FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ SOSYOBİLİMSEL KONULARA YÖNELİK TUTUMLARI

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 1, 9 - 21, 30.03.2020

Mehmet Erkol Şeyda Gül

Öz

Günümüzde
sosyobilimsel konuların öğretimi, modern fen eğitiminin en önemli hedeflerinden
birisidir olup, dünyadaki birçok kurum ve kuruluş sosyobilimsel konuların
öğretim programında yer almasını, bu konuların tartışılmasını ve analiz
edilmesini vurgulamıştır. Bu noktada öğrencilerin sosyobilimsel konulara
yönelik bilgilerine ek olarak tutumlarını da etkileyecek olan öğretmenlerin ve
dolayısıyla geleceğin öğretmeni olacak öğretmen adaylarının tutumlarının
belirlenmesi yerinde olacaktır. Bu çalışmanın amacı fen bilgisi öğretmen
adaylarının sosyobilimsel konulara yönelik tutumlarını incelemektir. Tarama
yöntemi ile türüytülen çalışamanın örneklemini, A Üniversitesi ve B Üniversitesi
Eğitim Fakültesi’ne devam eden 290 öğretmen adayı (223 kız, 67 erkek)
oluşturmaktadır. Çalışmanın verileri Topçu (2010) tarafından geliştirilen
‘Sosyobilimsel Konulara Yönelik Tutum Ölçeği’ ile toplanmıştır. Yapılan
analizler neticesinde öğretmen adaylarının sosyobilimsel konulara yönelik tutum
puanlarının ölçeğin genelinde yüksek düzeyde olduğu belirlenmiştir. Ayrıca
üniversite türü ve sınıf düzeylerine göre anlamlı farklılık olmazken, cinsiyet
ve bilimsel bir yayın/dergi takip etme durumuna göre anlamlı farklılıklar
ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Fen bilgisi öğretmen adayı, sosyobilimsel konular, tutum, değişken

Kaynakça

• Alaçam-Akşit, A. C. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının sosyobilimsel konularla ve bu konuların öğretimiyle ilgili görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Albe, V. (2008). When scientific knowledge, daily life experience, epistemological and social considerations intersect: Students argumentation in group discussions on a socio-scientific issue. Research in Science Education, 38, 67-90.
• American Association for the Advancement of Science [AAAS] (1990). Science for All Americans. New York: Oxford University Press.
• Atalay, N., & Çaycı, B. (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının sosyobilimsel konular hakkındaki görüş ve tutumlarının farklı değişkenlere göre incelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi (ESTÜDAM) Eğitim Dergisi, 2(2), 35-45.
• Atasoy, Ş. (2018). Öğretmen adaylarının yaşam alanlarına göre yerel sosyobilimsel konularla ilgili informal muhakemeleri. Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 6(1), 60-72.
• Bakırcı, H., Artun, H., Şahin, S., & Sağdıç, M. (2018). Ortak bilgi yapılandırma modeline dayalı fen öğretimi aracılığıyla yedinci sınıf öğrencilerinin sosyobilimsel konular hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 6(2), 207-237.
• Boerwinkel, D.J., Knippels, M.J., & Waarlo, A.J. (2011). Raising awareness of presymptomatic genetic testing. Journal of Biological Education, 45(4), 213-221
• Cebesoy, Ü. B., & Şahin, M. D. (2013). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sosyobilimsel konulara yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 37, 100-117.
• Clarkeburn, H., Downie, J.R., & Matthew, B. (2002). Impact of an ethics programme in a life sciences curriculum. Teaching in Higher Education, 7(1), 65-79
• Demiral, Ü. (2014). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sosyobilimsel bir konudaki argümantasyon becerilerinin eleştirel düşünme ve bilgi düzeyleri açısından incelenmesi: GDO örneği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Demiral, Ü., & Çepni, S. (2018). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sosyobilimsel bir konudaki argümantasyon becerilerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 734-760.
• Eastwood, J. L., Sadler, T. D., Zeidler, D. L., Lewis, A., Amiri, L., & Applebaum, S. (2012). Contextualizing nature of science instruction in socioscientific issues. International Journal of Science Education, 34(15), 2289-2315.
• Eş, H., Işık Mercan, S. & Ayas, C. (2016). Türkiye için yeni bir sosyobilimsel tartışma: Nükleer ile yaşam. Turkish Journal of Education, 5(2), 47-59.
• Gormally, C., Brickman, P., Armstrong, C., & Hallar, B. (2009). Effects of inquiry-based learning on students’ science literacy skills and confidence. International Journal for the Scholarship of teaching and Learning, 3(2), 1-22.
• Kara, Y. (2012). Pre-service biology teachers’ perceptions on the instruction of socio-scientific issues in the curriculum. European Journal of Teacher Education, 35(1), 111-129.
• Keefer, M. (2003). Moral reasoning and case based approaches to ethical instruction in science. D.L. Zeidler (Ed.). The Role of moral reasoning on socioscientific ıssues and discourse in science education (241-260). Netherlands: Kluwer Academic Publishers
• Kılınç, A., Kartal, T., Eroğlu, B., Demiral, Ü., Afacan, Ö., Polat, D., Demirci Güler, P., & Görgülü, Ö. (2013). Preservice science teachers’ efficacy regarding a socioscientific issue: A belief system approach. Research in Science Education, 43(6), 2455-2475.
• Kutu, H. & Sözbilir, M. (2011). Yaşam temelli ARCS öğretim modeliyle 9. sınıf kimya dersi “Hayatımızda Kimya” ünitesinin öğretimi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(1), 29-62.
• Lazarowitz, R., & Bloch, I. (2005). Awareness of societal issues among high school biology teachers teaching genetics. Journal of Science Education and Technology, 14(5-6), 437-457.
• Luther, R. A., Tippins, D. J., Bilbao, P. P., Tan, A. ve Gelvezon, R. L. (2013). The story of mangrove depletion: Using socioscientific cases to promote ocean literacy. Journal of Science Activities: Classroom Projects and Curriculum Ideas, 50(1), 9-20.
• McMillan, J. H., & Schumacher, S. (2010). Research in education: Evidence-based inquiry (7th Ed.). London: Pearson.
• MEB (2013). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6,7 ve 8. sınıflar) öğretim programı.
• National Research Council [NRC]. (2012). A Framework for k-12 science education: Practices, crosscutting concepts, and core ideas. Washington DC: The National Academic Press.
• Özdemir, N. (2014). Sosyo bilimsel esaslar çerçevesinde sosyo bilimsel konuları tartışmak tutumları nasıl etkiler? Nükleer santraller. Turkish Studies, 9(2), 1197-1214.
• Patronis, T., Potari, D., & Spiliotopoulou, V. (1999). Students’ argumentation in decision-making on a socioscientific issue: Implications for teaching. International Journal of Science Education, 21, 745-754.
• Pouliot, C. (2008). Students' inventory of social actors concerned by the controversy surrounding cellular telephones: A case study. Science Education, 92(3), 543-559.
• Qin, W. & Brown, J.L. (2007). Public reactions to information about genetically engineered foods: Effects of information formats and male/female differences. Public Understanding of Science 16(4), 471–488.
• Sadler, T. D. (2004). Informal reasoning regarding SSI: A critical review of research. Journal of Research in Science Teaching, 41, 513- 536.
• Sadler, T. D., & Zeidler, D. L. (2004). The morality of SSI: Construal and resolution of genetic engineering dilemmas. Science Education, 88, 4–27.
• Sevgi, Y., & Şahin, F. (2017). Gazete haberlerindeki sosyobilimsel konuların argümantasyon yöntemiyle tartışılmasının 7. sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme becerileri üzerine etkisi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 14(1), 156-170.
• Tal T., & Kedmi, Y. (2006) Teaching socioscientific issues: Classroom culture and students’ performances. Science and Education, 1, 615–644.
• Topçu, M. S. (2010). Development of attitudes towards socioscientific issues scale for undergraduate students. Evaluation & Research in Education, 23(1), 51-67.
• Topçu, M. S., Muğaloğlu, E. Z., & Güven, D. (2014). Fen eğitiminde sosyobilimsel konular: Türkiye örneği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(6), 2327-2348.
• Tsai, C. (2002). A science teacher’s reflections and knowledge growth about STS interaction after actual implementation. Science Education, 86(1), 23–41.
• Türkmen, L., Pekmez, E., & Sağlam, M. (2017). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sosyo-bilimsel konular hakkındaki düşünceleri. Ege Eğitim Dergisi, 18(2), 448-475.
• von Aufschnaiter, C., Erduran, S., Osborne, J., & Simon, S. (2008). Arguing to learn and learning to argue: Case studies of how students' argumentation relates to their scientific knowledge. Journal of Research in Science Teaching, 45(1), 101–131.
• Walker, K., & Zeidler, D.L. (2007). Promoting discourse about socioscientific issues through scaffolded inquiry. International Journal of Science Education, 29(11), 1387-1410.
• Wu, Y. T., & Tasai, C. C. 2010. High school students’ informal reasoning regarding a socio‐scientific issue, with relation to scientific epistemological beliefs and cognitive structures. International Journal of Science Education, 33(3), 371-400.
• Yalmancı, S. G., & Gözüm, A. İ. C. (2016). Fen bilgisi öğretmen adaylarının (GDO) sosyobilimsel konusuna yönelik araştırma davranışlarının incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi 17(1), 499-515.
• Yapıcıoğlu, A.E., & Kaptan, F. (2017). Sosyobilimsel konu temelli öğretim yaklaşımı uygulamalarının etkililiğine yönelik bir karma yöntem çalışması. Eğitim ve Bilim, 42(192), 113-137.
• Yolagiden, C. (2017). Öğretmen adaylarının fen öğrenme becerisi, fen okuryazarlığı ve sosyobilimsel konulara yönelik tutumları arasındaki ilişkinin araştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Zeidler, D. L., Walker, K. A., Ackett, W. A., & Simmons, M. L. (2002). Tangled up in views: Beliefs in the nature of science and responses to socioscientific dilemmas. Science Education, 86, 343–367.