Bir Sosyal Politika Aracı Olarak Suriyeli Yetim Yaşam Merkezleri: Hatay İli Örneği

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 4, 150 - 160, 01.12.2017

Mehmet Duruel

Öz

Suriye’deki iç savaş nedeniyle milyonlarca insanın önemli ölçüde mağduriyet yaşadığı bilinmektedir. Ancak savaşın en çok çocukları etkilediği de yadsınmaz bir gerçektir. Uluslararası kuruluşların verilerine göre savaşta yaklaşık 6 milyon çocuğun temel ihtiyaçlarından yoksun, 700 bini aşkın çocuğun ise yetim kaldığı tahmin edilmektedir. Türkiye genelinde ve Hatay ili özelinde Suriyeli sığınmacı çocuklara yönelik çok çeşitli sosyal politika uygulamalarının gerçekleştirildiği bilinmektedir. Ancak devletin merkezi ve yerel yönetimler kuruluşları aracılığı ile sunduğu imkanlara erişemeyen özellikle yetim ve/veya kimsesiz çocukların varlığı da bilinmektedir. Henüz çocuk yaşta savaş travmasını yaşamaları, dil bilememeleri, yaşadıkları ortamdan ve yakınlarından tamamen farklı bir ülkeye gelmeleri devletin sığınmacılara sunduğu olanaklara erişim önündeki engeller olarak sıralanmaktadır. Bu noktada Hatay’da uygulanan ve Savaş mağduru çocukları hedefleyen Suriyeli Yetim Yaşam Merkezleri devreye girmektedir. Genellikle sivil toplum kuruluşlarının bir faaliyeti olarak ortaya çıkan bu merkezler yetim çocukları annelerinden ayırmaksızın, ev ortamında başta barınma, beslenme ve sağlık olmak üzere eğitim dahil bir çok ihtiyaçlarını gidermede rol almaktadırlar. Bu ihtiyaçların karşılanması noktasında bazen kamu kurumları ile iş birliği protokolleri imzalanmakta bazen de tamamen sivil yardımlaşma ile sorunlara çözümler üretilmektedir.

Bu çalışmada örneğine çok az rastlanabilen bir sosyal politika aracı olan Suriyeli Yetim Yaşam Merkezlerinin işleyişi, faaliyetleri, işlevi ve sorunları araştırılmaktadır. Araştırmada bu merkezlerin yöneticileri, yararlanıcı yetimler ve destek olan kişi ve kuruluşlarla birebir mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Yakınlarını savaşta kaybetmiş ve adeta ‘kimsesiz’ kalmış çocukların sahiplenilmesi, barındırılması ve eğitimi hem bugünün hem de yarının sosyal risklerinin bertaraf edilmesi açısından son derece önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Politika, Suriyeli Sığınmacılar, Yetimhane, Göç

Kaynakça

• AFAD (2017). Barınma Merkezlerinde Son Durum, T.C. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, 2017. https://www.afad.gov.tr/tr/2374/BarinmaMerkezlerindeSon-Durum. (15.10.2017). Aile ve Sosyal Politikalara Bakanlığı (2012) Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı 2012 yılı Faaliyet Raporu. Ankara. ASPB Yayınları BAŞ, Türker, AKTURAN, Uğur (2008). Nitel Araştırma Yöntemleri (NVivo 7.0 ile Nitel Veri Analizi, Ankara: Seçkin Yayıncılık. DURUEL M, ve Mehmet Kara (2016a). Suriyeli Sığınmacılara Yönelik Sosyal Politika Önlemleri (Hatay İli Örneği), Ortadoğu’daki Çatışmalar Kapsamında Göç Sorunu, Efil Yayınevi, Ankara. DURUEL,Mehmet (2016b)., “Suriyeli Sığınmacıların Eğitim Sorunu” Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi Cilt:30, Sayı:5, Yıl: 2016, Erzurum. DURUEL,Mehmet (2017a)., “Suriyeli Sığınmacıların Emek Piyasasına Etkileri: Fırsatlar ve Tedditler” PESA Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Cilt 3, Sayı 2 (2017) DURUEL,Mehmet (2017b)., Suriyeli Sığınmacıların Karşılaştıkları Temel Sorunlar, Algı Ve Beklentiler: Hatay Örneği. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi Yıl: 2017 Sayı : 62 DURUEL,Mehmet (2017c)., Türkiye'deki Suriyeli Sığınmacıların Hukuki Statüsü Ve Sosyal Politika Bakımından Karşılaşılan Güçlükler. Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Metinleri (Papers On Social Science)2017 Temmuz ICOMEP Özel Sayısı ERSÖZ, Halis Yunus (2011), Sosyal Politikada Yerelleşme, İTO Yayınları, Yayın No: 2010- 99, İstanbul. GİGM (2017). Geçici Koruma, Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, http://www.goc.gov.tr/icerik6/gecici-koruma_363_378_4713_icerik (08.10.2017). KESGİN, Selman Salim (2017) “Türk Kamu Yönetiminde Göçmen Çocuklara Yönelik Politikalar”, Göç Degisi, Cilt: 4, Sayı: 1, Mayıs 2017. KORAY, Meryem (2008), Sosyal Politika, 3.Baskı, İmge Kitabevi, Ankara. ÖZTAN, G. (2015). Türkiye’de Çocukluğun Politik İnşası, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. TALAS, Cahit (1992), Türkiye’nin Açıklamalı Sosyal Politika Tarihi, Bilgi Yayınevi, Ankara. TAŞÇI, F. (2010). Sosyal Politikalarda Can Simidi Sosyal Yardım, İstanbul: Nobel Yayınları. TOPÇUOĞLU, Atasü, R.(2014), “Hayatı Değiştirmek İçin Yola Çıkanlar- Yola Çıkınca Değişen Hayatlar: Bir Müracaatçı Grubu Olarak Göçmen Çocuklar” Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi. UNHCR. Registered Syrian Refugees, United Nations High Commissioner for Refugees, 2017. Erişim: http://data.unhcr.org/syrianrefugees/regional.php (17.10.2017). UNHCR. Syrian Refugees in Turkey Frequently Asked Questions, United Nations High Commissioner for Refugees, 2015. http://www.unhcr.org/turkey/uploads/root/ frequently_asked_questions.pdf (17.10.2017).). YILDIRIM, A. ve ŞİMŞEK, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.