Afet Sonrası Geçici Depo Yeri Seçimi ve Çok Araçlı Araç Rotalama Uygulaması: Kırıkkale İlinde Bir Uygulama

Yıl 2023, Cilt: 26 Sayı: 1, 13 - 27, 27.03.2023

Burcu Tezcan Hacı Mehmet Alakaş Evrencan Özcan Tamer Eren

https://doi.org/10.2339/politeknik.906704

Cited By: 7

Öz

Afetlerin ne zaman ve nerede meydana geleceği belli değildir. Bundan dolayı hem toplumsal yaşam kesintiye uğramakta hem de çevreye zarar vermektedir. Ayrıca, afet sonrası insanların yiyecek, barınma, temizlik gibi ihtiyaçları hızlı ve düzenli bir şekilde karşılanmalıdır. Deprem gibi büyük zararlara neden olan ve birçok yeri kullanılmaz hale getiren afetlerde insanların ihtiyaçlarını karşılayabilmek için geçici deponun konumlandırılması gerekmektedir. Dolayısıyla deprem olmadan önce geçici deponun konumları uygun analitik yöntemlerle belirlenmelidir. Kırıkkale, fay zonlarına olan mesafesi sebebiyle deprem olasılığı yüksek bir ildir. Bunun yanı sıra, Türkiye’nin önemli stratejik sanayi kuruluşlarının üretim tesisleri sınırları içerisinde bulunmaktadır. 43 ilin kesişim noktası olması, özellikle Ankara’ya yakınlığı ve Ankara ile arasında yer alan büyük sanayi kuruluşlarının olması Kırıkkale dışında olası bir depremde Kırıkkale’de konumlandırılacak geçici deponun önemini arttırmaktadır. Bu çalışmada, Kırıkkale ilinde geçici depo yeri seçim problemi 3 aşamada ele alınmıştır. Birinci aşamada alternatif dört ilçe, ikinci aşamada alternatif altı lokasyon çok kriterli karar verme yöntemleri kullanılarak altışar farklı sıralama sonucu karşılaştırılmıştır. Geçici deponun konumlandırılacağı yer belirlendikten sonra üçüncü aşamada yiyecek dağıtımının hangi rotalarla dağıtım yapacağı dört ayrı senaryo ile tespit edilmiştir. Çalışmada depo yeri seçim ve dağıtım planlaması için bütünsel bir yaklaşım önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Afet yönetimi, depo yeri seçimi, çok kriterli karar verme, araç rotalama

Destekleyen Kurum

Kırıkkale Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

2020/32

Teşekkür

Bu proje Kırıkkale Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi tarafından 2020/32 numaralı proje ile desteklenmiştir. Desteklerinden dolayı BAP Birimine teşekkür ederiz.

Post-Disaster Temporary Storage Location Selection and Multi-Vehicle Vehicle Routing Application: An Case in Kirikkale Province

Öz

It is unclear when and where disasters will occur. Therefore, both social life is interrupted and it harms the environment. In addition, after the disaster, people's needs such as food, shelter and cleaning should be met quickly and regularly. In order to meet the needs of people in disasters that cause great damage such as earthquakes and make many places unusable, the temporary warehouse should be located. Therefore, the locations of the temporary storage should be determined using appropriate analytical methods before an earthquake occurs. Kırıkkale is a city with high probability of earthquakes due to its distance to fault zones. This, as well as production facilities are located within the boundaries of Turkey's major strategic industry. The fact that 43 provinces are the intersection point, especially its proximity to Ankara and the large industrial establishments located between Ankara increase the importance of the temporary warehouse to be located in Kırıkkale in a possible earthquake outside Kırıkkale. In this study, the problem of temporary warehouse location selection in Kırıkkale province has been addressed in 3 stages. In the first stage, four alternative districts were compared, in the second stage, six alternative locations were compared by using multi-criteria decision-making methods. After determining the location of the temporary warehouse, in the third stage, the routes through which the food distribution will be distributed were determined with four different scenarios. In this study, a integrated approach for warehouse location selection and distribution planning is proposed to the literature.

Anahtar Kelimeler

Disaster management, warehouse location selection, multi-criteria decision making, vehicle routing problem

Proje Numarası

2020/32

Kaynakça

• [1] Temiz H., “Afet Yönetiminde Lojistik Depo Seçimi ve Bir Uygulama.”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul, (2018).
• [2] Kovacs, G., Spens, K. M., “Relief supply chain management for disasters: humanitarian aid and emergency logistics.”, Hershey, PA: Information Science Reference, (2012).
• [3] Wassenhove, V. L. N., “Humanitarian aid logistics: supply chain management in high gear.”, Journal of the Operational Research Society, 57: 475-489, (2006).
• [4] Cozzolino, A., Rossı, S., ve Conforti, A., “Agile and lean principles in the humanitarian supply chain: the case of the united nations world food programme,”, Journal of Humanitarian Logistics and Supply Chain Management, 2(1): 16-33, (2012).
• [5] Demirci, A., ve Karakuyu, M., “Afet yönetiminde coğrafi bilgi teknolojilerinin rolü.”, Doğu Coğrafya Dergisi, 12: 67-100, (2004).
• [6] Thomas, A. S., Kopczak, L. R., “From logistics to supply chain management: the path forward in the humanitarian sector.”, Fritz Institute, 15, 1-15, (2005).
• [7] Barbarosoğlu, G., Özdamar, L., ve Çevik, A., “An ınteractive approach for hierarchical analysis of helicopter logistics in disaster relief operations.”, European Journal of Operational Research, 140(1): 118-133, (2002).
• [8] Şahin, N., “Afet yönetimi ve acil yardım planları.”, TMMOB İzmir Kent Sempozyumu, 131-142, (2009).
• [9] Kadıoğlu, M., Afet yönetimi. T.C. Marmara Belediyeler Birliği, (2011).
• [10] Gözaydın, O., Can, T., “Deprem yardım istasyonları için lojistik merkezi seçimi: Türkiye örneği.”, Havacılık ve Uzay Teknolojileri Dergisi ,6 (2), 17–31, (2013).
• [11] Gülkan, P., Balamir, M., Yakut, A., “Afet yönetiminin stratejik ilkeleri: Türkiye ve dünyadaki politikalara genel bakış.”, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Afet Yönetimi Uygulama ve Araştırma Merkezi, 30-32, (2003).
• [12] Gökçe, O., Tetik, Ç., “Teoride ve pratikte afet sonrası iyileştirme çalışmaları.”, AFAD yayınları, 270, (2012).
• [13] Altay, N., Green III, W. G., “OR/MS Research İn Disaster Operations Management.”, European Journal of Operational Research, 175(1), 475-493, (2006).
• [14] Kütükçü, A., Eren, T., “Acil durum haberleşmesinde kullanılan el telsizinin çok ölçütlü karar verme yöntemleri ile seçilmesi.”, Selçuk Üniversitesi Mühendislik Bilim ve Teknoloji Dergisi, 5(2), 183-203, (2017).
• [15] Alakaş, H. M., Kızıltaş, Ş., Eren, T., Özcan, E., “Sıfır atık projesi kapsamında atıkların toplanması: Kırıkkale ilinde homojen çok araçlı araç rotalama uygulaması.”, Harran Üniversitesi Mühendislik Dergisi, 3(3), 190-196, (2018).
• [16] Vieira, Y. E. M., de Mello Bandeira, R. A., & da Silva Júnior, O. S., “Multi-depot vehicle routing problem for large scale disaster relief in drought scenarios: The case of the Brazilian northeast region.”, International Journal of Disaster Risk Reduction, 58, 102193, (2021).
• [17] Wei, X., Qiu, H., Wang, D., Duan, J., Wang, Y., Cheng, T. C. E., “An integrated location-routing problem with post-disaster relief distribution.”, Computers & Industrial Engineering, 147, 106632, (2020).
• [18] Balcik, B., Beamon, B. M., “Facility location in humanitarian relief.”, International Journal of Logistics, 11(2), 101-121, (2008).
• [19] Ortuño, M. T., Tirado, G., Vitoriano, B., “A Lexicographical goal programming based decision support system for logistics of humanitarian aid.”, Top, 19(2), 464-479, (2011).
• [20] Roh, S., Jang, H., Han, C. “Warehouse Location Decision Factors in Humanitarian Relief Logistics.”, The Asian Journal of Shipping and Logistics, 29(1): 103-120, (2013).
• [21] Kaya, S., “Afetlerde geçici tesis yeri seçimi: Üsküdar ilçesi için bir uygulama.”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (2018).
• [22] Peker, İ., Korucuk, S., Ulutaş, Ş., Okatan, B. S. Yaşar, F., “Afet lojistiği kapsamında en uygun dağıtım merkez yerinin AHS-VIKOR bütünleşik yöntemi ile belirlenmesi: Erzincan ili örneği.”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 14(1), 82-103, (2016).
• [23] Ofluoglu, A, Baki, B, Ar, I., “Multi-criteria decision analysis model for warehouse location in disaster logistics.”, Journal of Management Marketing and Logistics, 4(2), 89-106, (2017).
• [24] Roh, S. Y., Shin, Y. R., Seo, Y. J., “The Pre-positioned warehouse location selection for international humanitarian relief logistics.”, The Asian Journal of Shipping and Logistics, 34(4), 297-307, (2018).
• [25] Emeç, Ş., Akkaya, G., “Stochastic AHP and Fuzzy VIKOR approach for warehouse location selection problem.”, Journal of Enterprise Information Management, 31(6), 950- 962, (2018).
• [26] Ergün, M., Korucuk, S., Memiş, S., “Sürdürülebilir afet lojistiğine yönelik ideal afet depo yeri seçimi: Giresun ili örneği.”, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(1), 144-165, (2020).
• [27] Anuar, W. K., Lee, L. S., Pickl, S., Seow, H. V., “Vehicle Routing Optimisation in Humanitarian Operations: A Survey on Modelling and Optimisation Approaches.”, Applied Sciences, 11(2), 667, (2021).
• [28] Kokaji, K., Kainuma, Y., “Development of a disaster relief logistics model minimizing the range of delivery time.”, Operations and Supply Chain Management, 11(2), 66-72, (2018).
• [29] Sepúlveda, J. M., Arriagada, I. A., Derpich, I., “A decision support system for distribution of supplies in natural disaster situations.”, In 2018 7th International Conference on Computers Communications and Control (ICCCC), 295-301, IEEE, (2018).
• [30] Katsuma, R., Yoshida, S., “Dynamic Routing for Emergency Vehicle by Collecting Real-Time Road Conditions.”, International Journal of Communications, Network and System Sciences, 11(2), 27-44, (2018).
• [31] Gökçe, M. A., Ercan, E., “Multi-period vehicle routing & replenishment problem of neighbourhood disaster stations for pre-disaster humanitarian relief logistics.”, IFAC- PapersOnLine, 52(13), 2614-2619, (2019).
• [32] Khorsi, M., Chaharsooghi, S. K., Bozorgi-Amiri, A., Kashan, A. H., “A Multi-Objective Multi-Period Model for Humanitarian Relief Logistics with Split Delivery and Multiple Uses of Vehicles.”, Journal of Systems Science and Systems Engineering, 29, 360-378, (2020).
• [33] Fragkos, M. E., Zeimpekis, V., Koutras, V., Minis, I., “Supply planning for shelters and emergency management crews.”, Operational Research, 1-37, (2020).
• [34] Xavier, I. R., Bandeira, R. A., Bandeira, A. P., Campos, V. B., Silva, L. O., “Planning the use of helicopters in distribution of supplies in response operations of natural Disasters.”, Transportation Research Procedia, 47, 633-640, (2020).
• [35] Şekkeli, Z. H., “Afet ve Acil Durum Lojistiği Kapsamında Acil Durum Toplanma Merkezi Seçiminde AHP Yöntemi: Kahramanmaraş On İki Şubat Belediyesinde Bir Uygulama.”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(2), 903-930, (2020).
• [36] Ergün, M., Korucuk, S., Memiş, S., “Sürdürülebilir Afet Lojistiğine Yönelik İdeal Afet Depo Yeri Seçimi: Giresun İli Örneği.”, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(1), 144-165, (2020).
• [37] Sönmezer, Y. B., Bas, S., Isik, N. S., Akbas, S. O., “Linear and Nonlinear Site Response Analyses to Determine Dynamic Soil Properties of Kirikkale.”, Geomech. Eng, 16(4), 435-448, (2018).
• [38] Özcan, T., Çelebi, N., Esnaf, Ş., “Comparative analysis of multi-criteria decision making methodologies and implementation of a warehouse location selection problem.”, Expert Systems with Applications, 38(8), 9773-9779, (2011).
• [39] Awasthi, A., Chauhan, S. S., “Goyal, S. K. A multi-criteria decision making approach for location planning for urban distribution centers under uncertainty.”, Mathematical and Computer Modelling, 53(1-2), 98-109, (2011).
• [40] Şekkeli, Z. H., “Afet ve Acil Durum Lojistiği Kapsamında Acil Durum Toplanma Merkezi Seçiminde AHP Yöntemi: Kahramanmaraş On İki Şubat Belediyesinde Bir Uygulama.”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(2), 903-930, (2020).
• [41] Xu, J., Yao, L., Zhao, X., “A multi-objective chance-constrained network optimal model with random fuzzy coefficients and its application to logistics distribution center location problem.”, Fuzzy Optimization and Decision Making, 10(3), 255-285, (2011).
• [42] Roh, S. Y., Jang, H. M., Han, C. H., “Warehouse location decision factors in humanitarian relief logistics.”, The Asian Journal of Shipping and Logistics, 29(1), 103-120, (2013).
• [43] Liu, S., Chan, F. T., “Chung, S. H. A study of distribution center location based on the rough sets and interactive multi-objective fuzzy decision theory.”, Robotics and Computer-Integrated Manufacturing, 27(2), 426-433, (2011).
• [44] Şahin, Y., Hazırcı, M., “Geçici İskân Alanlarının Seçimi İçin Ahp Temelli P-Medyan Modeli: Burdur Örneği.”, Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 7(2), 403-417, (2019).
• [45] Üreten, S., “Üretim/işlemler yönetimi: stratejik kararlar ve karar modelleri.” Gazi Kitabevi, (2006).
• [46] Kobu B., “Üretim Yönetimi.”, Genişletilmiş Güncellenmiş 14.Baskı, Beta Basım Yayım, İstanbul, (2008).
• [47] Chen, Y., Qu, L., “Evaluating the selection of logistics centre location using fuzzy MCDM model based on entropy weight.”, In 2006 6th World Congress on Intelligent Control and Automation 2, 7128-7132, IEEE, (2006).
• [48] Chan, F. T. S., Kumar, N., Choy, K. L., “Decision-making approach for the distribution centre location problem in a supply chain network using the fuzzy-based hierarchical concept.”, Proceedings of the Institution of Mechanical Engineers, Part B: Journal of Engineering Manufacture, 221(4), 725-739, (2007).
• [49] Yang, H., Yang, L., Yang, S. H., “Hybrid Zigbee RFID sensor network for humanitarian logistics centre management.”, Journal of Network and Computer Applications, 34(3), 938-948, (2011).
• [50] Tatar, O., Sözbilir, H., Koçbulut, F., Bozkurt, E., Aksoy, E., Eski, S., Metin, Y., “Surface Deformations of 24 January 2020 Sivrice (Elâzığ)–Doğanyol (Malatya) Earthquake (Mw= 6.8) Along The Pütürge Segment of The East Anatolian Fault Zone And its Comparison with Turkey’s 100-Year-Surface Ruptures.”, Mediterranean Geoscience Reviews, 2(3), 385-410, (2020).
• [51] Kızılay, “Afetlerde Beslenme Hizmetleri Kılavuzu.”, (2017).