Vergi Usul Kanunu Uyarınca Tutulması Gereken Defterlerde Dijital Dönüşüm: E-Defter ve Defter Beyan Sistemi

Yıl 2024, , 82 - 104, 30.06.2024

Mustafa Öztürk , Baki Yegen

https://doi.org/10.47097/piar.1447443

Öz

İçerisinde bulunduğumuz dijital dönüşüm çağında teknolojinin baş döndüren gelişimi hemen hemen her alana sirayet ettiği gibi vergilendirme alanına da sirayet etmektedir. Önceleri teknoloji ile vergilendirme faaliyetlerinin harmanlanması fikri vergi idareleri açısından yeni bir tecrübe olmasına karşın günümüzde bu fikrin eyleme dönüşmesi adeta bir zorunluluk haline gelmiştir. Bu kapsamda vergi uygulamaları zaman içerisinde kademeli olarak dijital ortamlara taşınmıştır. Günümüzde dijital ortamlara taşınan çok sayıda elektronik vergi uygulamaları bulunmakta olup bu çalışmada kronolojik ve fonksiyonel sınıflandırmaya tabi tutulan uygulamalardan vergi kanunlarına göre mükelleflerce tutulması gereken defterlere yönelik geliştirilmiş olan e-Defter ve Defter Beyan Sistemi uygulamalarına ilişkin açıklamalara yer verilmiştir. Defter ve kayıtların elektronik ortamda tutulmalarını sağlayan ve geçmişi sadece son on iki yıla dayanan ilgili uygulamaların kapsam ve nitelikleri giderek genişlemiştir. Özellikle zaman ve maliyet bakımından önemli derecede tasarruf imkânı sunan uygulamalar vergisel işlemlerin daha etkin, ekonomik ve hızlı gerçekleşmelerini sağlamıştır. Uygulamaların vergilendirmenin taraflarına pek çok fayda sağlamakta olduğu anlaşılmakla birlikte uygulamalardan optimum fayda sağlanabilmesi için vergi idaresinin bilgi, kontrol ve gözetimi dahilinde uygulamaların; teknik açıdan geliştirilmelerine, sistem güvenliklerinin artırılmalarına ve çeşitli medya araçları aracılığıyla yaygınlaştırılmalarına yönelik birtakım girişimlerde bulunulması gerektiği anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Vergi, e-Defter, Defter Belge Sistemi

Digital Transformation in the Books to be Kept in Accordance with the Tax Procedure Law: E-Ledger and Ledger Declaration System

Öz

In the age of digital transformation we are in, the dizzying development of technology has spread to the field of taxation as it has spread to almost every field. Although the idea of blending technology and taxation activities used to be a new experience for tax administrations, today it has become a necessity to turn this idea into action. In this context, tax applications have gradually moved to digital environments over time. Today, there are many electronic tax applications that have been moved to digital environments, and in this study, among the applications subjected to chronological and functional classification, explanations regarding the e-Ledger and Ledger Declaration System applications developed for the books that should be kept by taxpayers according to tax laws are included. The scope and qualifications of the relevant applications, which enable books and records to be kept electronically and whose history dates back only to the last twelve years, have gradually expanded. In particular, applications that offer significant savings in terms of time and cost have enabled tax transactions to be realized more efficiently, economically and quickly. Although it is understood that the applications provide many benefits to the parties to taxation, it is understood that in order to obtain optimum benefit from the applications, within the knowledge, control and supervision of the tax administration, some initiatives should be taken to improve the technical aspects of the applications, to increase system security and to disseminate them through various media tools.

Anahtar Kelimeler

Tax, e-Ledger, Ledger Document System

Kaynakça

• Akkaş, F. ve Şimşek, H. A. (2022). Vergi idarelerinin dijital dönüşümü: seçili ülke örnekleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, (134), 394-410.
• Arıkan, Z. ve Önkan, Ö. (2022). Türkiye’de vergilendirmede dijital dönüşüm. Vergi Sorunları Dergisi, (407), 22-45.
• Bilici, N. (2020). Vergi hukuku. Savaş Yayınevi.
• Dikmen, S. ve Çiçek, H. G. (2020). Vergi idaresinin dijital dönüşümü. Kaya M. G. ve Öz E. (Ed.). Bilişim çağında vergi hukuku (ss. 153-173). Ekin Yayınevi.
• Dursun, A. (2015). Elektronik defter. Vergi Raporu, (185), 98-113.
• Eyüpgiller, S. (2023). Türk vergi sisteminde dijital dönüşümde önemli bir dönem: 2017-2021. Social Review of Technology and Change, 1(1), 68-100.
• Güzeloğlu, H. (2016). Elektronik vergi uygulamalarında Türkiye’nin durumu. Koçer B. (Ed.). Sorumlu Vergicilik (ss. 111-118). KPMG.
• İlgar, B. (2019). Türkiye’de yükselen teknoloji imajı ve e-maliye uygulamaları. Vergi Raporu, (232), 219-232.
• İlgün, M. F. (2020). Endüstri 4.0, büyük veri analitiği ve vergi sistemlerinde dönüşüm. Maliye Dergisi, (179), 240-266.
• Memiş, M. Ü., Çürük, T. ve Ünal, Y. (2019). Elektronik uygulamaların vergi denetimi üzerine etkisi: Denetimin tarafları üzerine bir araştırma. Maliye Dergisi, (176), 474-504.
• Öner, E. (2019). Vergi hukuku. Seçkin Yayıncılık.
• Öz. E. ve Bozdoğan, D. (2012). Türk vergi sisteminde e-maliye uygulamaları. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2), 67-92.
• Özer, E. (2015). Vergi incelemesinde yeni dönem: E-defter. Vergi Sorunları, (322), 65-70.
• Sarıcalar, Ş. (2020). Vergi usul kanunu karşısında defter-beyan sisteminin değerlendirilmesi. Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, (2), 229-262.
• Şenyüz D., Yüce, M. ve Gerçek, A. (2021), Vergi hukuku. Ekin Yayınevi.
• Taytak, M. ve Vural, K. (2019). Bilişim sistemlerindeki gelişmelerin Türkiye’de e-vergi uygulamaları üzerine yansımaları ve değerlendirilmesi. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 56(647), 65-100.
• Tosuner, M. ve Arıkan, Z. (2015), Vergi usul hukuku. Kanyılmaz Matbaası.
• Uluatam, Ö. (1994). Vergi hukuku. Adım Yayıncılık.
• 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu. (1961). T.C. Resmî Gazete, 10700, 6 Ocak 1961.
• 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu. (1961). T.C. Resmî Gazete, 10703-10705, 10-12 Ocak 1961.
• 1 Sıra No.lu Elektronik Defter Genel Tebliği. (2011), T.C. Resmî Gazete, 28141, 13 Aralık 2011.
• 3 Sıra No.lu Elektronik Defter Genel Tebliği (Sıra No: 1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ. (2019), T.C. Resmî Gazete, 30923, 19 Ekim 2019.
• 421 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği. (2012), T.C. Resmî Gazete, 28497, 14 Aralık 2012.
• 454 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği. (2015), T.C. Resmî Gazete, 29392, 20 Haziran 2015.
• 486 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği. (2017), T.C. Resmî Gazete, 30273, 17 Aralık 2017.
• 499 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği. (2018), T.C. Resmî Gazete, 30435, 29 Mayıs 2018.
• 509 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği. (2019), T.C. Resmî Gazete, 30923, 19 Ekim 2019.
• 532 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği. (2021), T.C. Resmî Gazete, 31633, 19 Ekim 2021.
• 535 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği. (2022), T.C. Resmî Gazete, 31727, 22 Ocak 2022.
• İnternet Kaynakları
• Basit Usule Tâbi Mükelleflere Getirilen Gelir Vergisi İstisnasının Defter Beyan Sistemine Etkisi, https://www.defterbeyan.gov.tr/documents/kilavuz/basit-usule-tabi-mukelleflere-yonelik-bilgilendirme-metni.pdf (Erişim Tarihi: 28.02.2024).
• Defter Beyan Sistemi Başvuru İşlemleri, https://www.defterbeyan.gov.tr/tr/yardim/basvuru-islemleri (Erişim Tarihi: 27.03.2024).
• Defter Beyan Sistemi Bilgilendirme Metin ve Kılavuzları, https://www.defterbeyan.gov.tr/tr/yardim/kilavuz (Erişim Tarihi: 27.03.2024).
• Defter Beyan Sistemi Üzerinden Gönderilebilecek Beyannameler, https://www.defterbeyan.gov.tr/tr/yardim/beyanname-duzenleme (Erişim Tarihi: 27.02.2024).
• e-Defter Nedir, https://turmob.org.tr/e-donusum/edefter/nedir (Erişim Tarihi: 24.02.2024).
• e-Defter Hakkında, https://www.edefter.gov.tr/edefterhakkinda.html (Erişim Tarihi: 24.02.2024).
• e-Defter Mevzuat ve Teknik Mimari, https://www.edefter.gov.tr/edeftermevzuat.html (Erişim Tarihi: 24.02.2024).
• Gelir İdaresi Başkanlığı, 2005-2023 Dönemine Ait Faaliyet Raporları, https://www.gib.gov.tr/kurumsal/stratejik-yonetim/faaliyet-raporlari (Erişim Tarihi: 20.02.2024).
• Gelirler Genel Müdürlüğü, 1999-2004 Dönemine Ait Faaliyet Raporları, https://www.gib.gov.tr/kurumsal/stratejik-yonetim/faaliyet-raporlari (Erişim Tarihi: 20.02.2024).