TGA Çalışma Yaprağının Öğrencilerin Başarıları ve Eleştirel Düşünmeleri Üzerindeki Etkileri: 3. Sınıf Maddenin Özellikleri Ünitesi Örneği

Yıl 2025, Cilt: 5 Sayı: 2, 78 - 100, 25.12.2025

İstek Tuba İslam , Lale Cerrah Özsevgeç

Öz

Bu çalışmanın amacı, Fen bilimleri dersi “Maddeyi Tanıyalım” ünitesine yönelik geliştirilmiş TGA (Tahmin-Gözlem-Açıklama) çalışma yaprağının ilkokul 3. Sınıf öğrencilerinin başarıları ve eleştirel düşünmeleri üzerindeki etkisini araştırmaktır. Çalışma, Trabzon’un merkez ilçelerinden birindeki bir devlet okulunun 3. sınıfında öğrenim gören 22 öğrenci ile yürütülmüştür. Kolay ulaşılabilir örneklem bağlamında, araştırmacının sınıfında bulunan öğrenciler amaçlı örneklem yoluyla seçilmiştir. Araştırma basit deneysel desen ile yürütülmüştür. Tek gruplu ön test- son test uygulanmıştır. Örneklem üzerinde uygulama çalışmasından önce ön test, ardından uygulama çalışması ve uygulamadan sonra son test ve eleştirel düşünme becerisi ölçeği (açıklama ve yorumlama boyutları) uygulanmıştır. Öğrencilere “Maddeyi Tanıyalım” ünitesine yönelik hazırlanmış TGA çalışma yaprağı uygulanmıştır. Çalışmada veri toplama aracı olarak başarı testi, eleştirel düşünme testleri ve yarı yapılandırılmış görüşme soruları kullanılmıştır. Yarı yapılandırılmış görüşme sorularından elde edilen veriler içerik analizi ile analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular, TGA çalışma yaprağının kullanılmasının, öğrencilerin başarılarının ve düşünme becerilerinin gelişimine katkı sağladığını ortaya koymuştur. Bulgular, uygulama süresinin daha uzun olmasının TGA yaprağının eleştirel düşünme becerisi üzerindeki etkisinin artacağını göstermektedir. İleride benzer alanda çalışacak araştırmacılara, uygulama süresinin uzun olmasının daha verimli olacağı önerilmiştir. TGA çalışma yaprağının ilkokul fen bilimleri dersinde kullanımına yönelik çalışmalar oldukça az olduğundan, ilkokul fen bilimleri dersinde uygulanmasına yönelik öneriler getirilmiştir. TGA çalışma yaprağının başka yöntemlerle birleştirilerek kullanılmasının öğrenci başarıları ve becerilerinin gelişiminde daha etkili olacağı belirtilmiştir.

Anahtar Kelimeler

TGA(Tahmin,Gözlem, Açıklama) , İlkokul , Maddenin Özellikleri , Eleştirel Düşünme , Öğrenciler

The Effects of the TGA Worksheet on Students' Achievement and Critical Thinking: An Example of a 3rd Grade Unit on Properties of Matter

Öz

The purpose of this study is to investigate the effect of POE (Prediction-Observation-Explanation) worksheet developed for the “Matter Unit” on the achievement and critical thinking of primary school 3rd grade students. The research was conducted with 22 3rd grade students in a state primary school in Trabzon province in the 2024-2025 academic year. Within the scope of the convenience sampling method, the students in the researcher's class were selected through purposive sampling. The research was conducted using a simple experimental design. A single-group pre-test and post-test were applied A pre-test was administered before the sampling application study, and a post-test and critical thinking skills scale (explanation and interpretation dimensions) were administered after the application study. The TGA worksheet prepared for the "Getting to Know Matter" unit was administered to the students. Achievement tests, critical thinking tests, and semi-structured interview questions were used as data collection tools in the study. Data obtained from semi-structured interview questions were analyzed using content analysis. The findings revealed that the use of the TGA worksheet contributed to the development of students' achievement and thinking skills. It was suggested to researchers working in similar fields that a longer implementation period would be more effective. Because studies on the use of the TGA worksheet in elementary school science classes are relatively scarce, suggestions were made for its implementation in elementary school science classes. It was stated that using the TGA worksheet in conjunction with other methods would be more effective in improving student achievement and skills.

Anahtar Kelimeler

TGA(Prediction,observation,research) , Primary School , Properties of matter , Critical Thinking , Students

Kaynakça

• Akbıyık, C. & Seferoğlu, S. S. (2006). Eleştirel düşünme becerileri ve akademik başarı. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(32), 90-99.
• Akınoğlu, O. (2001). Eleştirel düşünme becerilerini temel alan fen bilgisi öğretiminin öğrenme ürünlerine etkisi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Ataş, G. (2024). TGA (Tahmin-Gözlem-Açıkla-Tartışma-Açıkla) destekli fen öğretiminin, öğrencilerin eleştirel düşünce, tutum ve motivasyonlarına etkisinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Aydın, O. (2024 Mayıs). Tek denekli deneysel desenleri genel eğitim araştırmalarında nasıl kullanabiliriz?. XI. International Eurasian Educational Research Congress Bildiri Özetleri Kitabı. Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli. Aydoğdu, İ. (2020). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme algıları ile akademik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzincan.
• Bailin, S. (2002). Critical thinking and science education. Science & Education, 11(4), 361- 375. http://dx.doi.org/10.1023/A:1016042608621
• Baladın Duman, B. (2019). Besin içerikleri ve sindirim sistemi konularında TGA yöntemine dayalı olarak geliştirilen etkinliklerin değerlendirilmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Trabzon Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Trabzon.
• Balaydın, H. T. & Altınok, O. (2018). Türkiye’de fen eğitiminde TGA stratejisi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 427-444.
• Banawi, A., Sopandi, W., Kadarohman, A., & Solehuddin, M. (2019). Prospective primary school teachers’ conception change on states of matter and their changes through predict-observe-explain strategy. International Journal of Instruction, 12(3), 359-374. https://doi.org/10.29333/iji.2019.12322a
• Başkalyoncu, H. (2023). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel düşünme becerisine farklı sınıf içi uygulamalarının bir etkisi: Bir meta analiz çalışması [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Bolu.
• Bilen, K. (2009). Tahmin et-gözle-açıkla yöntemine dayalı laboratuvar uygulamalarının öğretmen adaylarının kavramsal başarılarına, bilimsel süreç becerilerine, tutumlarına ve bilimin doğası hakkındaki görüşlerine etkisi [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Ana Bilim Dalı, Ankara.
• Bilen, K. & Köse, S. (2013). Kavram öğretiminde etkili bir strateji TGA (Tahmin Et-Gözle-Açıkla). Mehmet Akif Ersoy University Journal of Education Faculty, 1(24), 21-42.
• Bolat, A. & Karamustafaoğlu, S. (2021). Kütle ve ağırlık kavramlarının öğretimi: Tahmin–gözlem-açıklama. Milli Eğitim Dergisi, 50(230), 663-687.
• Bostan Sarıoğlan, A. & Sarıca, E. (2023). TGA destekli sorgulama temelli öğretimin akademik başarıya ve bilimsel sorgulama becerisine etkisi. BAUN Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 25(1), 279-292.
• Chen, K. F., Hwang, G. J. & Chen, MR. A. (2025). Precision diagnosis in virtual learning contexts: a predict-observe-explain-diagnose-based approach to scientific inquiry. Education Technology Research and Development. https://doi.org/10.1007/s11423-025-10527-5
• Çulcu, M. (2017). Tahmin et-açıkla gözle-açıkla yönteminin fen bilimleri dersi kapsamında ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin akademik başarılarına, bilimsel süreç becerilerine ve tutumlarına olan etkileri [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Demir, M. K. (2006). İlköğretim dördüncü ve beşinci sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler derslerinde eleştirel düşünme düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(3), 155-170.
• Demirel, A. (2022). Tahmin-gözlem-açıklama etkinliklerinin 7. sınıf fen bilgisi öğrencilerinin kuramsal problem çözme becerilerine etkisinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ordu.
• Dinçer Göbel, Ş. (2013). Sınıf öğretmenlerinin eleştirel düşünme becerisi öğretimi yeterlilikleri ve uygulamaları [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Doğanay, A. & Ünal, F. (2006). Eleştirel düşünmenin öğretimi. In A. Şimşek (Ed.), İçerik türlerine dayalı öğretim (ss, 209-264). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Ekiz, D. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ekiz, D. (2020). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ertuğrul, A. & Karamustafaoğlu, S. (2020). Dünya’nın hareketleri konusunun öğretiminde Tahmin-Gözlem- Açıklama yönteminin etkililiği. International Social Sciences Studies Journal, 6(61), 1744-1757.
• Fuadi, F., Sopandi, W., Priscylio, G., Hamdu, G. & Mustikasari, L. (2020). Students’ conceptual changes on the air pressure learning using Predict-Observe-Explain strategy. Mimbar Sekolah Dasar, 7(1), 70-85. https://doi.org/10.17509/mimbar-sd.v7i1.22457
• Furqani, D., Feranie, S. & Winarno, N. (2018). The effect of Predict-Observe-Explain (POE) strategy on students’ conceptual mastery and critical thinking in learning vibration and wave. Journal of Science Learning, 2 (1), 1-8.
• Güven, E. (2011). Çevre eğitiminde tahmin-gözlem-açıklama destekli proje tabanlı öğrenme yönteminin farklı değişkenler üzerine etkisi ve yönteme ilişkin öğrenci görüşleri [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Hong, J. C., Hsiao, H. S., Chen, P.-H., Lu, C. C., Tai, K. H. & Tsai, C. R. (2021). Critical attitude and ability associated with students’ self-confidence and attitude toward “predict-observe-explain” online science inquiry learning. Computers & Education, 166, Article 104172. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2021.104172
• Hwang, G. J., Chen, C. H. & Chen, WH. A. (2022). Concept mapping-based prediction-observation-explanation approach to promoting students’ flipped learning achievements and perceptions. Education Technology Research Devitation. 70, 1497–1516. https://doi.org/10.1007/s11423-022-10106-y
• Lombardi, L., Thomas, V., Rodeyns, J., Mednick, F. J., Backer, F. D., & Lombaerts, K. (2024). Primary school teachers’ experiences of teaching strategies that promote pupils’ critical thinking. Educational Studies, 50(5), 683-701.
• Mancuso, V. J. (2010). Using discrepant events in science demonstrations to promote student engagement in scientific investigations: an action research study [Unpublished doctoral dissertation]. Warner School of Education and Human Development, University of Rochester, New York.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018). Ortaöğretim Fen Bilimleri dersi öğretim programı. Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2024). Ortaöğretim Fen Bilimleri dersi öğretim programı. Ankara.
• Numanoğlu, N. S. & Taşdemir, A. (2025). İlkokul fen bilimleri dersinde kavram karikatürü destekli TGA tekniğinin kullanımı: Akademik başarı üzerine etkiler. Fen, Matematik, Girişimcilik ve Teknoloji Eğitimi Dergisi, 8(1), 22-41.
• Önder, C. (2022). Argümantasyon tekniklerinden deney tasarlama ve TGA ile işlenen fen derslerinin öğrencilerin argümantasyon becerilerine etkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Özçelik, H. (2019). Kavram karikatürleri ile desteklenen Tahmin Et-Gözle-Açıkla (TGA) yönteminin ortaokul öğrencilerinin sorgulama becerileri, bilimsel süreç becerileri ve kavram öğrenmelerine etkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Özmen, H. (2019). Deneysel araştırma yöntemi. In H. Özmen & O. Karamustafaoğlu (Ed.), Eğitimde araştırma yöntemleri (ss. 198-226). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Öner Sünkür, M. & Arıbaş, S. (2020). Fen ve teknoloji dersinde Tahmin Et-Gözle-Açıkla yöntemi ile desteklenmiş yansıtıcı düşünmeye dayalı etkinlik uygulamalarının başarı kalıcılık, madde ve değişim öğrenme alanına yönelik tutum, bilimsel süreç becerileri ve akademik risk alma davranışlarına etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(76), 1789-1809.
• Özyılmaz Akamca, G. & Hamurcu, H. (2009). Analojiler, kavram karikatürleri ve Tahmin-Gözlem-Açıklama teknikleriyle desteklenmiş fen ve teknoloji eğitimi. e-Journal of New World Sciences Academy, 4(4), 1187-1206.
• Suryamiati, W., Kahar, A. P. & Setiadi, A. E. (2019). Improving higher-order thinking skill through POE (Predict, Observe, Explain) and guided discovery learning model. JPBI (Jurnal Pendidikan Biologi Indonesia), 5(2), 245-252. doi: https://doi.org/10.22219/jpbi.v5i2.8266
• Tekin, S. (2008). Tahmin–gözlem–açıklama stratejisinin fen laboratuvarında kullanımı: Kükürdün molekül kütlesi nedir?. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 173- 184.
• Tokur, F. (2011). TGA stratejisinin fen bilgisi öğretmen adaylarının bitkilerde büyüme-gelişme konusunu anlamalarına etkisi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Adıyaman Üniversitesi, Adıyaman.
• White, R. & Gunstone, R. (1992). Probing understanding. New York: The Falmer Press.
• Yenice, N., Alpak Tunç, G., Candarlı, F. (2019). Fen Eğitiminde TGA uygulamasının 6. sınıf öğrencilerinin problem çözme becerileri üzerindeki etkisinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(11), 18-27.