Yapım Aşamasında Ortaya Çıkan Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları: KİK ve FIDIC Dokümanları Üzerinden Bir Karşılaştırma

Yıl 2022, , 47 - 56, 21.12.2022

Buket Delibaş Şen , İkbal Erbaş

https://doi.org/10.5152/Planarch.2022.225090

Öz

İnşaat sektörünün en büyük problemlerinden birisi olan uyuşmazlıklar genellikle sözleşme sonrasında,
yapım sürecinde yüklenici ve işveren arasında oluşarak süreci olumsuz yönde etkilemektedir.
Bu çalışmanın amacı, inşaat sektöründe yapım aşamasında ortaya çıkan uyuşmazlıkların
çözüm yollarından olan uyuşmazlık kurullarının incelenmesi, KİK (Kamu İhale Kanunu) ve FIDIC
(Federation Internationale Des Ingenieurs Conseils) dokümanlarında tanımlanan uyuşmazlık
çözüm süreçlerinin maliyet, süre ve kalite kriterleri üzerinden karşılaştırılarak KİK’in eksik yönlerinin
tespit edilmesidir. Kamunun taraf olduğu yapım işlerinde kullanılan kanunlar ve bu kanunlarla
doğrudan ve dolaylı bağlantılı alt dokümanlar çalışma kapsamına alınmıştır. FIDIC tarafında ise
kamunun da esas olarak kullandığı geleneksel proje teslim sistemine uygun olan Kırmızı Kitap
bu kapsama dahil edilmiştir. Bu araştırmada, nitel araştırma yöntemlerinden birisi olan doküman
analizi yöntemi kullanılmıştır. Bu yöntemle ilk aşamada Türk yapı mevzuatı ve FIDIC dokümanları
uyuşmazlık çözüm süreci yönü ile analiz edilmiştir. Sonraki aşamada FIDIC ve KİK uyuşmazlık
çözüm sürecinin süre, maliyet ve kalite kriterleri yönünden karşılaştırmalı analizi yapılmıştır. Son
aşamada da KİK’in FIDIC’e göre eksik kaldığı yerler tespit edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yapım sektörü, uyuşmazlık, uyuşmazlık kurulu, FIDIC, KİK

Kaynakça

• Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü. (2018). Adli̇ İstati̇sti̇kler 2018. https://adlisicil.adalet.gov.tr/Resimler/SayfaDokuman/2182019155518istatistik2018.pdf.
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. (2020). Yüksek Fen Kurulu BaşkanlığınınÇalışma Usûl ve Esasları Yönetmeliği. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/06/20200612-2.htm.
• Chan, E. H. W., & Suen, H. C. H. (2005). Disputes and dispute resolutionsystems in Sino-foreign joint venture construction projects in China. Journal of Professional Issues in Engineering Education and Practice,131(2), 141–148.
• Chern, C. (2015). Chern on dispute boards: Practice and procedure (3rd ed). Informa Law from Routledge.
• Chern, C. (2020). Chern on dispute boards practice and procedure (4th ed). Informa Law from Routledge.
• Cheung, S. O., & Pang, H. Y. (2014). Conceptualising construction disputes in construction dispute research. Springer.
• Dispute Resolution Board Foundation. (2019). Dispute board manual. Spark Publications.
• Farooqui, R. U., Umer, M., & Azhar, S. (2014). Key causes of disputes in the Pakistani construction industry-assessment of trends from the viewpoint of contractors. 50th ASC Annual International Conference, Michel, 1998.
• Fenn, P., Lowe, D., & Speck, C. (1997). Conflict and dispute in construction. Construction Management and Economics, 15(6), 513–518.
• FIDIC. (2017). Conditions of contract for construction, for building and engineering works designed by the employer. Geneva, Switzerland: FIDIC.
• Gebken, R. J., & Gibson, G. E. (2006). Quantification of costs for dispute resolution procedures in the construction industry. Journal of Professional Issues in Engineering Education and Practice, 132(3), 264–271.
• Harmon, K. M. J. (2003). Effectiveness of dispute review boards. Journal of Construction Engineering and Management, 129(6), 674–679.
• Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu. (2012). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6325.pdf
• International Chamber of Commerce. (2018). Dispute board rules. https://iccwbo.org/content/uploads/sites/3/2015/09/icc-dispute-boardrules-english-version.pdf.
• İstanbul Tahkim Merkezi. (2015). İstanbul tahkim Merkezi tahkim kuralları. https://istac.org.tr/ISTAC-TAHKIM-KURALLARI-20151026.pdf.
• Kamu İhale Kanunu. (2002). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4734.pdf
• Kamu İhale Sözleşmeleri̇ Kanunu. (2002). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4735.pdf
• Karaman, E., Kale, S., & Hedef, B. (t.y.). Programlama yöntemi ile süre-maliyetkalite eniyilemesi. https://www.imo.org.tr/Eklenti/5905,1552pdf.pdf
• Love, P., Davis, P., Ellis, J., & On Cheung, S. O. (2010). Dispute causation: Identification of pathogenic influences in construction. Engineering, Construction and Architectural Management, 17(4), 404–423.
• Milletlerarası Tahkim Kanunu. (2001). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4686.pdf
• National Research Council. (1974). Better contracting for underground construction. https://ntrl.ntis.gov/NTRL/dashboard/searchResults/titleDetail/PB236973.xhtml.
• Nazzini, R. (2017). Transnational construction arbitration: Key themes in the resolution of construction disputes. Taylor & Francis.
• Sinha, M., & Wayal, a. S. (1998). Dispute causation in construction projects. IOSR Journal of Mechanical and Civil Engineering, 7, 54–58.
• Sykes, J. (1996). Claims and disputes in construction. Construction Law Journal, 12(1), 3–13.
• Vidogah, W., & Ndekugri, I. (1997). Improving management of claims: Contractors’ perspective. Journal of Management in Engineering, 13(5), 37–44.
• YİUY. (2009). Yapım işleri genel þartnamesi. https://www.mevzuat.gov.tr/File/GeneratePdf?mevzuatNo=12916&mevzuatTur=KurumVeKurulusYonetmeligi&mevzuatTertip=5
• YİUY. (2009). Yapım işlerine ait tip sözleşme. https://www.mevzuat.gov.tr/File/GeneratePdf?mevzuatNo=12916&mevzuatTur=KurumVeKurulusYonetmeligi&mevzuatTertip=5
• Yüksek Fen Kurulu (YFK). (2015). Yüksek Fen Kurulu karar ve görüşler. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı.