Keşfü'l-Hümûm Ve'l-Kürab Fî Şerhi Âleti't-Tarab İsimli Anonim Musiki Eserinde Çalgılar

Yıl 2015, Cilt: 3 Sayı: 1, 59 - 79, 01.06.2015

M. Tıraşçı

https://doi.org/10.12975/rastmd.2014.02.01.00035

Cited By: 1

Öz

As the name suggests, Kashf al-Humûm is a book written about musical instruments.There are seven instruments whose names are the main topics. Apart from these, the book alsopresents us with some data regarding ten other instruments, their inventors, etymologies,physical structures, famous performers, how (in what style) and when they are performed andthe deliverances given about them in terms of Fıqh (Islamic Law)

Anahtar Kelimeler

-

KEŞFÜ'L-HÜMÛM VE'L-KÜRAB FÎ ŞERHİ ÂLETİ'T -TARAB İSİMLİ ANONİM MUSİKİ ESERİNDE ÇALGILAR

Öz

İsminden de anlaşılacağı gibi Kitâbü Keşfü'l-Hümûm ve'l-Kürab fî Şerhi Âleti't-Tarab (Musikî Yoluyla Dert ve Tasanin İzâlesi - Mûsikî Âletlerinin Şerhi) mûsikî âletleri üzerine te’lif edilmiş bir eserdir. Ana başlıklar halinde yedi çalgıya yer verilir. Fakat bunların haricinde on çalgı hakkında daha bilgi bulunmaktadır. Ayrıca eserde bu çalgıları icat edenler, etimolojik bilgileri, fiziksel yapıları, meşhur icracıları, icra ediliş şekilleri, fıkhî hükümleri ve icra edildiği mekânlar hakkında bilgilere yer verilir

Anahtar Kelimeler

Keşfü’l-Hümûm, Çalgıbilim (Organoloji), Mûsikî Tarihi, Türk Mûsikîsi

Kaynakça

• Acar, Ezel, XV.-XVI. Yüzyıllarda Kullanılan Türk Mûsikîsi Sazları, İTÜSBE Neşredilmemiş Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2004.
• Altundağ, Ayşe, Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi’nde Türk Mûsikîsi ile Alakalı Bilgiler, MÜSBE Neşredilmemiş Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2005.
• Akdoğan, Bayram, Türk Din Mûsikîsi Dersleri, Bilge-Ajans Matbaa, Ankara 2010.
• Bardakçı, Murat, Marâgalı Abdülkadir, Pan Yayıncılık, İstanbul 1986.
• Can, Neşe, "Unutulan Sazımız Mıskal", GÜ Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Ankara 2004, c. 24, sa. 3, s. 193-206.
• ________, Türk Mûsikîsinde Çeng, MÜSBE Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul 2002.
• ________, "Unutulan Çalgılarımız: "Çeng, Miskal ve Santur", Türkiye'de Müzik Kültürü (Uluslararası Tarihsel Süreç İçerisinde Türkiye'de Müzik Kültürü Kongre Bildirileri, İstanbul 2006), Atatürk Kültür Merkezi Yayını, Ankara 2011.
• Ebû Bekr b. Hallikân, Vefâyâtü'l-A'yân ve Enbâu Ebnâu'z-Zemân (Tahkik: Muhammed Abdurrahman el-Müraşî), Dâru İhyâe't-Terâse'l-Arabî, Beyrut 1997, c. III.
• Erguner, Süleyman, Ney Metodu, Mas Matbaacılık, İstanbul 2002.
• Farmer, Henry George, "Urgan", MEB İslam Ansiklopedisi, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1986, XIII, 57-59.
• __________, "Tef", MEB İslam Ansiklopedisi, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1986, XII-I, 114-117.
• __________, Studies in Oriental Music, Publications of the Institute for the History of Arabic- Islamic Science, (Edited by: Fuat Sezgin), Frankfurt 1997, 2 cilt.
• Gazimihal, Mahmut R., Ülkelerde Kopuz ve Tezeneli Sazlarımız, Kültür Bakanlığı Millî Folklor Araştırma Dairesi Yayınları, Ankara 1975.
• Halıcı, Feyzi, Üstat Hayri Tümer’in Nay Metodu, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1998.
• Karahasan, Hakkı, Ney Metodu, Alkım Yayınları, İstanbul 2003.
• Karatay, Fehmi Edhem, Reşer, O, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Arapça Yazmalar Kataloğu, Topkapı Sarayı Müzesi Yayınları, İstanbul 1961-1969, c. III.
• Kaya, Ahmet, Ney Metodu, Çağlar Mûsikî Yayınları, İstanbul 2003.
• Kaya, M. Refik, Dünden Bugüne Rebab ve Yeniden Ele Alınması, İTÜ SBE Neşredilmemiş Sanatta Yeterlilik Tezi, İstanbul 1998.
• Keşfü’l-Hümûm ve’l-Kürab fî Şerhi Âlâti’t-Tarab, Topkapı Sarayı Müzesi III. Ahmed Yazma Eserler Kütüphanesi, Eser No: A. 3465
• Koca, Fatih, “Ney’in Tarihi Gelişimi ve Dînî Mûsikîmizdeki Yeri”, Dinî Araştırmalar, 2002, c. IV, sa: 12, s. 182.
• Kuntman, Orhan, Mesnevî Bazı Beyit ve Hikâyelerin Türkçe Şiir Çevirisi ve Yorumu, Zembil Basın Yayın, Ankara 2003.
• Oter, Tolga, Geçmişten Günümüze Ud Yapımcıları ve Ud Yapımında kullanılan Yöntemler, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müzik Anabilim Dalı Türk Sanat Müziği Bilim Dalı Neşredilmemiş Yüksek Lisans Tezi, Konya 2007.
• Ögel, Bahaeddin, Türk Kültür Tarihine Giriş, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara 1987, c. 10.
• Özalp, M. Nazmi, Türk Mûsikîsi Tarihi, M.E. B. Yayınları, Ankara 2000, c. I.
• Pakalın, Mehmet Zeki, Osmanlı Tarihi Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1951, I, 347-348.
• Sarı, Ayhan, Geleneksel Türk Müziği Çalgıları, Çanakkale 1985,
• Sezikli, Ubeydullah, Abdülkâdir Merâgî ve Câmiu'l-Elhân'ı, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Neşredilmemiş Doktora Tezi, İstanbul 2007.
• Shiloah, Amnon, The Theory of Music in Arabic Writings (c. 900-1900), G. Henle Verlag, München 1979.
• Şençalar, Kadri, Ud Öğrenme Metodu, Müzik Dünyası Yayınları, İstanbul 1974.
• Tanrıkorur, Cinuçen, Müzik Kültür Dil, Dergâh Yayınları, İstanbul 2009.
• Tekin, Erhan, Safedî’nin Müzik Teorisinin İncelenmesi, İTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Neşredilmemiş Yüksek Lisans Tezi, Istanbul 2007.
• Tıraşcı, Mehmet, “İbn Haldun’un Mukaddime’sinde Mûsikî”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sivas 2014, c. 18, sa. 1, s. 99-115.
• Turabi, Ahmet Hakkı, el-Kindî’nin Mûsikî Risâleleri, MÜSBE Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 1996.
• ______, İbn Sînâ'nın Kitâbü'ş-Şifâ'sında Mûsikî, MÜSBE Neşredilmemiş Doktora Tezi, İstanbul 2002.
• ______, Gevrekzâde Hafız Hasan Efendi ve Mûsikî Risâlesi, Rağbet Yayınları, İstanbul 2005.
• Ünaldı, Tolga, 2000’li Yıllarda Türkiye’de Ney Sazı, Tavırları ve Bu Tavırların Belli Başlı İcracıları, Yıldız Teknik Üniversitesi SBE Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2008.
• Yıldız, Zeynep, Hasan Kaşânî'nin Kenzü't-Tuhaf Adlı Eseri, MÜSBE Neşredilmemiş Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2011.
• Yücedağ, Cengiz, Gültekin, Cemal, “Adi Çitlenbik (Celtis australis L.) ve Doğu Çitlenbiği (Celtis tournefortii Lam.) Tohumlarının Çimlenmesi Üzerine Araştırmalar”, Süleyman Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, Isparta 2008, sa. 12-3, s. 182-185.