Türkiye'nin Yakın Dönem Dil Politikaları

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 1, 57 - 66, 01.02.2017

Hüseyin Sadoğlu

Öz

Modern zamanlarda milliyetçiliğin evrensel bir ideoloji haline gelmesiyle birlikte aynı siyasal sınırlar içinde ortak dilin mevcudiyeti bir zorunluluk olarak algılanmıştır. 19. yüzyılda ayrılıkçı milliyetçiliklerin tehdidi altında kalan Osmanlı devleti, parçalanmaya karşı Türkçeyi yaygınlaştırmaya çalışmış, ancak bu çaba başarıya ulaşamamıştır. Türkiye Cumhuriyeti ise, daha küçük siyasal sınırlar içinde göreli planlı ve ısrarlı bir çaba sergilemiştir. Ancak 2000'li yılların başlarından itibaren Türkiye'deki bu resmî tek-dillilik politikası, bir yandan küreselleşmenin, diğer yandan AB'nin baskısıyla gevşeme sürecine girmiştir. Bu çalışma sözü edilen gevşeme sürecinin boyutlarını, nedenlerini ve tarihini analiz etmeyi amaçlamaktadır. Modern zamanlarda milliyetçiliğin evrensel bir ideoloji haline gelmesiyle birlikte aynı siyasal sınırlar içinde ortak dilin mevcudiyeti bir zorunluluk olarak algılanmıştır. 19. yüzyılda ayrılıkçı milliyetçiliklerin tehdidi altında kalan Osmanlı devleti, parçalanmaya karşı Türkçeyi yaygınlaştırmaya çalışmış, ancak bu çaba başarıya ulaşamamıştır. Türkiye Cumhuriyeti ise, daha küçük siyasal sınırlar içinde göreli planlı ve ısrarlı bir çaba sergilemiştir. Ancak 2000'li yılların başlarından itibaren Türkiye'deki bu resmî tek-dillilik politikası, bir yandan küreselleşmenin, diğer yandan AB'nin baskısıyla gevşeme sürecine girmiştir. Bu çalışma sözü edilen gevşeme sürecinin boyutlarını, nedenlerini ve tarihini analiz etmeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Dil Politikası, Türkiye Cumhuriyeti, Çok-dillilik, Resmî Tek-dillilik Politikası, Gayrı-resmî Çok-dillilik Politikası

Kaynakça

• Sadoğlu, Hüseyin (2010), Türkiye'de Ulusçuluk ve Dil Politikaları, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2. Baskı, İstanbul. Caviedes, Alexander (2003), "The Role of Language in Nation-Building within the European Union", Dialectical Anthropology, Number 27. Esman, Milton J. (1992), "The State and Language Policy", International Political Science Review, Vol 13, Number 4. Kubilay, Çağla (2005), "Türkiye'de Anadillere Yönelik Düzenlemeler ve Kamusal Alan: Anadil ve Resmî Dil Eşitlemesinin Kırılması", İletişim Araştırmaları, 2 (2). Molinero C. M. and Stevenson P. (2006), "Language Policy in a Changing Europe- Introduction", Language Policy, Vol 5. Pool, Jonathan (1991), "The Official Language Problem", American Political Science Review, Vol 85, No 2. Salihpaşaoğlu, Yaşar (2007), "Türkiye'nin Dil Politikaları ve TRT 6", Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XI, Sayı 1-2. Gal, Susan (2006), "Migration, Minorities and Multilingualism: Language Ideologies in Europe", Language Ideologies, Policies and Practises - Language and the Future of Europe, Editors: Clare Mar- Molinero and Patrick Stevenson, Palgrave Macmilian, New York. Ersanlı, Büşra (2010), "Türkiye'de Anadil Algısı ve Siyaseti", Uluslararası Katılımlı Anadili Sempozyumu-2, Eğitim Sen Yayınları. Council of Europe (1992), European Charter for Regional or Minority Languages, Strasbourg. European Commission (2005), A New Framework Strategy for Multilingualism, Brussels: European Commission.