Türk Müziğinde Akademik Bir Kadın Müzik Topluluğu: Âvâze

Yıl 2021, Sayı: 20, 49 - 72, 07.12.2021

Şerife Güvençoğlu

Öz

First examples of women's music in the Ottoman Empire can be found in the Harem sections of palaces and mansions. The wives of the sultans, sisters, concubines, women masters, who took lessons from Enderun's teachers, received a very serious musical education as well as other trainings. Although their names are not known as much as men, they have represented a wide range of musical art from past to present. Although there are some descriptive documents about women and their music until the 14th century. The relationship between women and music in the 14th century and after is clearly seen in miniatures. 17th century when we look at their miniatures, we see women playing instruments such as qanun and tanbur. Women are depicted in miniatures, but their names are unknown from the conservative view of society. Turkish music women's ensembles, which constitute our subject, also performed musical activities in indoor places such as harem and mansion and outdoor entertainment venues in the Ottoman Empire. The tradition of music that women from the Ottoman to the Republic collectively made continues these days. Founded in 2005 by the faculty members, graduates and students of the Istanbul Technical University Turkish Music State Conservatory with their own free will and an academic point of view, all members of the Âvâze Turkish Music Women's Ensemble have undergone a strict musical education like the instrumentalists of the Ottoman palace. Women in Harem-i Hümâyun, which has a special place for musicians, singers, female instruments groups, composers, came together to emphasize the importance of Turkish music and to reflect the common sense and understanding of art they acquired on their music. From this point of view, our study presents an evaluation of the work of the Turkish Music Women's Ensemble “Âvâze”, which has left behind its 16th year as an academic women's music ensemble in the 21st century Turkey and continues its struggle to survive under all conditions. Thus, the main purpose of the research is to evaluate the representation of the Turkish Music Women's Ensemble, one of the rare representatives of women's movements in music, which became visible with the social change that emerged with modernization and urbanization, in terms of the history of Turkish music.

Anahtar Kelimeler

Kadın, Müzik Topluluğu, Âvâze

Kaynakça

• Aksoy, Bülent. 1999. “Osmanlı Musiki Geleneğinde Kadın” Osmanlı, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları. c. 10.
• Beşiroğlu, Ş. Şehvar. 2006. “İstanbul’un Kadınları ve Müzikal Kimlikleri.” İTÜ Dergisi Sosyal Bilimler, C.3, Sayı. 2, s.3-19.
• Beşiroğlu, Ş. Şehvar. 2009. “Türk Müzik Geleneğinde Kadınlardan Kadınca Müzik.”<http://www.musikidergisi.net> (24.08.2021).
• Bingöl, Orhan. 2014. “Toplumsal Cinsiyet Olgusu ve Türkiye’de Kadınlık.” KMÜ Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 16, Özel Sayı 1, s.108-114.
• Bor, Sefer. 2019. “III. Selim Hayatı, Edebi Kişiliği, Şarkıları ve 18. Yüzyıl Musikisine Etkiler”. Yüksek Lisans Tezi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
• Çak, Ersoy, Ş. 2018. “Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden 2000-2014 Yılları arasında Türkiye Müzik Kanallarında Yer alan Popüler Müzik Videolarına Bir Bakış, Kadın ve Müzik, 2. Baskı, İstanbul: Milenyum Yayınları.
• Çolakoğlu, Gözde. 2010. “Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Osmanlı-Türk Musikisi İcra Mekanlarının Kadın İcracılar Üzerindeki Etkisi.” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C.3, S.14, s. 181-190.
• Varlı, Doğuş, Ö. 2017. Geleneksel ve Modern Yaşam Biçimleri İçinde Müzik İçerikli Performanslarda “Kadınsı” Rollerin Yazımı. Ş. Ersoy Çak ve Ş. Beşiroğlu (Ed.), Kadın ve Müzik, İkinci Baskı (s. 97-118). İstanbul: Milenyum Yayınları.
• Düğer, Selçuk. 2015. “Batılı Seyyahlar İmgeleminde Osmanlı Kadını.” Kosbed. S. 29, s.71-90. <https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/251832> (19 Ocak 2021).
• Ergur, Ali. 2019. “Kadınların Âvâze’si” Sanattan Yansımalar.” https://www.sanattanyansimalar.com/yazarlar/ali-ergur/kadinlarin-v-zesi/1883/,(23.08. 2021).
• Egüz, Esra. 2011. “Üç İngiliz Seyyahın Gözüyle XIX Yüzyılda Türk Kadını.” İnönü Üniversitesi Sanat Ve Tasarım Dergisi. C.2, s. 753-767.
• Görkem, İsmail. 2001. Türk Edebiyatında Ağıtlar-Çukurova Ağıtları. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Güvençoğlu, Şerife. 2010. “Osmanlıdan Günümüze Türk Müziğinde Kadın.” İstanbul Kadın-Kadın İstanbul, Proje Kitabı. İstanbul Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı.
• Güvençoğlu, Şerife. .2009. Kadınlardan Kadınca Müzik; Âvâze Türk Müziği Kadınlar Topluluğu’ndan Neveser Kökdeş Şarkıları, İstanbul: İTÜ TMDK Bestekarlar Serisi.
• Güvençoğlu, Şerife. 2009. Neveser Kökdeş (1904-1962). <http://www.musikidergisi.net/?p=949> (20.03.2021).
• Kuloğlu, Ünüşan ve Gülmemed, Süreyya. 2009. Osmanlı Müzik Kültürü, Ankara: TC Kültür Turizm Bakanlığı Kültür Portal Projesi.
• Özalp, Nazmi. 2000. Türk Musikisi Tarihi, İstanbul: MEB Yayınları.
• Özdemir, Sinem. 2009. “Popülerleşme Sürecinde Türk Müziği ve Süreçte Bir bestekar: Saadettin Kaynak”. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Özmutlu, Günnaz. 2014. “Harem Cariyelerinin Musiki ve Seyirlik Oyunlarındaki Eğitimleri (1677-1687)”, Belleten, Ankara: Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek kurumu. C. LXXVIII, S. 283.
• Şimşirgil, Ahmet. 2014. Valide Sultanlar ve Harem: Osmanlı'nın Sır Dünyası. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Taşan, Turhan. 2000. Kadın Besteciler. İstanbul: Pan Yayıncılık.
• Turan, Namık Sinan. 2019. İmparatorluğun Son Yüzyılından Erken Cumhuriyet’e Toplum ve Müzik Kültürü Üzerine Notlar. İTÜ TMDK Porte Akademik. Sayı: 18/19. 196-212.
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı. 1977. “Osmanlılar Zamanında Musiki Hayatı.” Belleten, Ankara: Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek kurumu. C.41, S. 161, s.79-114.
• Âvâze Türk Müziği Kadınlar Topluluğu. 2009. “Âvâze Türk Müziği Kadınlar Topluluğu’ndan Neveser Kökdeş Şarkıları” [CD]. İstanbul: PAN Yayıncılık.
• Url-1: <http://www.musikidergisi.net/?p=1749 (20.03.2020).
• Url-2: <http://www.musikidergisi.net/?p=1303 (20.03.2020).
• Url-3: <http://www.musikidergisi.net/?p=897 (15.01.2020).
• Url-5: <http://www.istanbulkadinmuzesi.org/reftar-kalfa/ (01.08.2021).
• Url-6: <https://www.hurriyet.com.tr/kelebek/sesimiz-gur-yolumuz-uzun-4060162 (20.03.2021).
• Url-7:<https://www.haberturk.com/yazarlar/murat-bardakci/221444-eski-zaman-konaklarindaki-cariye-ve-kalfalar-orkestrasi (17 Nisan 2021).
• Url-8: <https://www.dw.com/tr/klasik-m%C3%BCzi%C4%9Fin-gizli-yetenekleri/a-2523031 (08.08.2021).
• Url-9: <http://www.musikidergisi.net/?p=949 (10.08.2021)
• Url-10:<https://www.zdergisi.istanbul/makale/i-mahmudun-cariyesi-dilhayatin-olumsuz-eserleri-383 (20.08.2021)
• URL-11: <https://www.yenisafak.com/arsiv/2006/mart/05/a01.html (19.05.2021)