Investigation the Disaster Awareness Perception Levels of Social Studies Teacher Candidates

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 2, 87 - 103, 31.12.2024

Ali Ekber Gülersoy , Anil Akyol

Öz

The social studies course is considered an important tool for understanding the social and economic impacts of natural disasters. This course contributes to the development of disaster management strategies by examining how natural disasters affect societal structures, human behaviors, and economic activities. Students, by understanding the effects of disasters, are better prepared for future events. In this study, the focus was on the analysis of semi-structured interviews conducted with 20 social studies teacher candidates. The majority of participants agreed that natural disasters are mainly caused by natural forces and result in both material and psychological damage. However, it was found that a significant portion of the teacher candidates lacked sufficient education about natural disasters. This underscores the necessity and effectiveness of disaster education programs. Regarding the opinions of teacher candidates on the content of disaster education, the importance of practical learning was emphasized. Nevertheless, many participants expressed the view that such activities were only conducted for adaptation purposes and were not sufficient for effective teaching. These findings highlight the need to review the content and implementation methods of disaster education programs. In terms of the relationship between natural disasters and the social studies curriculum, there is a need for greater emphasis on natural disasters in social studies classes. This would enable students to gain more comprehensive knowledge and awareness of societal and environmental issues. The findings of this study can shed light on policy and curriculum development processes in disaster education and provide guidance for future research endeavors.

Anahtar Kelimeler

Social studies, Disaster awareness, Perception level, Knowledge, Natural disaster

Sosyal Bilgiler Öğretmeni Adaylarının Afet Bilinci Algı Düzeylerinin İncelenmesi

Öz

Sosyal bilgiler dersi, doğal afetlerin toplumsal ve ekonomik etkilerini anlamada önemli bir araç olarak görülebilir. Bu ders, doğal afetlerin insan toplumlarının yapılarını, insan davranışlarını ve ekonomik faaliyetleri nasıl etkilediğini inceleyerek, afet yönetimi stratejilerinin geliştirilmesine katkı sağladığı düşünülmektedir. Bu araştırma, sosyal bilgiler öğretmen adaylarının afet farkındalık seviyelerini belirlemek amacıyla yarı yapılandırılmış görüşme formları kullanılarak ve amaçlı örnekleme yöntemlerinden homojen örnekleme yoluyla seçilen 20 öğretmen adayı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma, nitel veri analiz yöntemini kullanmıştır. Katılımcıların çoğunluğu doğal afetlerin genellikle doğal güçlerden kaynaklandığı ve hem maddi hem de psikolojik zararlara yol açtığı konusunda hemfikirdir. Bununla birlikte, araştırma örnekleminin önemli bir bölümünün doğal afetler hakkında yeterli eğitim almadığı tespit edilmiştir. Bu durum, afet eğitimi programlarının gerekliliğini ve etkinliğini vurgulamaktadır. Öğretmen adaylarının afet eğitimi içeriğiyle ilgili görüşleri incelendiğinde, uygulamalı öğrenmenin önemi üzerinde durulmuştur. Ancak, birçok katılımcı, bu tür etkinliklerin sadece uyum sağlamak için yapıldığı ve etkili öğretim için yeterli olmadığı yönündeki düşüncelerini dile getirmiştir. Bu bulgular, afet eğitimi programlarının içeriğinin ve uygulama yöntemlerinin gözden geçirilmesi gerekliliğini ortaya koymaktadır. Doğal afetlerin sosyal bilgiler öğretim programı ile ilişkisi açısından, sosyal bilgiler derslerinde doğal afetlere daha fazla vurgu yapılması önem arz etmektedir. Bu şekilde, öğrencilere toplumsal ve çevresel konularla ilgili daha kapsamlı bilgi ve farkındalık kazandırılabilir. Bu çalışmanın bulguları, afet eğitimi alanında politika ve müfredat geliştirme süreçlerine ışık tutabilir ve gelecekteki araştırmalara yol gösterebilir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler, Afet bilinci, Algı düzeyi, Bilgi, Doğal afet

Kaynakça

• Akkuş, E. (2022). İlkokul öğrencilerinin temel afet bilinci farkındalığı (Iğdır İli örneği) [Yüksek Lisans Tezi]. Iğdır Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Akman Dömbekci, H. ve Erişen, M. A. (2022). Nitel araştırmalarda görüşme tekniği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22 (Özel Sayı 2), 141-160.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı. Sakarya Yayıncılık.
• Aras, M., Mumcu, A. ve Karabey, T. (2021). Sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinin afet bilinç düzeylerinin belirlenmesi. TOGÜ Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(2), 40-49.
• Avcı, G. (2019). Sınıf dışı eğitimin ilkokul öğrencilerinin sosyal bilgiler dersine yönelik tutum, başarı ve hatırda tutma düzeyine etkisi [Doktora Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, F. ve Demirel, F. (2017). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Can, H. (2023). Engelli bireylerde afet bilinci oluşmasına yönelik çalışmalar: Afyonkarahisar ilinden örnekler [Yüksek Lisans Tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Çakar, Ö. (2008). İlköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler dersinin deprem bilinci geliştirmedeki rolüne dair öğretmen görüşleri [Yüksek Lisans Tezi]. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dikmenli, Y. ve Yakar, H. (2019). Öğretmen adaylarının afet bilinci algı düzeylerinin incelenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 386-416.
• Gezer, U. ve Aksu, E. O. (2022). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının afet farkındalık düzeylerinin incelenmesi. 19 Mayıs Sosyal Bilimler Dergisi, 3(4), 400-408.
• Gümüş Şekerci, Y., Ayvazoğlu, G. ve Çekiç, M. (2023). Üniversite öğrencilerinin temel afet bilinci ve farkındalık düzeylerinin saptanması. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(1), 74-81.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2017). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri Felsefe-Yöntem-Analiz. Seçkin Yayıncılık.
• Hewitt, K. (2017). The Routledge handbook of hazards and disaster risk reduction. Routledge.
• İnal, E., Kocagöz, S. ve Turan, M. (2012). Temel afet bilinç ve hazırlık düzeyinin saptanmasına yönelik bir araştırma. Türkiye Acil Tıp Dergisi, 12(1), 15-19.
• Karahan, S., Uca, S. ve Güdük, T. (2022). Nitel araştırmalarda görüşme türleri ve görüşme tekniklerinin uygulanma süreci. Nitel Sosyal Bilimler, 4(1), 78-101.
• Koçak, A. ve Arun, Ö. (2013). İçerik analizi çalışmalarında örneklem sorunu. Selçuk İletişim, 4(3), 21-28.
• Kortak, V. (2023). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Afetlere Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. Afet ve Risk Dergisi, 6(2), 448-463. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2790344
• Maya, İ. ve Çalışkan, C. (2016). Dünyada lisans derecesi düzeyinde afet eğitimi ve öğretimi yapan programların değerlendirilmesi ve Türkiye örneği. Journal of Turkish Studies, 11(9), 579-604.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber. (Çev. Ed. Selahattin Turan). Nobel Yayıncılık.
• Miles, M, B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. Sage.
• Neuman, W. L. (2012). Toplumsal Araştırma Yöntemleri: Nicel ve Nitel Yaklaşımlar. Yayın Odası.
• Öcal, A., Çakır, U. ve Özelmacı, Ş. (2016). İlkokul ve ortaokul ders programlarında afetten korunma ve güvenli yaşam. Alan Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 2(2), 71-83.
• Özdemir, H. (2016). Afetler Coğrafyası. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi.
• Punch, K. F. (2005). Sosyal Araştırmalara Giriş, (Çev.) Bayrak D., Arslan H. B. ve Z. Akyüz. Siyasal Kitabevi.
• Şahin, H. (2019). Üniversite öğrencilerinin temel afet bilinci bilgi düzeyleri (Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi örneği) [Yüksek Lisans Tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Şahan, C. (2019). Afet eğitim merkezinde simülasyon yöntemi kullanılarak verilen afet ve deprem eğitimlerinin ortaokul öğrencileri üzerindeki etkisinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Torlak, V. (2021). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının doğal afetlere yönelik farkındalıklarının incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Üzümcü, Ö. ve Vural, Ö. F. (2016). Nitel araştırma yöntemine sahip tezlerin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 32, 327-340.
• Yalın Uçar, M. (2012). Öğretmenlik uygulamasına ilişkin durum çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(4), 2637-2660.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Zengin, S. (2021). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının doğal afetlere yönelik görüşlerinin incelenmesi: Amasya üniversitesi örneği [Yüksek Lisans Tezi]. Amasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.