Consumer rights awareness and conscious consumer : Denizli case

Yıl 2019, , 37 - 58, 28.08.2019

Ahmet Soner Pakmak Duygu Koçoğlu

https://doi.org/10.34232/pjess.588008

Öz

The concept of consumer
rights and conscıous consumer is crucial for the efficient handling of market
system dynamics in terms of consumers, producers and sellers. The aim of this
study is to determine consumer rights awareness and conscious consumer level in
Denizli. A survey was conducted among the consumers living in the central
districts of Denizli and 388 questionnaires were analized. The obtained data
were tested by using differences analysis according to demographic variables.
The research results show that consumers don’t have enough knowledge about
consumer rights. The results also show that those with low conscious consumer
are higher in product conscious, price conscious and information seeking. At
the same time it has been found that those with low conscious consumer have
lower ecological environmental conscious. In terms of demographic characteristics,
the results obtained regarding the variables differ considerably.

Anahtar Kelimeler

Consumer rights, Consumer awareness, Consumer conscious

Tüketici Hakları Farkındalığı ve Tüketici Bilinç Düzeyi: Denizli Örneği

Öz

Tüketici hakları ve
tüketici bilinci kavramları tüketici, üretici ve satıcılar açısından pazar
sistemi dinamiklerinin etkin bir şekilde işlemesi için oldukça önem
taşımaktadır. Bu çalışmanın amacı Denizli İlinde tüketici hakları
farkındalığını ve tüketici bilinç düzeyini tespit etmektir. Denizli ili merkez
ilçelerinde yaşayan tüketicilere anket uygulanmış ve toplamda 388 anket analiz
edilmiştir. Elde edilen veriler demografik değişkenlere göre farklılık
analizleri ile test edilmiştir. Araştırma sonuçları katılımcıların, tüketici
hakları konusunda yeterli seviyede bilgi sahibi olmadıklarını göstermektedir.
Ayrıca tüketici hakları farkındalığı düşük olanların ekolojik çevre
bilinçlerinin de düşük olduğu; ürün ve fiyat bilinçleri ile bilgi arayışlarının
ise daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Demografik özellikler açısından
değişkenlere ilişkin elde edilen sonuçlar önemli ölçüde farklılık
göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Tüketici Hakları, Tüketici Farkındalığı, Tüketici bilinci

Kaynakça

• Altunışık, R., Mert, K., & Nart, S. (2004). Türkiye'de Tüketici Koruma Faaliyetleri: Tüketici Algılarına Yönelik Bir Saha Çalışması. 3. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi, 475-484.
• Anderson Jr, W. T., & Cunningham, W. H. (1972). The Socially Conscious Consumer. Journal of Marketing, 36(3), 23-31.
• Aracioglu, B., & Tatlidil, R. (2009). Tüketicilerin Satın Alma Davranışında Çevre Bilincinin Etkileri”, Ege Academic Review, 9(2), 435-461.
• Arıkan, R., Odabaşı, Y., & Gürgen, H. (1996). Tüketici Davranışları ve Tüketici Bilinci. T.C Anadolu Üniversitesi.
• Aslan, İ. Y. (2016). Bankacılar İçin Tüketici Hukuku. İstanbul, Bankalar Arası Kart Merkezi. Aryan Basım Tanıtım ve Matbaa, İstanbul
• Ay, C., & Ecevit, Z. (2005). Çevre Bilinçli Tüketiciler. Akdeniz University Faculty of Economics & Administrative Sciences Faculty Journal/Akdeniz Universitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Fakultesi Dergisi, 5(10), 238-263.
• Bakke, A. J., Shehan, C. V., & Hayes, J. E. (2016). Type of Milk Typically Consumed, and Stated Preference, But Not Health Consciousness Affect Revealed Preferences For Fat in Milk. Food Quality and Preference,49, 92-99.
• Baldwin, G., & James, R. (2000). The Market in Australian Higher Education and the Concept of Student as Informed Consumer. Journal of Higher Education Policy and Management, 22(2), 139-148.
• Barksdale, H. C., & Darden, W. R. (1972). Consumer Attitudes Toward Marketing and Consumerism. The Journal of Marketing, 36(4), 28-35.
• Baykan, R. (1996). Türkiye’de Tüketicinin Korunması Tedbirleri. İstanbul Ticaret Odası Yayınları, İstanbul.
• Bektas, Z. K., Miran, B., Uysal, O. K., & Gunden, C. (2011). Consumer Awareness for Food Safety in Turkey. Bulgarian Journal of Agricultural Science,17(4), 470-483.
• Bener, Ö., & Babaoğul, M. (2008). Sürdürülebilir Tüketim Davranışı ve Çevre Bilinci Oluşturmada Bir Araç Olarak Tüketici Eğitimi. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E-Dergisi, 5(1), 1-10.
• Brooker, G. (1976). The Self-actualizing Socially Conscious Consumer. Journal of Consumer Research, 3(2), 107-112.
• Buğday E. B., & Babaoğul, M. (2016). Bilinçli Tüketim Kavramının Boyutları: Bilinçli Tüketim Davranışının Yeniden Tanımlanması. Sosyoekonomi, 24(30), 187-206.
• Carr, D. J., Gotlieb, M. R., Lee, N. J., & Shah, D. V. (2012). Examining Overconsumption, Competitive Consumption, and Conscious Consumption from 1994 to 2004: Disentangling Cohort and Period Effects. The ANNALS of the American Academy of Political and Social Science, 644(1), 220-233.
• Cunningham, W. H., & Cunningham, I. C. (1976). Consumer Protection: More Information or More Regulation?. The Journal of Marketing, 40(2), 63-68.
• Çabuk, S., Nakıboğlu, B., & Keleş, C. (2008). Tüketicilerin Yeşil (Ürün) Satın Alma Davranışlarının Sosyo-Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1), 85-102.
• Dickinson, H. V. & Shaver P. J. (1982). A Test of Consumer Awareness For Adults. The Journal of Consumer Affairs, 16(2), 241-260.
• Dutta-Bergman, M. J. (2004). Primary Sources of Health Information: Comparisons in The Domain of Health Attitudes, Health Cognitions and Health Behaviors. Health Communication, 16, 273-288.
• Ferman, M. (1993). Tüketicinin Korunmasına Gelişimci Bir Yaklaşım. İstanbul Ticaret Odası Yayınları, İstanbul.
• Fraj, E., & Martinez, E. (2006). Environmental Values and Lifestyles as Determining Factors of Ecological Consumer Behaviour: An Empirical Analysis. Journal of Consumer Marketing, 23(3), 133-144.
• Gegez, A. E. (2007). Pazarlama araştırmaları. Beta Basım Yayım Dağıtım AŞ.
• González, C., Johnson, N., & Qaim, M. (2009). Consumer Acceptance of Second‐Generation GM Foods: The Case of Biofortified Cassava in the Northeast of Brazil. Journal of Agricultural Economics, 60(3), 604-624.
• Göle, C., (1979). AET ve Tüketicinin Korunması. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 34(1), 175-192.
• Gülmez, M. (2006). Pazarlama Yönü İtibariyle Bilinçli Tüketim ve Bilinçli Tüketiciye Yönelik Bir Saha Araştırması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler MYO Dergisi, 9(1-2), 153-178.
• Hayta, A. B. (2007). Tüketicinin Korunmasında Tüketici Örgütlerinin Rolü ve Önemi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 13-20.
• Huang, H. C., Lin, T. H., Lai, M. C., & Lin, T. L. (2014). Environmental Consciousness and Green Customer Behavior: An Examination of Motivation Crowding Effect. International Journal of Hospitality Management, 40, 139-149.
• Ibarra, V. C., & Revilla, C. D. (2014). ‘‘Consumers Awareness on Their Eight Basic Rights: A Comparative Study of Filipinos in the Philippines and Guam’’, International Journal of Management and Marketing Research, 7(2), 65-78.
• Jang, Y. J., Kim, W. G., & Lee, H. Y. (2015). Coffee Shop Consumers’ Emotional Attachment And Loyalty to Green Gtores: The Moderating Role of Green Consciousness. International Journal of Hospitality Management, 44, 146-156.
• Jay-Russell, M. T. (2010). ‘Raw (Unpasteurized) Milk: Are Health-conscious Consumers Making An Unhealthy Choice?. Clinical Infectious Diseases, 51(12), 1418-1419. Kaynak, S., & Akan, Y. (2011). Tüketicinin Korunmasında Tüketici Bilinç Düzeyinin Önemi: Hane Halkları Üzerine Bir Uygulama. University of Gaziantep Journal of Social Sciences, 10(1), 41-61.
• Kaynak, R., & Ekşi, S. (2014). Effects of Personality, Environmental and Health Consciousness on Understanding the Anti-consumptional Attitudes. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 114, 771-776.
• Kozinets, R. V., & Handelman, J. M. (2004). Adversaries of Consumption: Consumer Movements, Activism, and Ideology. Journal of Consumer Research, 31(3), 691-704.
• Kumar, M. V. (2016). An Assessment of Consumer Awareness and Protection. A Peer-Reviewed Bi-monthly Bi-lingual Research Journal, 2(4), 338-343.
• Makanyeza, C. (2015). Consumer Awareness, Ethnocentrism and Loyalty: An Integrative Model. Journal of International Consumer Marketing, 27(2), 167-183.
• Mayer, R. N. (1976).The Socially Conscious Consumer-Another Look at the Data. Journal of Consumer Research, 3(2), 113-115.
• Mohan, S., & Suganthi, V. (2013). Rural Consumers’ Awareness About Consumers’ Rights. International Journal of Innovative Research and Development, 2(11), 136-141.
• Mohr, L. A., Webb, D. J., & Harris, K. E. (2001). Do Consumers Expect Companies to be Socially Responsible? The Impact of Corporate Social Responsibility On Buying Behavior. Journal of Consumer Affairs, 35(1), 45-72.
• Nakıboğlu, B. (2007). Tüketimin Çevreci Boyutu: Çevreci Tutum ve Davranışlara Göre Pazar Bölümlemesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2), 423-438.
• Nart, S. (2008). Tüketici Haklarının Pazar Ortamındaki Fonksiyonelliği: Hak Arama Davranışı ve Bilgi, Bilinç, Tutum İlişkisi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(10), 2-30.
• Özmumcu, S. (2014). 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un Hükümleri ve Yargıtay Kararları Çerçevesinde Tüketici Mahkemelerinin Görev Alanına Giren Uyuşmazlıklara Genel Bir Bakış. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Özel Sayı, Cilt 16, 831-871.
• Rousseau, G. G., & Venter, D. J. L. (1995). Measuring Consumer Awareness in Zimbabwe. SA Journal of Industrial Psychology, 21(1), 18-24.
• Schlegelmilch, B. B., Bohlen, G. M., & Diamantopoulos, A. (1996). The Link Between Green Purchasing Decisions and Measures of Environmental Consciousness. European Journal of Marketing, 30(5), 35-55.
• Shieh, J. Y., Chen, J. H., Chang, S. H., & Lai, C. C. (2014). Environmental Consciousness, Economic Growth, and Macroeconomic Instability. International Review of Economics & Finance, 34, 151-160.
• Singh, N. (2009). Exploring Socially Responsible Behaviour of Indian Consumers: An Empirical İnvestigation. Social Responsibility Journal, 5(2), 200-211.
• Straughan, R. D., & Roberts, J. A. (1999). Environmental Segmentation Alternatives: A Look at Green Consumer Behavior in The New Millennium. Journal of Consumer Marketing, 16(6), 558-575.
• Şahin, A., & Kor, Ö. (2009). Mersin’de Yaşayan Tüketicilerin Tüketici Hakları Konusundaki Bilinç Düzeylerini Etkileyen Faktörleri İnceleyen Bir Araştırma. Anadolu University Journal of Social Sciences, 9(2), 105-125.
• Webster, F. E., Jr. (1975). Determining the Characteristics of the Socially Conscious Consumer. Journal of Consumer Research, 2(3), 188-196.
• Yüce, A. (2013). Kollektivist Kültür Değerinin Sosyal Sorumlu Tüketim Üzerine Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 275-291.
• http://www.tudef.org.tr/evrenseltuketicihaklari/evrensel.tuketici.haklari.html, Tüketici Derneği Federasyonu, (Erişim tarihi 06.07.2019)