Afet Sonrası Taşınabilir Baz İstasyonu Yer Seçimi: Bingöl Şehir Merkezi Örneği

Yıl 2024, ERKEN GÖRÜNÜM, 1 - 1

Yusuf Yazar , Tamer Eren

https://doi.org/10.2339/politeknik.1310410

Öz

Afetler toplumun tamamını fiziksel, ekonomik ve sosyal olarak olumsuz etkileyen doğal veya insan kaynaklı gerçekleşen bir durumdur. Özellikle 6 Şubat 2023 tarihinde merkez üssü Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçeleri olan depremde sosyal hayat ve fonksiyonları, iletişim ve enerji alt yapıları ciddi derecede zarar görmüştür. Altyapı hasarlarından kaynaklı olarak afet yönetimi planlı şekilde yapılamamış ve arama kurtarma faaliyetlerinin yavaşlamasına sebep olmuştur. Bu durumun engellenebilmesi için haberleşme altyapısının afete dirençli bir şekilde planlanması ve afet sonrası geçici altyapıların önceden planlanması gerekmektedir. Türkiye’de Bingöl ili Karlıova ilçesinde bulunan aktif fay hattı ve yapılan istatistiksel analizler bölgenin deprem yönünden oldukça aktif olduğunu göstermektedir. Bu çalışmada Bingöl ili Merkez ilçesi çalışma bölgesi seçilerek afet durumunda haberleşmenin kesilmesi durumunda planlı bir şekilde tüm ilçeyi kapsayacak haberleşme altyapısının kurulması için küme kapsama problemine odaklanılmıştır. Uygulama üç aşamadan meydana gelmektedir. Birinci aşamada, küme kapsama modeli genel formuna uygun şekilde problem varsayımlarının en fazla olduğu durum değerlendirilmiştir. İkinci aşamada, baz istasyonunun dış etkenlerden etkilenerek kapsama alanının azalması ihtimaliyle senaryolara göre çözüm yapılmıştır. Üçüncü aşamada, toplam nüfus miktarını belirli oranlarda karşılayacak alternatiflerle baz istasyonu miktarları tespit edilmiştir. Çalışmada afet yönetimi kapsamında haberleşme altyapısının planlanabilmesi için matematiksel model geliştirilmiş ve değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

afet yönetimi, küme kapsama problemi, taşınabilir baz istasyonu

Post-Disaster Portable Base Station Location Selection: The Case of Bingöl City Center

Öz

Disasters are natural or human-made events that negatively affect the entire society physically, economically and socially. Social life and functions, communication and energy infrastructures were severely damaged in the earthquake, the epicenter of which was the Pazarcık and Elbistan districts of Kahramanmaraş on February 6, 2023. Disaster management could not be carried out in a planned manner due to infrastructure damage, causing search and rescue activities to slow down. In order to prevent this situation, communication infrastructure should be planned in advance. Active fault line in Karlıova district of Bingöl province in Turkey and statistical analyzes show that the region is quite active in terms of earthquakes. In this study, the central district of Bingöl province was selected and focused on the cluster coverage problem in order to establish a communication infrastructure that will cover the whole district in a planned manner in case of a disaster. The application consists of three stages. In the first stage, the situation with the highest number of problem assumptions was evaluated in accordance with the general form of the cluster coverage model. In the second stage, solutions were made according to the scenarios with the possibility that the base station would be affected by external factors and the coverage area would decrease. In the third stage, alternatives and base station amounts were determined to meet the total population amount at certain rates. In the study, a mathematical model was developed and evaluated in order to plan the communication infrastructure within the scope of disaster management.

Anahtar Kelimeler

disaster management, cluster coverage problem, portable base station

Kaynakça

• [1] Kara, M., Eren, T., “Hasar Tespit Çalışmalarında Görevlendirilebilecek Dronların Bulanık Karar Verme Yöntemleri ile Değerlendirilmesi”, Politeknik Dergisi, 1-1; (2023).
• [2] T.C. Cumhurbaşkanlığı S.B.B., “Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Raporu”, 6-8, (2023).
• [3] BBC News Türkçe, “Türkiye’de GSM operatörleri depreme ne kadar hazırlıklı?”, (2023), (Erişim Tarihi: 23/07/2023, https://www.bbc.com/turkce/articles/czvy09w0zgxo).
• [4] Danışan, T., Eren, T., “AFAD Akreditasyon Sistemi’ne Başvuru Yapan Bir Kuruluşta Kentsel Arama Kurtarma Ekibi için Personel Seçimi”, Politeknik Dergisi, 1-1; (2023).
• [5] Anadolu Ajansı, “Milli Mobil Baz İstasyonları Deprem Bölgesinde Hizmet Veriyor” (2023), (Erişim Tarihi: 23/07/2023, https://www.aa.com.tr/tr/asrin-felaketi/milli-mobil-baz-istasyonlari-deprem-bolgesinde-hizmet-veriyor/2816141).
• [6] Sezer, L. İ., “Karlıova (Bingöl) Yöresinin Depremselliği”, Ege Coğrafya Dergisi, 17(1-2); 35-50, (2008).
• [7] Çiçekdağı, H.İ., Kırış, Ş., “Afet İstasyonu ve Toplanma Merkezi İçin Yer Seçimi ve Bir Uygulama”, Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 28; 67-76, (2012).
• [8] Aydın, H., Ayvaz, B., Küçükaşçı, E. Ş., “Afet Yönetiminde Lojistik Depo Seçimi Problemi: Maltepe İlçesi Örneği”, Yaşar Üniversitesi E-Dergisi 12, Tarım ve Gıda Değer Zincirlerinde Yöneylem Araştırmaları ve Endüstri Mühendisliği Özel Sayısı, 1-13, (2017).
• [9] Ağdaş, M., Bali, Ö., Ballı, H., “Afet Lojistiği Kapsamında Dağıtım Merkezi İçin Yer Seçimi: SMAA-2 Tekniği ile Bir Uygulama”, Beykoz Akademi Dergisi, 2(1); 75-94, (2014).
• [10] Durdağ, C., Ergenecoşar, S., Kınık, Z., Yılmaz, K.K, “Afet Bakış Açısıyla Lojistik Depo Yeri Seçimi: İstanbul Beykoz İlçesi Üzerine Bir Uygulama”, Beykoz Akademi Dergisi, 9(1); 98-107, (2021).
• [11] Ergün, M., Korucuk, S., Memiş, S., “Sürdürülebilir Afet Lojistiğine Yönelik İdeal Afet Depo Yeri Seçimi: Giresun İli Örneği”, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(1); 144-165, (2020).
• [12] Kaya, S., “Afetlerde Geçici Tesis Yeri Seçimi: Üsküdar İlçesi İçin Bir Uygulama”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (2018).
• [13] Abbasoğlu, E., “Deprem Riskinin Afet Lojistiği Depo Yerleşimine Etkisi: Bursa İli Örneği”, Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (2019).
• [14] Tezcan, B., Alakaş, H. M., Özcan, E., Eren, T., “Afet Sonrası Geçici Depo Yeri Seçimi ve Çok Araçlı Araç Rotalama Uygulaması: Kırıkkale İlinde Bir Uygulama”, Politeknik Dergisi, 26(1); 13-27, (2023).
• [15] Macit, İ., Oğulata, S. N., Alparslan, Z. N., “Kentsel Arama Kurtarma Birliklerinin Yerleşim Yeri Problemi Çözümünde Matematiksel Programlama ve Simülasyon Yaklaşımları: İstanbul Örneği”, Çukurova Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 33(1); 55-66, (2018).
• [16] Tezcan, B., Avşar Özcan, N., Özcan, E., Eren, T., “Deprem Sonrası Mobil Hizmet Tesisi Seçim Problemi İçin Çok Kriterli Bir Karar Modeli Önerisi”, Uluslararası Mühendislik Araştırma ve Geliştirme Dergisi, 12(2); 753-763, (2020).
• [17] Peker, İ., Korucuk, S., Ulutaş, Ş., Okatan, B. S., Yaşar, F., “Afet Lojistiği Kapsamında En Uygun Dağıtım Merkez Yerinin AHS-VIKOR Bütünleşik Yöntemi ile Belirlenmesi: Erzincan İli Örneği”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 14(1); 82-103, (2016).
• [18] Şekkeli, Z. H., “Afet ve Acil Durum Lojistiği Kapsamında Acil Durum Toplanma Merkezi Seçiminde AHP Yöntemi: Kahramanmaraş On İki Şubat Belediyesinde Bir Uygulama”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(2); 903-930, (2020).
• [19] Ömürgönülşen, M., Menten, C., “Bulanık TOPSIS Yöntemi ile Ankara İli İçin Olası Afet Sonrası Geçici Barınma Alanlarının Seçimi”, Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 7(1); 159-175, (2021).
• [20] Ekin, E., Sarıkaya, Z., “AHP Tabanlı TOPSIS Yöntemi İle Afet Sonrası Acil Toplanma Alanlarının Belirlenmesine Yönelik Bir Uygulama”, Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 10(3); 696-713, (2021).
• [21] Dayanır, H., Çınar, A. K., Akgün, Y., Çorumluoğlu, Ö., “Delphi Yöntemi Kullanarak Afet Sonrası Geçici Barınma Alanı Seçimi ve Planlaması Ölçütlerinin Belirlenmesi: İzmir/Seferihisar Örneği”, Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 8(1); 87-102, (2022).
• [22] BBC News Türkçe, “Türkiye’de GSM operatörleri depreme ne kadar hazırlıklı?”, (2023), (Erişim Tarihi: 23/07/2023, https://www.bbc.com/turkce/articles/czvy09w0zgxo).
• [23] Gündüz, İ., “Dünyada ve Türkiye’de Afet Yönetimi”, Erdem Yayınları, İstanbul, 28-38, (2009).
• [24] Farahani, R. Z., Asgari, N., Heidari, N., Hosseininia, M., Goh, M., “Covering problems in facility location: A review”, Computers and Industrial Engineering, 62(1); 368-407, (2012).
• [25] Church, R., ReVelle, C., “The maximal covering location problem”, Papers of the Regional Science Association, 32(1); 101-118, (1974).
• [26] Harita Genel Müdürlüğü, “Bingöl Mülki İdare İl Haritası”, (2022), (Erişim Tarihi: 23/05/2023, https://www.harita.gov.tr/urun/bingol-mulk-idare-il-haritasi/439).
• [27] Google LLC, Google Haritalar, (2023), (Erişim Tarihi: 23/05/2023, https://www.google.com/maps).
• [28] Türkiye İstatistik Kurumu, “Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları”, (2022), (Erişim Tarihi: 23/05/2023, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2022-49685)
• [29] Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme Kurumu, “Baz İstasyonları ve Sağlık”, (Erişim Tarihi: 23/05/2023, https://www.bthk.org/tr/tuketici/baz-istasyonlari-ve-saglik).
• [30] Church, R., ReVelle, C., “The maximal covering location problem”, Papers of the Regional Science Association, 32(1); 101-118,