PRESENTATION OF STEREOTYPES AND PREJUDICES AGAINST THE ROMANI IN THE MEDIA

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 1, 89 - 100, 26.06.2023

Hasan Hüseyin Taylan , İsmail Barış

https://doi.org/10.59250/raedergisi.1293848

Cited By: 3

Öz

Especially in the social, cultural, and economically disadvantaged groups, Romani people have been subjected to the greatest discrimination and disdain both in the world and in Turkey; the society they live in is the most disadvantaged groups, the poorest, disadvantaged groups living in adverse conditions. The disadvantages are bigger in the stereotypes and prejudices of Romani. One of the most fundamental sources of stereotypes and prejudices against Romani is of course the communication technologies that have become an integral part of our lives in this century, starting with the last quarter of the last century. In particular, television has become a dominant role in shaping, reinforcing, and changing our attitudes and values because of the visual, auditory, and dramatic elements it contains and the multimedia content it contains. In this study, the prevailing prejudices and stereotypes about Romani from the most disadvantaged cultural groups exposed to discrimination will be revealed through television series, films, and news in terms of reproducing in media. In this context, the news about Ateşli Çingene, Gırgıriye film series, and Cennet Mahallesi shortly after publication, and the last one-month news about Romani published on the internet (ekşisözlük) will be reviewed in the context of stereotypes and prejudice through qualitative content analysis.

Anahtar Kelimeler

The Romani, Media, Prejudice, Stereotypes

MEDYADA ROMANLARA YÖNELİK KALIPYARGI VE ÖNYARGILARIN SUNUMU

Öz

Sosyal ve kültürel ilişkilerden, ekonomik hayattan dışlanmış, yoksulluk çemberindeki dezavantajlı kesimler içinde yer alan Romanlar, dünya genelinde ya da Türkiye özelinde ayrımcılığa ve hor görülmeye maruz kalmış; genelde yer aldıkları ülkelerin yoksun ve istenmeyen şartlarda yaşayan dezavantajlı kesimlerdendir. Dezavantajlı olmalarında Romanlara yönelik önyargıların payı da büyüktür. Romanlara yönelik önyargıların en temel kaynaklarından biri de şüphesiz içinde bulunduğumuz yüzyılda hayatımızın önemli bir parçası haline gelen iletişim teknolojileri gelmektedir. Özellikle televizyon, içerdiği görsel, işitsel ve dramatik unsurlarıyla ve internet, içerdiği çoklu medya özelliğinin de etkisiyle bireysel ve toplumsal tutumların ve değerlerin şekillendirmesinde, pekiştirmesinde, değiştirmesinde başat role sahiptir. Bu çalışmada, en fazla ayrımcılığa maruz kalmış dezavantajlı sosyo-kültürel gruplardan Romanlara yönelik toplumda var olan önyargıların medyada nasıl yeniden üretildiği televizyon dizileri, filmler ve sosyal medya üzerinden ortaya konulacaktır. Bu kapsamda Romanların konu edinildiği Ateşli Çingene ve Gırgıriye filmi, Cennet Mahallesi dizisi ve Romanlarla sosyal medyadaki algıyı ortaya koymak için ekşisözlük platformundaki yorumlar, kalıpyargılar ve önyargı bağlamında incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Romanlar, Medya, Önyargı, Kalıpyargılar

Kaynakça

• AKKAN, Başak Ekin, Abdullah Karatay, Başak Erel ve Goncagül Gümüş (2007). Romanlar ve Sosyal Politika, Sosyal ve Kültürel Yaşamı Geliştirme Derneği, İstanbul.
• ALP, Hakan (2016). “Çingenelere Yönelik Nefret Söyleminin Ekşi Sözlük’te Yeniden Üretilmesi”, ilef dergisi, 3(2), Sonbahar.
• ÇAYIR, Kenan (2012). “Gruplararası İlişkiler Bağlamında Ayrımcılık”, Ayrımcılık: Çok Boyutlu Yaklaşımlar, Derleyenler: Kenan Çayır ve Müge Ayan Ceyhan, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• ÇELENK, Sevilay (2010). “Ayrımcılık ve Medya”, Televizyon Haberciliğinde Etik içinde, (der.) Bülent Çaplı, Hakan Tuncel, A.Ü. İLEF Yayınları, Ankara.
• ERYILMAZ, Sevinç, Burcu Yeşiladalı ve Gökçeçiçek Ayata (2009). “Bir Yoksulluk ve Sosyal Dışlanma Örneği: Roman Kadınlar”, Gender at the Crossroads: Multi-disciplinary Perspectives 3rd International Conference on Women’s Studies, April 20-22, 2009 Center for Women’s Studies, Eastern Mediterranean University, Edit. Nurten Kara, Eastern Mediterranean University Press.
• GOFFMAN, Erving (2014). Damga, Örselenmiş Kimliğin İdare Edilişi Üzerine Notlar, Heretik Yayıncılık, Ankara.
• GÖREGENLİ, Melek (2012a). “Ayrımcılığın Meşrulaştırılması”, Ayrımcılık: Çok Boyutlu Yaklaşımlar, Derleyenler: Kenan Çayır ve Müge Ayan Ceyhan, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• GÖREGENLİ, Melek (2012b). “Temel Kavramlar: Önyargı, Kalıpyargı ve Ayrımcılık”, Ayrımcılık: Çok Boyutlu Yaklaşımlar, Derleyenler: Kenan Çayır ve Müge Ayan Ceyhan, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• GÜRKAYNAK, Esra Çuhadar (2012). “Toplumsal Temas: Önyargı ve Ayrımcılığı Önlemek İçin Bir Sosyal Değişim Aracı Olarak Kullanılabilir mi?”, Ayrımcılık: Çok Boyutlu Yaklaşımlar, Derleyenler: Kenan Çayır ve Müge Ayan Ceyhan, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• https://eksisozluk.com/cingene-deyince-yazarlarin-aklina-gelen-dusunceler--4629147?p=19 (erişim tarihi: 31.12.2022)
• KOLUKIRIK, Suat (2004). Aramızdaki Yabancılar: Çingeneler, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İzmir.
• KURDİŞOĞLU, Belma (2010). “Müzik ve Roman Kimliği Üzerine Üç Örnek”, Porte Akademi. 1(1).
• MADRAN, H. Andaç Demirtaş (2012). “Temel Beklenti Etkisi: Kendini Gerçekleştiren Kehanet”, Ayrımcılık: Çok Boyutlu Yaklaşımlar, Derleyenler: Kenan Çayır ve Müge Ayan Ceyhan, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• PAKER, Murat (2012). “Psikolojik Açıdan Önyargı ve Ayrımcılık”, Ayrımcılık: Çok Boyutlu Yaklaşımlar, Derleyenler: Kenan Çayır ve Müge Ayan Ceyhan, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• TAYLAN, Hasan H. ve Barış, İsmail (2015). Romanlar ve Sosyal Dışlanma, Çizgi Kitabevi, Konya.
• TAYLAN, Hasan H., Genç, Yusuf ve Barış, İsmail (2017). “Roman Çocuklarında Madde Kullanım Eğilimleri: Kocaeli Romanları Örneği”, Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, Yıl: 15, Sayı: 29, Bahar (2017/1).
• YÜRÜKTÜMEN, Musa Emre (2010). Türk Sinemasında Çingenelerin Temsili, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• ZASTROW, Charles (2013). Sosyal Hizmete Giriş, Nika Yayınevi, Ankara.