Pandemi Sürecinde Sürdürülebilir Tedarik Zinciri Yönetimi için İlaç Deposu ve Aşı Dağıtım Merkezi Yeri Seçimi

Yıl 2022, Cilt: 25 Sayı: 4, 1397 - 1409, 16.12.2022

Nursena Oral Selma Yapıcı Rabia Yumuşak Tamer Eren

https://doi.org/10.2339/politeknik.884835

Cited By: 7

Öz

Geçmişten günümüze kadar olan süreçte çeşitlenen sağlık problemlerinin etkisiyle tıbbi malzeme ve ilaç endüstrisine talep gittikçe artmaktadır. Talebin yanı sıra tüm Dünya’yı etkisi altına alan COVID-19 virüsünün yayılması tıbbi madde kaynaklarına kolayca ulaşmayı zorunlu hale getirmiştir. Zamanla yarışılan bu dönemde yapılan aşı çalışmalarının sonuç vermesiyle birlikte kaynağın tüketicilere sunulması kritik bir problem olarak ortaya çıkmaktadır. Bu sebeple yapılan çalışmada sağlık ürünlerini kapsayan ilaç deposu ve aşı dağıtım merkezi için yer seçimi problemi ele alınmıştır. İlaç ve aşı endüstrisine hizmet edecek depo kuruluşu için çok kriterli karar verme yöntemlerinden (ÇKKV) AHP (Analytic Hierarchy Process), ANP (Analytic Network Process) ve PROMETHEE yöntemleri kullanılarak en uygun depo yeri seçiminin yapılması hedeflenmiştir. Ele alınan problemde 5 alternatif senaryo çözümü birbiri ile karşılaştırılmıştır. Stratejik konumu itibari ile Kırıkkale ilindeki 4 alternatif bölge değerlendirilmiş olup 3 ana kriter ve 7 alt kriter dikkate alınarak çözümler gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma ile ilaç deposu ve aşı dağıtım merkezi yeri seçimi problemi için AHP, ANP ve PROMETHEE yöntemleri çözüm karşılaştırması ilk defa yapılmış olup literatüre katkı sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, ilaç deposu ve aşı dağıtım merkezi için yer seçimi, AHP, ANP, PROMETHEE

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

1919B012001288

Teşekkür

Bu çalışma, TÜBİTAK tarafından 2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı 2020/1 kapsamında 1919B012001288 başvuru numaralı proje ile desteklenmektedir. TÜBİTAK kurumuna teşekkürlerimizi sunarız.

Selection of Medicine Warehouse and Vaccine Distribution Center for Sustainable Supply Chain Management in the Pandemic Process

Öz

Demand for the medical equipment and pharmaceutical industry is gradually increasing with the effect of health problems that have diversified in the process from past to present. In addition to this demand, the spread of the COVID-19 virus, which has affected the whole world, has made it necessary to easily access medical supplies. With the results of the vaccine studies conducted in this period, which competes with time, the supply of the resource to the consumers emerges as a critical problem. For this reason, the problem of choosing the place for the medicine warehouse and vaccine distribution center, which includes health products, was discussed in the study. For the warehouse organization that will serve the pharmaceutical and vaccine industry, it is aimed to select the most suitable warehouse location by using multi criteria decision making methods (MCDM), AHP (Analytic Hierarchy Process), ANP (Analytic Network Process) and PROMETHEE methods. In the problem under consideration, 5 alternative scenario solutions have been compared with each other. 4 alternative regions in Kırıkkale province were evaluated in terms of its strategic location, and solutions were realized by taking 3 main criteria and 7 sub criteria into consideration. With this study, solution comparison of AHP, ANP and PROMETHEE methods was made for the first time for the problem of choosing medicine warehouse and vaccine distribution center location and contributes to the literature.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, medicine warehouse and vaccine distribution center location, AHP, ANP, PROMETHEE

Proje Numarası

1919B012001288

Kaynakça

• [1] Dünya ve Türkiye’de ilaç sektörü, Petrol İş Araştırma, Şubat, (2010). https://www.petrol-is.org.tr/sites/default/files/ilacsektoru-subat_2010.pdf
• [2] Arslan, M., “Ecza deposu seçiminde ahp yönteminin uygulanması”, Journal of Faculty of Pharmacy of Ankara University, 44(2): 253-264, (2020).
• [3] Yılmaz, B., Dağdeviren, M., Akçayol, M. A., “Hızlı tüketim malları depo yeri seçimi problemi için genetik algoritma ile bir çözüm”, XI. Üretim Araştırmaları Sempozyumu, 23-24, Haziran, (2011).
• [4] Coronavirus disease (COVID-19): Vaccine Research and Development, 28 October, (2020). https://www.who.int/news-room/q-a-detail/coronavirus-disease-(covid-19)-vaccine-research-and-development
• [5] Stratejik Konum, Kırıkkale Yatırım Destek Ofisi, (2018). https://www.investinkirikkale.com/bir-bakista-kirikkale/stratejik-konum
• [6] Ömürbek, N., Demirci, N., Akalin, P. “Analitik Ağ Süreci Ve Topsıs Yöntemleri İle Bilimdalı Seçimi”, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 5(9), 118-140, (2013).
• [7] Toksarı, M., Toksarı, M. D. “Bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) yaklaşımı kullanılarak hedef pazarın belirlenmesi”, ODTÜ Gelişme Dergisi, 51-70, (2011).
• [8] Hong, L., Xiaohua, Z., “Study on location selection of multi-objective emergency logistics center based on ahp”, Procedia Engineering, 15, 2128-2132, (2011).
• [9] Özcan, T., Çelebi, N., Esnaf, Ş., “Comparative analysis of multi criteria decision making methodologies and ımplementation of a warehouse location selection problem”, Expert Systems with Applications, 38: 9773–9779, (2011).
• [10] Eroğlu, Ö., Bali, Ö., Gencer, C., “DELPHI tekniği ve bulanık ahp ile tehlikeli madde depo yeri seçimi için gerekli niteliklerin belirlenmesi”, III. Ulusal Lojistik ve Tedarik Zinciri Kongresi, Trabzon, 15-17, (2014).
• [11] Aktepe, A., Ersöz, S., “AHP-VIKOR ve MOORA yöntemlerinin depo yeri seçim probleminde uygulanması”, Endüstri Mühendisliği, 25 (1): 2-15, (2014).
• [12] Özbek, A., Erol, E., “COPRAS ve MOORA yöntemlerinin depo yeri seçim problemine uygulanması”, Ekonomi İşletme Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi, 2(1): 23-42, (2016).
• [13] Gül, E., Eren, T., “Lojistik dağıtım ağ problemlerinde analitik hiyerarşi prosesi yöntemi ve hedef programlama ile depo seçimi”, Harran Üniversitesi Mühendislik Dergisi, 2(1): 1-13, (2017).
• [14] Ercan Cömert, S., Yener, F., “Bir gıda firması için bulanık analitik hiyerarşi prosesi ile depo yeri seçimi”, Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2 (2): 161-177, (2017).
• [15] Ofluoglu, A., Baki, B., Ar, I., “Multi-criteria decision analysis model for warehouse location in disaster logistics”, Journal of Management Marketing and Logistics, 4(2): 89-106, (2017).
• [16] Emeç, Ş., Akkaya, G., “Stochastic AHP and Fuzzy VIKOR Approach for Warehouse Location Selection Problem”, Journal of Enterprise Information Management, 31(6): 950-962, (2018).
• [17] Yavuz, O., “Depo Yeri Seçimi Probleminde Gri Sistem Teorisi ve VIKOR Yönteminin Karşılaştırmalı Analizi”, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1): 169-191, (2018).
• [18] Turğut, M., Şahi̇n, A., “analitik hiyerarşi prosesi yöntemi ile yaş sebze ve meyve depo yeri seçimi: mersin ili uygulaması”, Mersin Üniversitesi Denizcilik ve Lojistik Araştırmaları Dergisi, 1 (1): 42-59, (2019).
• [19] Sağnak, M., “Depo yeri seçimi: perakende sektöründe melez çok kriterli karar verme uygulaması”, Journal of Yaşar University, 15 (59): 615-623, (2020).
• [20] Ergün, M., Korucuk, S., Memi̇ş, S., “Sürdürülebilir afet lojistiğine yönelik ideal afet depo yeri seçimi: Giresun ili örneği”, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6 (1): 144-165, (2020).
• [21] Kış, Ö., Can, G. F., Toktaş, P., “Warehouse location selection for an electricity distribution company by KEMIRA-M method”, Pamukkale Univ Muh Bilim Derg. 26(1): 227-240, (2020).
• [22] Yapıcı, S., Yumuşak, R., Eren, T., “Çok kriterli karar verme yöntemleri ile medikal depo yeri seçimi”, Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9 (2): 203-221, (2020).
• [23] Oral, N., Yumuşak, R. Eren, T., “AHP ve ANP yöntemleri kullanılarak tehlikeli madde depo yeri seçimi: Kırıkkale ilinde bir uygulama”, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 10 (1): 115-124, (2021).
• [24] Özcan, E.C., Danışan, T., Yumuşak, R., Gür, Ş., Eren, T., “Goal programming approach for the radiology technician scheduling problem”, Sigma Journal of Engineering and Natural Science, 37(4): 1411-1420, 2019.
• [25] Ağaç, G , Baki, B . “Sağlık Alanında Çok Kriterli Karar Verme Teknikleri Kullanımı: Literatür İncelemesi” . Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 19(3): 343-363, (2016).
• [26] Yumuşak, R., Özcan, E.C., Danışan, T., Eren, T., “AHP-TOPSIS-tam sayılı programlama entegrasyonu ile hidroelektrik santrallarda bakım strateji optimizasyonu”, Uluslararası GAP Yenilenebilir Enerji ve Enerji Verimliliği Kongresi, 80-84, Şanlıurfa, 10-12 Mayıs (2018).
• [27] Özcan, E.C., Yumuşak, R., Eren, T., “Risk Based Maintenance in the Hydroelectric Power Plants”, Energies, 12 (8): 1502-1523, (2019).
• [28] Büyüközkan, G , Güleryüz, S . "Lojistik Firma Web Sitelerinin Performanslarının Çok Kriterli Değerlendirilmesi" . Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi 31 : 889-902, (2016)
• [29] Yumuşak, R., Özcan E. C., Eren, T., “Maintenance Strategy Optimization with Analytical Hierarchy Process and Integer Programming Combination”, International Conference on Data Science, Machine Learning and Statistics – 2019, 42-44Van, 26-28 June, (2019).
• [30] Akıncı BN., Danışan T., Eren T., “Obezite hastaları için giyilebilir teknolojilerin ÇKKV yöntemleri ile seçimi”, Politeknik Dergisi, (basımda), 1-1, (2021).
• [31] Uğur, L . “MOORA Optimizasyon Yaklaşımı ile İnşaat Proje Müdürü Seçimi: Çok Kriterli Bir Karar Verme Uygulaması”, Politeknik Dergisi ,20(3): 717-723, (2017).
• [32] Özcan, E.C., Yumuşak, R., Eren, T., “A Novel Approach to Optimize the Maintenance Strategies: A Case in the Hydroelectric Power Plant”, Eksploatacja I Niezawodność - Maintenance and Reliability, 23(2): 324-337, (2021).
• [33] Saaty, T. L., “How to make a decision: The analytic hierarchy process”, European Journal of Operational Research, 48, 9-26, (1990).
• [34] Özcan, E.C., Danışan, T., Yumuşak, R., Eren, T., “An artificial neural network model supported with multi criteria decision making approaches for maintenance planning in hydroelectric power plants”, Eksploatacja I Niezawodność - Maintenance and Reliability, 21(3): 400-418, (2020).
• [35] Saaty, T. L., “Fundamentals of the analytic network process”, Proceedings Of Isahp, Kobe, Japan, 48-63, (1999).
• [36] Sarkis, J., “Evaluating environmentally conscious business practices”, European Journal of Operational Research, 107(1): 159-174, (1998).
• [37] Görener, A., “Bütünleşik ANP-VIKOR yaklaşımı ile ERP yazılımı seçimi”, Havacılık ve Uzay Teknolojileri Dergisi, 5(1): 97-110, (2011).
• [38] Bansal, A., Kumar, P., “3PL selection using hybrid model of AHP-PROMETHEE”, International Journal of Services and Operations Management, 14(3): 373-397, (2013).
• [39] Deri̇ngöz A., Danışan T., Eren T., “Covid-19 takibinde giyilebilir sağlık teknolojilerinin ÇKKV yöntemleri ile değerlendirilmesi”, Politeknik Dergisi, (basımda), (2021).
• [40] Durmuş, A., “Lojistikte depo yer seçimine etki eden faktörlerin modellenmesi: İstanbul örneği”, Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi, (2010).
• [41] Aydın, Ö., “Bulanık AHP ile Ankara için hastane yer seçimi”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24 (2): 87-104, (2016).
• [42] Abdullahi, S., Mahmud, A. R. B., Pradhan, B., “Spatial modelling of site suitability assessment for hospitals using geographical information system-based multicriteria approach at Qazvin city Iran”, Geocarto International, 29(2): 164-184, (2014).
• [43] Sağnak, M., “Depo yeri seçimi: Perakende sektöründe melez çok kriterli karar verme uygulaması”, Journal of Yaşar University, 15 (59): 615-623, (2020).
• [44] Uslu, A., Kızıloğlu, K., İşleyen, S., Kahya, E., “Okul yeri seçiminde coğrafi bilgi sistemine dayalı AHP-TOPSIS yaklaşımı: Ankara ili örneği”, Politeknik Dergisi, 20 (4): 933-943, (2017).