Bahâr-ı Efkâr’a Göre Keçecizâde İzzet Molla’nın Şiir Anlayışı - I: İdeal Şiirin Vasıfları

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 3, 95 - 113, 01.12.2016

Mehmet Fatih Çavuş

Öz

Klasik Türk şiirinin genel poetikasının sağlıklı ve kapsamlı bir şekilde tespit edilmesi ve değerlendirilmesi gerekmektedir. Ancak böyle bir çalışmanın yapılabilmesi için öncelikle şair düzeyinde ve dönem genelinde bazı çalışmalara ihtiyaç vardır. Bu ihtiyaca binaen hazırladığımız çalışmada Keçecizâde İzzet Molla’nın divanından hareketle nasıl bir şiir tanımlaması yaptığı, şiir için kullandığı kelimeler, şiirden ne anladığı, şiirin vasıfları kısaca bireysel poetikası belirlenmeye çalışılmıştır.19. asır klasik şiirin usta şairleri arasında kabul edilen Keçecizâde İzzet Molla, son dönemde divan şiiri geleneğini yaşatmaya çalışması ve bu dönemin poetikasını yansıtması bakımdan mühimdir. Son yüzyılda, önceki dönemlere göre farklı bir eğilim oluşmuş, hem kültürel hem de edebi anlamda bir yenileşmenin başladığı bu edebi gelenek içerisinde İzzet Molla’nın duruşu, kendine hastır. Her şairin kendi mizacına, maharetine, çevresine ve tabi olarak dönemine uygun bir şiir anlayışı olmalıdır; düşüncesinden hareketle bu çalışmada şairin Divân-ı Bahar-ı Efkâr’ında şiirle doğrudan veya dolaylı olarak ilgisi bulunan ifadeler belirlenmiştir. Bu ifadeler doğrultusunda şairin hem kendi şiiri hem de genel anlamda şiir bağlamındaki düşünceleri bazı sınıflandırmalar yapılarak verilmiştir.Biz tüm bu yargılara ulaşırken söz konusu divanda çeşitli yerlerde farklı sebeplerle dile getirilen kavram ve ifadeleri kullandık. Elbette ki şairimizin bu söylemleri her zaman “şiir budur” veya “ şiir böyle olmalıdır” şeklinde değildir. Bazen de “benim şiirim böyledir” gibi bir ifadeler kullanan şair bize dolaylı olarak bir genelleme yolunu da işaret etmiş oluyor. Buna benzeyen sayısız örneklemelerden yola çıkarak Keçecizâde İzzet Molla’nın şiir anlayışı konusunda bazı yargılara ulaşabildik.

Anahtar Kelimeler

Klasik Türk Edebiyatı, 19. Yüzyıl Türk Edebiyatı, Keçecizâde İzzet Molla, Poetika, Şiir Anlayışı, Şiirin Vasıfları, Bahar-ı Efkâr

Keçecizâde İzzet Molla’s Perception of Poetry according to the Bahâr-ı Efkâr - I: Characteristics of Ideal Poetry

Öz

The general poetics of classical Turkish poetry should be determined
and evaluated in a healthy and comprehensive manner. However,
there is need for some studies primarily in the general level and poet
period in order to do such a study. In the study prepared based on this
need, We tried to determine his definition of poetry, the words he uses,
what he understands of poetry and the characteristics of poetry, briefly
his individual poetics, by analyzing Keçecizâde İzzet Molla’s Divan .
Keçecizâde İzzet Molla is considered one of the master poets in 19th
century classic poem period. He is also important for his effort to keep alive the tradition of Divan poetry and to reflect the poetics of this
period. In the last century, a different trend was formed compared to
the previous period. In this literary tradition which an innovation
started both cultural and literary sense, Izzet Molla’s position is unique.
Each poet should have a perception of poetry in accordance to his own
personality, skills, environment and period. In this study, the
expressions which are directly or indirectly related to poetry in poet’s
Divân-ı Bahar-ı Efkâr work, were identified. According to these
expressions; Poet’s thoughts about both his own poems and his general
thoughts on poetry context were given by making some classifications.
We used concepts and expressions mentioned for different reasons in
various places in Keçecizâde İzzet Molla’s Divan in order to state these
judgements. Of course, our poet does not always say ‘‘this is poetry" or
"poetry should be like this" sometimes using some expressions such as
" my poem is like that" he indirectly points us a way to generalization.
We reached some conclusions about the poetry of Kececizade Izzet
Molla based on numerous examples like this.

Anahtar Kelimeler

Keçecizade Izzet Molla, Poetics, Perception of Poetry, Characteristics of Poetry, Bahar-ı Efkâr