Developing an Achievement Test on Global Climate Change and its Impacts with a Focus on Sustainable Development for Pre-Service Teachers

Yıl 2025, Cilt: 5 Sayı: 2, 121 - 145, 25.12.2025

Ayşe Şahintürk , Arzu Saka

Öz

Education, a social investment tool for overcoming global challenges like climate change, instills in individuals an understanding of sustainable development goals, a sense of responsibility, and the ability to take action to achieve them. Undoubtedly, the most important driving force behind this process is the teachers who carry out the education process in schools. Climate change cannot be considered separately from development and environmental resources. In this context, the literature requires an achievement test that assesses prospective teachers' knowledge of sustainable development and climate change in a holistic manner. In this study, data were collected using a survey design to develop a reliable and valid academic achievement test focusing on "global climate change and its impacts" with a focus on sustainable development by following achievement test development processes. The study sample consisted of 68 prospective teachers enrolled in the third- and fourth-year Science and Social Studies teaching program at Artvin Çoruh University's Faculty of Education during the 2018-2020 academic year. Data analysis was performed using MS Excel and the Jamovi statistical package version 2.6.26. The final version of the pilot test, consisting of 21 items, had an average difficulty value of 0.61, an average discrimination value of 0.36, and a reliability coefficient of 0.62. Accordingly, the final test questions were found to be easy, moderately discriminatory, and moderately reliable.

Anahtar Kelimeler

global climate change , sustainable development , achievement test development

Öğretmen Adaylarına Yönelik Sürdürülebilir Kalkınma Odağında Küresel İklim Değişikliği ve Etkileri Konusunda Başarı Testi Geliştirme

Öz

İklim değişikliği gibi global zorlukların üstesinden gelmek için toplumsal yatırım aracı olan eğitim, bireylere sürdürülebilir kalkınma hedeflerini anlama, bu hedeflere ulaşmak için sorumluluk alma ve eyleme geçme bilinci kazandırmaktadır. Şüphesiz bu sürecin en önemli lokomotifi de eğitim-öğretim sürecini okullarda yürüten öğretmenlerdir. İklim değişikliği, kalkınma ve çevre kaynaklarından ayrı düşünülememektedir. Bu bağlamda alanyazında öğretmen adaylarının sürdürülebilir kalkınma ve iklim değişikliği bilgilerini bütüncül bir yapıda değerlendiren başarı testine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışmada, başarı testi geliştirme süreçleri takip edilerek sürdürülebilir kalkınma odağında “küresel iklim değişikliği ve etkilerine” yönelik güvenilir ve geçerli bir akademik başarı testi geliştirmek amacıyla tarama deseni kullanılarak veri toplanmıştır. Çalışmanın örneklem grubunda; 2018-2020 eğitim-öğretim yıllarında Artvin Çoruh Üniversitesi Eğitim Fakültesi üçüncü ve dördüncü sınıf Fen Bilgisi ve Sosyal Bilgiler öğretmenliği programında öğrenim gören 68 öğretmen adayı yer almaktadır. Çalışmada verilerin analizi için MS Excel programı ve Jamovi istatistik paket programının 2.6.26 sürümü kullanılmıştır. Pilot çalışması da yapılan testin 21 maddeden oluşan son halinin ortalama güçlük değeri 0,61, ortalama ayırt edicilik değeri 0,36 ve güvenirlik katsayısı 0,62 olarak hesaplanmış olup bu duruma göre nihai test sorularının kolay, orta ayırt edici ve orta düzeyde güvenilir olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

küresel iklim değişikliği , sürdürülebilir kalkınma , başarı testi geliştirme

Kaynakça

• Abramovich, A., & Shauli, E. (2025). Climate change: A pre-service teachers’ intervention program. Australian Journal of Environmental Education, 41, 889-908.
• Akyol, B. (2014). İlköğretim öğretmen adaylarının çevresel tutum ve çevre bilgi düzeyleri üzerine bir çalışma [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Niğde Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Niğde.
• Alagöz, B. (2011). Probleme dayalı öğrenme yönteminin sosyal bilgiler öğretmen adayları üzerindeki etkisi. Milli Eğitim Dergisi, 41(190), 167–187.
• Ayvacı, D. H. Ş., & Durmuş, A. (2016). Bir başarı testi geliştirme çalışması: Isı ve sıcaklık başarı testi geçerlik ve güvenirlik araştırması. Ondokuz Mayis University Journal of Education Faculty, 35(1), 87-103.
• Başol, G. (2015). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Bezci-Üçüncü, Z. (2025). Oyun temelli öğrenme etkinliklerinin Türkçe dersi başarısına ve derse yönelik tutuma etkilerinin incelenmesi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Rize.
• Birleşmiş Milletler Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu. (1991). Ortak geleceğimiz (B. Çırakçı, Çev.). Türkiye Çevre Sorunları Vakfı Yayını. Ankara.
• Brookhart, S. M. (2010). Formative assessment strategies for every classroom: An ASCD action tool (2 nd ed.). Alexandria, VA: ASCD.
• Büyüköztürk, Ş. (2024). Sosyal bilimlerde veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum (31. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Can, C., & Akgün, F. (2025). “Işığın madde ile etkileşimi” ünitesi başarı testi geliştirme: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mehmet Akif Ersoy University Journal of Education Faculty, 74, 112-136. https://doi.org/10.21764/maeuefd.1562856
• Cengiz, C. (2014). Fen bilgisi öğretmen adaylarının genel kimya laboratuvarı dersinde hazırladıkları yansıtıcı günlüklerin yansıtıcı düşünme ve akademik başarıları üzerine etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences (2nd ed.). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
• Cohen, L., & Manion, L. (1989). Research methods in education (3rd ed.). London: Routledge.
• Çamlıdağ, E. (2024). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının küresel ısınmaya yönelik bilgi düzeyleri ve tutumlarının incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çardak, Ç. S., & Selvi, K. (2018). Öğretim ilke ve yöntemleri dersi için bir başarı testi geliştirme süreci. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(26), 379-407. https://doi.org/10.29329/mjer.2018.172.19
• Çelik, A. (2019). Gezi yönteminin sosyal bilgiler öğretmen adaylarının başarılarına etkisinin ve gezi yazısı yazmalarına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 395-413. https://doi.org/10.29299/kefad.2018.20.01.013
• Çelik, D., & Sağlam-Arslan, A. (2012). Öğretmen adaylarının çoklu gösterimleri kullanma becerilerinin analizi. İlköğretim Online, 11(1), 239-250.
• Çelik, M. & Bayrak, Ö. (2025). Yurt dışında yaşayan Türk çocukları için dinleme becerisine yönelik başarı testi geliştirilmesi çalışması. Journal of History School, 74, 542-561.http://dx.doi.org/10.29228/joh.78738
• Demir, N., Kızılay, E., & Bektaş, O. (2016). 7. sınıf çözeltiler konusunda başarı testi geliştirme: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Necatibey Faculty of Education Electronic Journal of Science and Mathematics Education, 10(1). https://doi.org/10.17522/nefefmed.52947
• Deniş, H., Genç, H. (2007). Çevre bilimi dersi alan ve almayan öğrencilerinin çevreye ilişkin tutumları ve çevre bilimi dersindeki başarılarının karşılaştırılması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 20-26.
• Dursunlar, E. (2025). Örnek olay yöntemlerinin 6. sınıf sosyal bilgiler dersinde başarı ve derse karşı tutuma etkileri. Hakkari Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 58-76.
• Göğebakan-Yıldız, D., Kıyıcı, G., & Altıntaş, G. (2016). Ters-yüz edilmiş sınıf modelinin öğretmen adaylarının erişileri ve görüşleri açısından incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 6(3), 186-200.
• Gökmen, A. (2014). Sürdürülebilir kalkınma için eğitim: Öğretmen adaylarının tutumları ile ilişkili olan faktörler (Gazi Eğitim Fakültesi örneği) [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü). Ankara.
• Gökmen, A., & Solak, K. (2015). Bilgisayar destekli çevre eğitiminin öğretmen adaylarının madde döngüleri konusundaki başarılarına etkisi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(3), 575-594.
• Gökmen, A., Solak, K., & Ekici, G. (2017). Sürdürülebilir kalkınma için eğitim: Öğretmen adaylarının tutumları ile ilişkili olan faktörler. Kesit Akademi Dergisi, 3(12), 462-480.
• Gönen, D. D. S., Kocakaya, Y. S., & Kocakaya, F. (2011). Dinamik konusunda geçerliliği ve güvenilirliği sağlanmış bir başarı testi geliştirme çalışması. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 40-57.
• Güngör, H., & Ünal, İ. (2025). Astronomi eğitiminde Ay’ın evreleri ve tutulmalar konusu için geçerli ve güvenilir bir başarı testi geliştirme çalışması. Mehmet Akif Ersoy University Journal of Education Faculty, 75, 38-58. https://doi.org/10.21764/maeuefd.1470342
• Güven, E. (2013). Çevre sorunları başarı testinin geliştirilmesi ve öğretmen adaylarının bilgi düzeylerinin belirlenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 114-127.
• Güven, G. (2017). Fen bilgisi öğretmen adaylarına yönelik disiplinler arası öğretim yaklaşımına dayalı enerji eğitimi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• İlhan, N., & Hoşgören, G. (2017). Fen bilimleri dersine yönelik yaşam temelli başarı testi geliştirilmesi: Asit baz konusu. Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 5(2), 87-110.
• İrhan, G. (2025). Beden eğitimi pedagojisinde kullanılan öğretim modelleri ile ilgili bilgi testinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 14(3), 975-993. https://doi.org/10.33206/mjss.1630971
• İpek-Akbulut, H., & Çepni, S. (2013). Bir üniteye yönelik başarı testi nasıl geliştirilir?: İlköğretim 7. sınıf kuvvet ve hareket ünitesine yönelik bir çalışma. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 18-44.
• Kanmaz, A., & Şahinkayası, H. (2025). Ortaokul öğrencileri için Blockly ile programlama başarı testi geliştirilmesi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 8(1), 73-105. https://doi.org/10.33400/kuje.1531434
• Kantekin, S. (2025). Sosyal bilgiler eğitimi bağlamında bir afet eğitimi programının geliştirilmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Anadolu Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Eskişehir.
• Kaplan, E., Bektas, O., & Karaca, M. (2022). Madde ve ısı ünitesi başarı testi geliştirme çalışması. Mehmet Akif Ersoy University Journal of Education Faculty, 63, 78-116. https://doi.org/10.21764/maeuefd.985968
• Karaca, A., & Özenç, E. G. (2025). Dil bilgisi öğretiminde web 2.0 araçlarıyla oluşturulmuş oyunların başarı ve tutuma etkisi. Yaşadıkça Eğitim, 39(2), 473–489. https://doi.org/10.33308/26674874.2025392871
• Kargın, P. D., & Gül, Ş. (2021). Altıncı sınıf “Vücudumuzdaki Sistemler ve Sağlığı” ünitesine yönelik bir başarı testi geliştirilmesi. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(1), 1-26. https://doi.org/10.47479/ihead.729412
• Kebede, Y. A., Zema, F. K., Geletu, G. M., & Zinabu, S. A. (2025). Cooperative learning instructional approach and student’s biology achievement: A quasi-experimental evaluation of jigsaw cooperative learning model in secondary schools in Gedeo Zone. South Ethiopia. Sage Open, 15(1). https://doi.org/10.1177/21582440251318883
• Kızılaslan-Tunçer, B., Kıncal, R., & Şahin, Ç. (2024). Öğretmen adaylarının ilk okuma yazma öğretimi dersindeki akademik başarıları, biliş üstü farkındalık düzeyleri, düşünme stilleri ve tutumları arasındaki ilişkiler. The Journal of Academic Social Science Studies, 1(31), 249-263.
• Klemen, T., & Devetak, I. (2025). Introduction of hydrosphere environmental problems in lower secondary school chemistry lessons. Education Sciences, 15(1), 111. https://doi.org/10.3390/educsci15010111
• Koçyiğit, S., & Zembat, R. (2013). Otantik görevlerin öğretmen adaylarının başarılarına etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28-3), 291-303.
• Kopuz, B., Bekdemir, Ü., & Yılmazer, A. (2025). Sosyal bilgiler 4. sınıf öğretmen adaylarının doğal afet okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi (Doğu Karadeniz örneği). Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 64, 2024-2049. https://doi.org/10.53444/deubefd.1607732
• Kuder, G. F., & Richardson, M. W. (1937). The theory of the estimation of test reliability. Psychometrika, 2(3), 151-160. https://doi.org/10.1007/BF02288391
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2018). Fen Bilimleri dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812312311937-FEN%20BİLİMLERİ%20ÖĞRETİM%20PROGRAMI2018.pdf adresinden 1 Ağustos 2025 tarihinde erişilmiştir.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Öğretim Programlarının Temel Yaklaşımı. https://tymm.meb.gov.tr/temel-yaklasim adresinden 17 Ekim 2025 tarihinde erişilmiştir.
• Mukuka, A., & Alex, J. K. (2024). Student teachers’ knowledge of school-level geometry: Implications for teaching and learning. European Journal of Educational Research, 13(3), 1375-1389. https://doi.org/10.12973/eu-jer.13.3.1375
• Ojo, O.T., & Tijani, B.E. (2025). Impact of open ınquiry ınstructional strategy on secondary school chemistry students’ academic achievement: A student-centred approach leveraging digital resources. FUO-Journal of Educational Research, 4(1), 41-51. https://doi.org/10.5281/zenodo.14872972
• Orak, G. (2022). Yenilenebilir enerji kaynakları konusunda uygulanan kavram haritalarının öğrencilerin akademik başarı ve tutumlarına etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Amasya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Amasya.
• Ortaakarsu, F., & Sülün, Y. (2025). Fen öğretiminde web 2.0 araçlarının akademik başarı, motivasyon ve hatırlama düzeyine etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 63, 81-117. https://doi.org/10.53444/deubefd.1453281
• Öcal, E. & Çavdar, O. (2022). Drama yönteminin okul öncesi öğretmen adaylarının çevre eğitimi dersi akademik başarılarına ve çevreye yönelik tutumlarına etkisi. Journal of History School, 60, 2959-2983. http://dx.doi.org/10.29228/Joh.63180
• Özaşkın-Arslan, A. G., Karamustafaoğlu, S. (2019). 2018 Fen bilimleri öğretim programı kapsamındaki 7. sınıf güneş sistemi ve ötesi ünitesine yönelik bir başarı testi geliştirme. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(2), 172-205.
• Özçelik, D. A. (2010). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Pimdee, P., Sukkamart, A., Nantha, C., Kantathanawat, T., & Leekitchwatana, P. (2024). Enhancing Thai student-teacher problem-solving skills and academic achievement through a blended problem-based learning approach in online flipped classrooms. Heliyon, 10(7), 1-19.
• Saylan, A. (2014). Relationships among pre-service science teachers’ epistemological beliefs, knowledge level and trustworthiness on information sources: Climate change, nuclear energy, and organ donation and transplantation [Unpublished master’s thesis]. Middle East Technical University, Graduate School of Social Sciences, Ankara.
• Stajić, S., Vučković, S. Đ., Bibić, L. I., Milanković, J., Ivkov Džigurski, A., Dragović, R., Dragin, A., Solarević, M., & Lukić, A. (2025). How the flipped classroom affects year seven students in geography test results: A case study of two primary schools in Serbia. Sustainability, 17(6), 2464. https://doi.org/10.3390/su17062464
• Şahin, E., & Çakmak, M. (2025). Sosyal bilgiler dersi 6. sınıf insanlar, yerler ve çevreler öğrenme temasına yönelik başarı testi geliştirilmesi. Mevzu: Sosyal Bilimler Dergisi, 13 311-335. https://doi.org/10.56720/mevzu.1580744
• Şengün, K. Ç., & Yılmaz, S. (2024). Teknoloji destekli afin geometri öğretiminin analitik geometri dersine yönelik tutumlara, geometrik düşünme düzeylerine ve akademik başarılara etkisi. Journal of Educational Studies (J-EDUCAT), 2(2), 251-274.
• Tavşancıl, E. (2022). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi (6. baskı). Ankara: Nobel Yayınları.
• Timur, S., Doğan, F., Çetin, N. İ., Timur, B., & Işık, R. (2019). Developing achievement test on cell subject for 6th grade: A validity and reliability study. Cukurova University Faculty of Education Journal, 48(2), 1202-1219.
• Tolppanen, S., Claudelin, A., & Kang, J. (2021). Pre-service teachers’ knowledge and perceptions of the impact of mitigative climate actions and their willingness to act. Research in Science Education, 51, 1629–1649.
• Turgut, M. F., & Baykul, Y. (2010). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: PegemA
• Üçüncü, G., & Sakiz, G. (2020). Başarı testi geliştirme süreci: İlkokul dördüncü sınıf maddeyi tanıyalım ünitesi örneği. Kastamonu Education Journal, 28(1), 82-94. https://doi.org/10.24106/kefdergi.3440
• Yıldız, E. (2021a). İşbirlikli hikâye ve çizgi roman yazma çalışmalarının öğretmen adaylarının akademik başarılarına etkilerinin karşılaştırılması. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 32–49.
• Yıldız, E. (2021b). İşbirlikli hikaye ve poster uygulamalarının fen bilimleri öğretmen adaylarının akademik başarılarına etkisi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 53, 342–362.
• Yılmaz, A., & Özgür, S. D. (2012). Türetimci çoklu ortamın öğretmen adaylarının öğrenme stillerine göre başarı, tutum ve kalıcılığa etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42(42), 441-452.