Prusias ad Hypium Antik Kenti Üzerinde Bir Yerleşim: Konuralp

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 4, 176 - 210, 01.01.2017

Çiğdem Belgin Dikmen Ferruh Toruk

Öz

Bu çalışmada tarihsel süreç içerisinde Düzce’de antik Prusias ad Hypium kenti üzerine kurulan Konuralp yerleşiminin coğrafi, fiziksel ve mekânsal yapısının değişim sürecine yer verilmiştir. Yerleşim, Eski Eserler Yüksek Kurulu’nun 14.10.1978 tarih ve A-1367 sayılı kararı ile I. Derece Arkeolojik Sit Alanı ilan edilmiş, içerisinde akropolisin de bulunduğu alana ilişkin sınırlar Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nun 02.07.1987 tarih ve 3444 sayılı kararı ile değiştirilmiştir. Konuralp’in güneyindeki ovada yer alan Tepecik Nekropolü ve çevresi de Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 03.04.1990 tarih, 1196 sayılı ve 18.10.1991 tarih, 2014 sayılı kararları ile I. ve III. Derece Arkeolojik Sit Alanı olarak belirlenmiştir. Kocaeli Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 13.03.2013 tarih ve 889 sayılı kararı ile II. Derece Arkeolojik Sit Alanı olarak belirlenen yerleşim, aynı kurulun 20.03.2013 tarih ve 894 sayılı kararı ile I., II. ve III. derece arkeolojik sit alanlarına ayrılmış ve I. Derece Arkeolojik Sit Alanı içerisinde yer alan tiyatro, surlar, atlı kapı, su kemerleri, Roma köprüsü ve mozaik alanı tescillenerek koruma altına alınmıştır. Bu çalışmanın amacı Konuralp antik yerleşimin mekânsal yapısını oluşturan anıtsal yapıları incelemek, hazırlanacak olan Koruma Amaçlı Revizyon İmar Planı’nı değerlendirmek ve antik kentin içindeki anıtsal yapılarla birlikte bilinçli bir şekilde korunması için öneriler geliştirmektir

Anahtar Kelimeler

Prusias ad Hypium Üskübü, Konuralp, I. ve III. Derece Arkeolojik Sit Alanı, Koruma Amaçlı İmar Planı

A Settlement above the Prusias ad Hypium Antique City: Konuralp

Öz

In the study, changing process of geographical, physical and spatial structure of Konuralp which above the antique city Prusias ad Hypium in Düzce is given within historical process. Settlement was announced as I. Degree Archaeological Site with the decision of Ancient Monuments High Council in 1978 with decision numbered A-1367. Site borders which include acropolis are reorganized by the High Council of Protection of Cultural and Natural Assets in 02 July 1987 with decision numbered 3444. Establishment of Tepecik necropolis at the south of Konuralp as I. and III. Degree of Archaeological Site is decided by Ankara Council of Protection of Cultural and Natural Assets in 3 March 990 decision numbered 1196 and 18 October 1991 decision numbered 2014. After than it was announced as II. Degree Archaeological Site in 13 March 2013 by Kocaeli Council of Protection of Cultural Assets with decision numbered 889. Same council announced the same area as I., II. and III. Degree Archaeological Site in 20 March 2013 with decision numbered 894 and the theatre, gates, horse gate, aqueducts, Roman Bridge and mosaic area are registered within the context of I. Degree Archaeological Site. The aim of this study is to examine the monumental structures which constitutes the spatial pattern of the city and evaluate the Conservation Oriented Revision Master Plan and to give proposals about the conscious conservation of the antique settlements with monuments inside.

Anahtar Kelimeler

Prusias ad Hypium, Üskübü, Konuralp, I. and III. Degree Archeological Site, Conservation Oriented Master Plan

Kaynakça

• AKS Planlama ve Mühendislik Ltd. Şti. Arşivi
• Akurgal, E. (1989), Anadolu Uygarlıkları, s. 82, İstanbul.
• Anabolu, M. (1971), “Roman Temple of Prusias Ad Hypium”, Annales Archeologiques Arabes Syriennes, Vol.21, Damascus. Anonim, (1967), Bolu Yıllığı, Bolu Valiliği Yayınları, s. 161, Bolu.
• Anonim, (2005), Düzce, İstanbul Düzce Kalkındırma ve Tanıtma Vakfı Yayınları, s. 13, İstanbul.
• Anonim, (2013), Belgelerle Konuralp, Konuralp Müze Müdürlüğü Yayınları, Düzce.
• Aydın, R. (2006), Antik Kentin Üzerine Konumlanan Bir Osmanlı Yerleşimi: Konuralp (Üskübü), (Yayınlanmamış Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi, Sanat Tarihi Bölümü, s. 10-13, Ankara.
• Ayverdi, E.H. (1966), Osmanlı Mimarisinin İlk Devri, s. 7, İstanbul.
• Bore, E. (1840), “Correpondance Et Memories D’Un Voyager En Orient“, Tome 1, s. 197-198, Paris.
• Bilir, A. (2013), “Prusias Ad Hypium Su Kemerleri“, 3. Uluslararası Bursa Su Kongresi, s. 278- , Bursa.
• Bosch, E. (1946), Bitinya Tetkikleri, Belleten X/37, Türk Tarih Kurumu Yayınları, s. 37-38, Ankara.
• Coşkuncay, E. (2014), “Konuralp: A Town between Antiquity and Today”, Icaud International
• Conference in Architecture and Urban Design Epoka University, p. 236, Tirana. Cuinet, V. (1879), La Turquie D’Asie Feoraphie Administrative Statistique Descriptive Et Raisonnee
• De Chaqnque Province De Asie Mineure, p. 493, Paris. Danışman, Z. (1934), Üskübi-Prusias Ad Hypium, s. 3-22, Bolu.
• Darkot, B. (1942), “Bolu”, İslam Ansiklopedisi, Cilt : 2, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, s. 708, İstanbul.
• Dikmen, Ç.B. ve Toruk, F. Arşivi. Doğancı, K. (2007), Roma Principatus Dönemi (M.Ö. 27-M.S. 284) Bithynia Eyaleti Valileri
• (Prosopografik Bir İnceleme), (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, s. 141-142, Ankara. Doğancı, K. (2013), Antik Kaynaklara Göre Bithynia’daki Civitaslar, Uludağ Üniversitesi,
• Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 24, s. 180-181,Bursa. Düzce Belediye Arşivi. Eyice, S. (1975), Tarihte Bolu, Türkiye Turing ve Otomobil Belleteni, s. 19, İstanbul.
• Gülsevil, İ. (1971), İzmit, İznik, Konuralp, Karadeniz Ereğlisi ve Amasra’nın Sur ve Kapıları, Türkiye Turiıng ve Otomobil Belleteni, Sayı: 311, s. 17-18, İstanbul.
• Hommaire, X. (1966), “Traveels la the Steppes of the Caspian Sed, the Crimen”, The Caucusus, London.
• Kaya, A. vd. (2014), Konuralp Beldesi’nin Mekânsal Kimlik Değişimi, Ormancılık Dergisi, Sayı: 10, Düzce Üniversitesi Yayınları, s. 76, Düzce.
• Kaya, A. vd. (2015), Konuralp Arkeolojik Sit Alanlarındaki Değişim ve Sorunlar, Ormancılık Dergisi, Sayı: 11, Düzce Üniversitesi Yayınları, s. 115, Düzce.
• Kesim, A. vd. (2009), Roma Dönemi Kent Yerleşimleri ve Prusias Ad Hypium (Kieros, Üskübü, Konuralp), Ormancılık Dergisi, Sayı 1, Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, s. 11, Düzce.
• Konrapa, M.Z. (1950), Bolu Tarihi, s. 27, Bolu.
• Konukçu, E. (1984), Konuralp, Gelişim Dergisi, Sayı: 1, s. 12-19, Düzce.
• Konuralp Arkeoloji Müzesi Arşivi Kozanlı, C. (2015), Düzce, Konuralp (Prusıas Ad Hypıum) Yaynlanmamış Arkeolojik Rapor, s. 3, Adana.
• Kurşun, Z., Kahraman, S. ve Dağlı, Y. (1999), “Evliya Çelebi Seyahatnamesi”, Yapı Kredi Yayınları, s. 90-91, İstanbul.
• Kurt, M. (1979), Prusias Ad Hypium’un Arkeolojik Yapısı, (Yayınlanmamış Bitirme Tezi) Atatürk Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü, s. 9, Erzurum.
• Leake, W.M. (1824), Journal of A Tour in Asia Minor, p. 219-260, London.
• Lenger, D. (1996), Prusias Ad Hypium Sikkeleri, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), s. 1-6, İstanbul.
• Leonhard, R. (1915), Paphlagonia, p. 30-50, Berlin.
• Megie, D. (1950), Roman Rule in Asia Minor, p. 194-196, London.
• Mordtmann, A.D. (1925), Anatolien Skizzen und Reisebrefe Aus Klenasien (1850-59) (Editing: Babinger, F.), s. 242, Hannover. Orhonlu, C. (1975), Osmanlı Bolu‘su, Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Belleteni, Sayı: /326, s. 14-20, İstanbul.
• Orhonlu, C. (1987), Osmanlı İmparatorluğu’nda Aşiretlerin İskanı, s. 104-117, İstanbul.
• Özkaya, Y. (1994), Osmanlı İmparatorluğu’nda Ayanlık, Türk Tarih Kurumu Yayınları, s. 116, Ankara.
• Özlü, Z. (2009), Batı Karadeniz‘de Antik Bir Osmanlı Kenti: Prusias Ad Hypium, s. 468, İstanbul.
• Özlü, Z. (2015), İlk Çağdan Cumhuriyete Bir Batı Karadeniz Kenti: Düzce, s. 80-87, İstanbul.
• Perrot, G. (1862), Exploration Arheologique De Galatie Et De La Bithynie 1, p. 204, Paris.
• Plinius, G. (1947), Historia Naturalis (Ed. Rahman, H.), p. 861, London.
• Ptolemaios, C. (1845), Geographia, p. 13, London.
• Rollas, A. (1967), Konuralp-Üskübü Klavuzu (Guide to Prusias Ad Hypium), Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Belleteni, s. 1-18, İstanbul.
• Senan, E. (2009), Prusias Ad Hypium: Düzce Konuralp‘te Bir Antik Kent, s. 2, İstanbul.
• Sezer, S. (2015), The Orpheus Mosaic of Prusias Ad Hypium, (Prusias Ad Hypium Orpheus Mozaiği), Uludağ Üniversitesi Mozaik Araştırmaları Merkezi Yayınları, s. 123-140, İstanbul.
• Strabon, (1993), Geographika, XIII-XI , Arkeoloji ve Sanat Yayınları, s. 42, 43, 131, İstanbul.
• Stroud, (1985), Prusias Ad Hypium Epitoph at Alexander, p. 283-287, Paris.
• Strobel, K, (2001), Prusias Ad Hypios, Der Neue Ennzyklopedie Der Antike, p. 492-493, Stutgart.
• Şahin, S. (2000), “Antik Kaynaklar Işığında Tarihte Bithynia Depremleri”, 1. Uluslararası İznik/Nikaia Sempozyumu,s. 1, 11-14, İznik. Texier, C. (2002), Küçük Asya, s. 77, 94, 147, İstanbul.
• Tuğlacı, P. (1985), Osmanlı Şehirleri, s. 62-64, İstanbul.
• Tuğrul, L. (1962), “New Inscriptions from Üskübü (Prusias),” Annual of the Archaeological Museums of Istanbul, s. 121-126, İstanbul. Ulugün, Y. (2004), Kocaeli ve Çevresi Tarihi, s. 130-131, İstanbul.
• Umar, B. (2004), Bithynia; Bir Tarihsel Coğrafya Araştırması ve Gezi Rehberi, İnkılap Kitabevi, s. 125, İstanbul.
• Uzunçarşılı, İ.H. (1994). Osmanlı Tarihi, Cilt.1, Türk Tarih Kurumu Yayınları, s. 110, 573-574, Ankara.
• Wilson, D. (1961), The Historical Geography of Bithynia, Paphlagonia, Pontus, p. 106-109, Oxford.
• Yakupoğlu, C. (2010), Bartın Vakıfları (1214-1514), Bartın Valiliği Yayınları, s. 15, Bartın.
• Yaman, T.M. (1940), Atlas-I “İbrahim Hamdi Efendi’de Paflagonya”, Ülkü Dergisi, Cilt: 15, s. , Ankara.
• Yücel, Y. (1991), Anadolu Beylikleri Hakkında Araştırmalar, Çobanoğulları, Çandaroğulları Tarihi, s. 122-123, Ankara.
• Zeyrek T. ve Çelik, G. (2005), Prusias Ad Hypium (Kieros) Anadolu’nun Kuzeybatısında Antik Bir Kent (Konuralp Üskübü), Ege Yayınları, s. 11-15, 28-44, 98, İstanbul. http://www.düzcetanitim.com (Erişim Tarihi:21.09.2015). http://www.googleearth.com (Erişim Tarihi:21.09.2015).