Yöneticilerde İş Ahlâkı: Kavramsal Bir İnceleme

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 2, 59 - 78, 28.12.2020

Ramazan Erdem Dilruba İzgüden Durmuş Gökkaya

https://doi.org/10.47097/piar.808145

Öz

Küreselleşmeyle birlikte gelen uluslararası anlaşmalarda yaşanan güven sorunları, kıt kaynaklar, artan rekabet koşulları, işsizlik, toplumsal baskılar, medyada sık sık gündeme gelen yolsuzluk skandalları vb. faktörler iş ahlâkı kavramının günümüz dünyasındaki önemini daha da ön plana çıkarmıştır. Bu bağlamda çalışma kapsamında yöneticiler açısından iş ahlâkı kavramı ele alınmış, Kant’ın ahlâk felsefesi ve literatürdeki diğer çalışmaların ışığında iş ahlâkının evrensel olup olmadığı konusuna değinilmiş ve iş ahlâkının işletmelerin ve toplumların geleceği açısından önemli bir konu olduğu üzerinde durulmuştur. Ayrıca yöneticilerin iş ahlâkı konusundaki yeri, önemi, sorumlulukları ve astlarla olan ilişkileri ortaya konularak incelenmeye çalışılmıştır. Çalışma literatür incelemesi kapsamında yürütülmüştür. Sonuç olarak, küresel ekonominin ilgilendiği konular arasında yer alan kıt kaynakların doğru bir şekilde kullanılarak sürdürülebilir bir dünya oluşturulması konusunda yöneticilere büyük görevler düşmektedir. Yöneticiler işletmelerin imajının sağlamlaştırılması, topluma karşı olan sosyal sorumluluklar, müşteri memnuniyetinin gözetilmesi, müşteriye ve çalışanlara dürüst davranılması, çalışanların hak ve özgürlüklerinin gözetilmesi ve çalışanlarının ahlâki değerlere uygun davranmasını sağlanmak noktasında birtakım sorumluluklara sahiptir. Geçmişten günümüze yönetim kuramcıları da bu konulara değinmiş ve çalışma kapsamında Frederick Taylor, Chester Barnard ve Peter Drucker’ın yönetim kuramlarına kısaca yer verilerek kuramcıların iş ahlâkına ilişkin uygulamalarına değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler

ahlak, iş ahlakı, yöneticiler

Business Ethics in Managers: A Conceptual Review

Öz

Confidence problems in international agreements that come with globalization, scarce resources, increasing competition conditions, unemployment, social pressures, corruption scandals that come up frequently in the media, etc. factors have highlighted the importance of the concept of business ethics in today's world. In this context, the concept of business ethics in terms of managers was discussed within the scope of the study, in the light of Kant's moral philosophy and other studies in the literature, the issue of whether business ethics is universal or not, and it was emphasized that business ethics is an important issue for the future of businesses and societies. In addition, the place of managers in business ethics, their importance, responsibilities and their relations with subordinates were revealed and tried to be examined. The study was conducted within the scope of the literature review. As a result, managers have a great responsibility to create a sustainable world by using the scarce resources, which are among the issues of concern to the global economy. Managers have certain responsibilities in terms of strengthening the image of enterprises, social responsibilities towards society, observing customer satisfaction, treating customers and employees honestly, observing the rights and freedoms of employees and ensuring that their employees act in accordance with moral values. Management theorists from the past to the present have also touched upon these issues and within the scope of the study were briefly mentioned the management theories of Frederick Taylor, Chester Barnard and Peter Drucker and were mentioned the practices of theorists regarding business ethics.

Anahtar Kelimeler

ethics, business ethics, managers

Kaynakça

• Abend, G. (2008). A Genealogy of Business Ethics. Doctoral Dissertation. Field of Sociology. Northwestern University, USA.
• Akar, M. (2008). İş ve Ticaret Ahlakı. Diyanet İşleri Başkanlığı, Grup Matbaacılık.
• Aktan, C. C. (2004). Ahlak ve Sosyal Sorumluluk Kavram. http://www.canaktan.org/din-ahlak/ahlak/meslek-ahlaki/is-ahlaki-kavram.htm, Erişim Tarihi: 27.10.2017.
• Arslan, M. (2001). İş ve Meslek Ahlakı, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Barnard, C. I. (1958). Elementary Conditions of Business Morals. California Management Review, 1(1): 1-13.
• Baron, D. P. (2009). A Positive Theory of Moral Management, Social Pressure, and Corporate Social Performance. Journal of Economics and Management Strategy, 18(1): 7-43.
• Bektaş, Ç. (2015). İşletmelerde İş Ahlakı. Business and Management Studies. An International Journal, 3(3): 327-363.
• Bowie, N. E.. (1999). Business Ethics: A Kantian Perspective. USA, Cambridge University Press.
• Bowie, N. E. (1999). Business Ethics: A Kantian Perspective. USA. Cambridge University Press, Blackwell Publishers.
• Ciulla, J. B.. (2002). Trust and the Future of Leadership. içinde Norman E. Bowie (Ed.), (ss. 334-349), The Blackwell Guide to Business Ethics, First Edition, Blackwell Publishers.
• Clarke, R. & Aram, J.. (1997). Universal Values, Behavioral Ethics and Entrepreneurship. Journal of Business Ethics, 16(5): 561-572.
• Connell, J, Ferres, N. & Travaglione, T. (2003). Engendering Trust in Manager‐Subordinate Relationships Predictors and Outcomes. Personnel Review, (32)5: 569-587.
• Demir, M. H. ve Songür, N. (1999). Sosyal Sorumluluk ve iş Ahlakı. Balıkesir Üniversitesi SBE Dergisi, 2(3): 150-168.
• Güney, S. (2006). Ahlaki Liderliğin Kavramsallaştırılması ve Ahlaki Yönetimde Liderliğin Rolü. Yönetim ve Ekonomi. Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1): 135-148.
• Hargrove, E. C.(1999). Jimmy Carter As President: Leadership and The Politics of The Public Good. LSU Press.
• İlhan, S. (2005). İş Ahlakı: Kuramsal Bir Yaklaşım. Sosyal Bilimler Dergisi, 258-275.
• Jackson, J. C.. (1996). An Introduction to Business Ethics, Oxford: Blackwell.
• Joshanloo, M. (2013). A Comparison of Western and Islamic Conceptions of Happiness. Journal of Happiness Studies, 14(6): 1857-1874.
• Kassing, J. W. (1997). Development and Validation of the Organizational Dissent Scale. Doctoral Dissertation. Ohio. ABD: Kent State University.
• Kassing, J. W. (2011). Dissent in Organizations, United States: Polity Press.
• Koçel, T. (2015). İşletme Yöneticiliği, İstanbul: Beta Yayınları.
• Kurtuluş, B. (2005). İş ahlakı: Geçmişte ve Günümüzde. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (50): 737-759.
• Mafunisa, M. J. (2000). Positive Work Ethic: A Multi-Cultural Perspective. Journal of Public Administration, 35(4): 247-260.
• McDonald, G. (2000). Business Ethics: Practical Proposals for Organisations. Journal of Business Ethics, 25(2): 169-184.
• Nalbant, Z. E.. (2005). İşletmelerde Sosyal Sorumluluk ve İş Ahlakı. Celal Bayar Üniversitesi İİBF Yönetim ve Ekonomi, 12 (2): 193–201.
• Östuran, H. (2015). Ahlâk Felsefesinin Temel Problemleri, Ankara: Nobel Yayın
• Özgener, Ş. (2008). İş Ahlakının Kurumsallaşmasında Üst Yönetim Kademesinin Rolü. İş Ahlakı Dergisi, 1(1): 31-54.
• Pehlivan, İ. (1998). Yönetsel Mesleki ve Örgütsel Etik, Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Schwartz, M. (2007). The “Business Ethics” of Management Theory. Journal of Management History, 13(1): 43-54.
• Stewart, D. (1996). Business Ethics. Singapore: Mcgraw-Hill Companies.
• Şahin, A. ve Demir, M. H. (2000). Yönetici İkilemi, İş Ahlakı. Muğla Üniversitesi SBE Dergisi, 1(1): 203-213.
• Şahin, L. ve Yıldırım, K. (2008). İşletmelerde İş Ahlakı Uygulamaları İçin Genel Çerçeve. İş Ahlakı Dergisi, 1(1): 55–66.
• Taeusch, C. F. (1932). Business Ethics. International Journal of Ethics, 42(3): 273-288.
• Tierney, E. P. (1997). İş Ahlakı Yöneticiler İçin Bir Rehber. Çeviri: Günhan Günay, İstanbul: Rota yayınları.
• Torlak, Ö. (2009). Modern Dünyada Yeşil Pazarlama Ne İfade Ediyor?. MÜSİAD Çerçeve Dergisi, 49: 108-112.
• Vogel, D. (1992). The Globalization of Business Ethics: Why America Remains Distinctive. California Management Review (Fall), 30–49.
• Whitener, E. M., Brodt, S. E., Korsgaard, M. A. & Werner, J. M. (1998). Managers as Initiators of Trust: An Exchange Relationship Framework for Understanding Managerial Trustworthy Behavior. Academy of Management Review, 23(3): 513-530.
• Yeşil, S. (2011) Uluslarası İş Etiği ve Yönetimi. Ankara: Adalet Yayınevi.
• Zaim, H. (2009). İş ahlakı. MÜSİAD Çerçeve Dergisi, (49): 126–129.
• Zhang, Y., Straub, C. & Kusyk, S.. (2007). Making A Life or Making A Living?: Cross-Cultural Comparisons of Business Students Work and Life Values in Canada and France. Cross Cultural Management: An International Journal, 14(3): 174–195.
• http://igiad.com/kurumsal/igiad/tarihce, Erişim Tarihi: 27.10.2017. http://www.isahlakizirvesi.com, Erişim Tarihi: 27.10.2017. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.59fc36f540d725.99604901, Erişim Tarihi: 3.11.2017. https://www.sbeonline.org/about-us/our-history, Erişim Tarihi: 03.11.2017.