PARASOSYAL İLİŞKİ KURMA NEDENİ VE NASILI: PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK VE YAŞAM DOYUMU AÇISINDAN BİR İNCELEME

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 1, 10 - 20, 29.03.2019

Sunay Orhan , Nuray Taştan

Öz

Bu çalışmada, üniversite öğrencilerinin parasosyal
ilişki kurmaları üzerinde psikolojik sağlamlık ve yaşam doyumunun yordama gücü
incelenmiştir. Araştırma grubunu 110 erkek (% 24.5) ve 339 kadın (% 75.5) olmak
üzere toplam 449 üniversite öğrencisi oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama
aracı olarak Parasosyal Etkileşim Ölçeği, Risk Faktörlerini Belirleme Listesi,  Kendini Toparlama Gücü Ölçeği ve Yaşam Doyumu
Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizi ile ilgili olarak ise; cinsiyet
değişkeninin parasosyal ilişki üzerindeki etkisinin incelenmesine yönelik
olarak tek yönlü varyans analizi yapılmıştır. Yapılan tek yönlü varyans analizi
sonucunda cinsiyet değişkeninin parasosyal ilişki kurma üzerinde anlamlı bir
fark oluşturmadığı bulgusu elde edilmiştir. Psikolojik sağlamlık ve yaşam
doyumu değişkenlerinin parasosyal ilişki üzerindeki yordama güçlerinin
incelenmesi amacıyla ise path analizi yapılmıştır. Yapılan path analizi
sonucunda ise psikolojik sağlamlık ve yaşam doyumunun parasosyal ilişki kurma
üzerinde düşük düzeyde anlamlı şekilde yordama gücü olduğu bununla birlikte yaşam
doyumunun psikolojik sağlamlığa göre parasosyal ilişki üzerinde daha yüksek bir
etki gücüne sahip olduğu bulunmuştur. 

Anahtar Kelimeler

parasosyal ilişki, parasosyaletkileşim, psikolojik sağlamlık, yaşam doyumu

Kaynakça

• Abolghasemi, A. and Taklavi-Varaniyab, S. (2010). Resilience and perceived stress: predictors of life satisfaction in the students of success and failure. Procedia Social and Behavioral Sciences, 5, 748-752. Doi: 10.1016/j.sbspro.2010.07.178
• Agee, M.E. (2014). I Listen to You Every Day: Parasocial Relationships and Self- Disclosure in Christian Radio. (Unpublished Master’s Thesis). Texas University, Arlington.
• Akbar, M. , Akram, M., Ahmed, M., Hussain, M. S., Lal, V. and Ijaz, S. (2014). Relationship between resilience and life satisfaction among nomadic. International Journal of Innovation and Applied Studies, 6 (3), 515-529.
• Arda, S. (2006). Predictors of Parasocial İnteraction with the Favorite and the Least Desirable Characters Portrayed in Tv Serials. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Arslan, Ö. (2013). TV Dizilerinde Yer Alan Karakterler İle Kurulan Parasosyal Etkileşim: Bağlanma Biçimleri ve Yalnızlık Açısından Bir İnceleme. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Aydoğan, D. (2014). Çiftlerde İlişkisel Yılmazlığın Ebeveynlik Stresi, İlişkisel Başa Çıkma, İlişkisel Profesyonel Yardım Arama İle İlişkisi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aytulun, G. (2015). Ergenlerde Parasosyal Etkileşim: İnternette Gerçek Benlik, Kendilik Algısı ve Sosyal Kaygı Arasındaki İlişkiler. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ballantine, P. W. and Martin, B. A. S. (2005). Forming parasocial relationships in online communities. Advances in Consumer Research, 32, 197-201.
• Centeno, D. D. G. (2016). Celebrities’ parasocial interaction and relationships: Predictor of voting preference towards endorsed political candidates. Philippine Management Review, (23), 53-68.
• Civitçi, A. (2012). Üniversite öğrencilerinde genel yaşam doyumu ve psikolojik ihtiyaçlar arasındaki ilişki. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21 (2), 321-336.
• Cohen, J. (1997). Parasocial relations and romantic attraction: Gender and dating status differences. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 41 (4), 516- 529. Doi: 10.1080/08838159709364424
• Cole, T. and Leets, L. (1999). Attachment styles and intimate television viewing: Insecurely forming relationships in a parasocial way. Journal of Social and Personal Relationships,16 (4), 495-511.
• Dağlı, A. ve Baysal, N. (2016). Yaşam doyumu ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 59 (5), 1250-1262.
• Diener, E., Emmons, R. A., Larsen, R. J. & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49 (1), 71-75.
• Fischer, J. A. (2009). Subjective well-being as welfare measure: Concepts and methodology. Munich Personal RePEc Archive, 1-42. (https://mpra.ub.uni- muenchen.de/16619/)
• Gerbner, G., Gross, L., Morgan, M., Signorielli, N. & Shanahan, J. (2002). Growing up with television: Cultivation processes. Jennings Bryant & Dolf Zillmann (Ed.), Media Effects Advances in Theory and Research (Second Edition) (s.43-67). Lawrence Erlbaum Associates, London.
• Gizir, C. A. (2007). Psikolojik sağlamlık, risk faktörleri ve koruyucu faktörler üzerine bir derleme çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3 (28), 113-128.
• Gleich, U. (1997). Parasocial Interaction with People on the Screen. P. Winterhoff- Spurk & T.H.A.Van Der Voort (Ed.), New Horizons in Media Psychology: Research Co-operation and Projects in Europe içinde (s.35- 55). Opladen, Germany.
• Gündoğar, D., Gül, S.S., Uskun, E., Demirci, S. Ve Keçeci, D. (2007). Üniversite öğrencilerinde yaşam doyumunu yordayan etkenlerin incelenmesi. Klinik Psikiyatri, 10, 14-27.
• Horton, D. and Wohl, R. R. (1956). Mass Communication and Para-social Interaction: Observations on intimacy at a distance. Psychiatry, 19, 215-229.
• Kurtin, K. S. (2013). Parasocial and School Relationships of Pre-school Children. (Unpublished Doctoral Dissertation). University of Connecticut, USA.
• Laken, A. R. (2009). Parasocial relationships with celebrities: An illusion of intimacy with mediated friends. (Unpublished Master’s Thesis). Nevada University, LasVegas.
• Lueck, J. A. (2012). Friend-Zone with benefits: The Parasocial advertising of Kim Kardashian. (Unpublished Master’s Thesis). The University of Southern Mississippi, Minneapolis.
• Madison, T. P. & Porter, L. V. (2016). Cognitive and imagery attributes of parasocial relationships. Imagination, Cognition and Personality: Consciousness in Theory, Research, and Clinical Practice, 35 (4), 359-379. Doi: 10.1177/0276236615599340
• Moyer-Guse, E. and Nabi, R. L. (2010). Explaining the effects of narrative in an entertainment television program: Overcoming resistance to persuasion. Human Communication Research, 36, 26-52.
• Özgür, G., Babacan Gümüş, A. ve Durdu, B. (2010). Evde ve yurtta kalan üniversite öğrencilerinde yaşam doyumu. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 1 (1), 25-32.
• Perse, E. M. and Rubin, R. B. (1989). Attribution in social and parasocial relationships. Communication Research, 59 (16), 59-77. Doi: 10.1177/009365089016001003
• Rubin, A. M., Perse, E. M. & Powell, R. A. (1985). Loneliness, parasocial interaction, and local television news viewing. Human Communication Research, 12 (2), 155-180.
• Rubin, A. M. and Perse, E. M. (1987). Audience activity and soap opera involvement: A uses and effects investigation. Human Communication Research, 14 (2), 246-268.
• Schiappa, E., Allen, M. and Gregg, P. B. (2007). Parasocial relationships and television: A meta-analysis of the effects. Raymond W. Preiss, Barbara Mae Gayle, Nancy Burrell, Mike Allen & Jennings Bryant (Ed.), in Mass Media Effects Research Advances Through Meta-Analysis (s. 301-314). Lawrence Erlbaum Associates, London.
• Schramm, H. and Hartmann, T. (2008). The PSI-Process Scales. A new measure to assess the intensity and breadth of parasocial processes. Communications, 33, 385-401. Doi: 10.1515/COMM.2008.025
• Terzi, Ş. (2006). Kendini toparlama gücü ölçeğinin uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 26 (3), 77-86.
• Terzi, Ş. (2008a). Üniversite öğrencilerinin psikolojik dayanıklılıkları ve algıladıkları sosyal destek arasındaki ilişki. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3 (29), 1-11.
• Terzi, Ş. (2008b). Üniversite öğrencilerinde kendini toparlama gücünün içsel koruyucu faktörlerle ilişkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 297-306.
• Tümkaya, S., Hamarta, E., Deniz, M.E., Çelik, M. ve Aybek, B. (2008). Duygusal zeka mizah tarzı ve yaşam doyumu: Üniversite öğretim elemanları üzerine bir araştırma. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 30 (3), 1-18.
• Ülker-Tümlü, G. ve Recepoğlu, E. (2013). Üniversite akademik personelinin psikolojik dayanıklılık ve yaşam doyumu arasındaki ilişki. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 3 (3), 205-213. Doi: 10.5961/jhes.2013.078
• Wagnild, G. And Young, H.M. (1993). Development and psychometric evaluation of the resilience scale. Journal of Nursing Measurement, 1, 165-178.
• Ward, J. (2016). A content analysis of celebrity Instagram posts and parasocial interaction. Elon Journal of Undergraduate Research in Communications, 7 (1), 44-51.