Türk Atasözlerinde Merak Kavramı

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 1, 393 - 406, 01.01.2018

Sevilay Yıldız

Öz

Bireyin keşfetme ihtiyacını ortaya çıkaran merak, 21. yüzyıl öğrencilerinin ihtiyaç duyacağı en önemli becerilerden biridir. Bireylerde doğuştan itibaren var olan merak, bir yandan bireyin gelişmesini özellikle de yaratıcılığının gelişmesini sağlar, bir yandan da içinde bulunulan kültürün değerlerinden etkilenir. Merak algısı üzerinde etkili olan kültür ögelerinden birisi de atasözleridir. Bu çalışmada Türk atasözlerinde merak kavramına yönelik gönderimlerin incelenmesi ve bunların kültürel bağlam açısından taşıdığı anlamların irdelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinden içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Bu kapsamda atasözlerinde merakla ilgili, olumlu, olumsuz kavramlar taranmıştır. Çalışma sonucunda meraka ilişkin olarak olumlu ve olumsuz algılar adlı temalar altında birtakım alt temalara ulaşılmıştır. Meraka olumsuz vurgu yapan atasözlerinin daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Ulaşılan sonuçlar doğrultusunda önerilerde bulunulmuştur

Anahtar Kelimeler

Atasözleri Merak Kültür Toplumsal Algı

The Concept Of Curiosity In Turkish Proverbs

Öz

Curiosity, which brings out the need for discovery in individuals, is one of the most important skills that 21st-century students will need. Curiosity, which exists in individuals from birth, facilitates personal development, especially development of creativity, and at the same time is affected by the values of the culture. One of the cultural elements that are influential on the perception of curiosity is the proverbs. In this study, it is aimed to examine the references about the concept of curiosity in Turkish proverbs and to examine the implications and meanings of these in terms of cultural context. In the study, content analysis technique was used from qualitative research methods. In the study, content analysis technique was used from qualitative research methods. In this context, positive and negative concepts in proverbs related to curiosity were scanned. As a result of the study, a number of sub-themes were reached under positive and negative themes concerning curiosity. It was determined that the number of proverbs negatively emphasizing curiosity were more than positive proverbs. Recommendations were made in the direction of the results obtained

Anahtar Kelimeler

Proverbs Curiosity Culture Social Perception

Kaynakça

• Aksan, D. (1996). Türkçenin söz varlığı. Ankara: Engin Yayınevi.
• Aksoy, Ö. A. (2013). Atasözleri ve deyimler sözlüğü. İnkılap Yayınevi: İstanbul.
• Altaylı, S. (2010). Atasözü ve deyimler arasındaki farklar. Karadeniz Araştırmaları, 25: 125-134.
• Aydın, S. (2013). Kültürel bir miras olarak atasözlerinin kullanımı üzerine Türkçe öğretmenlerinin görüşleri. Folklor/Edebiyat, 19 (75),173
• Bekiroğlu, O. (2014), Türkçe Atasözlerinde iletişim olgusunun izleri ve sosyo-kültürel çıkarımları, Milli Folklor, 26 (103), 80-97.
• Berlyne, D. E. (1978). Curiosity and learning. Motivation and Emotion, 2, 97–175 Çotuksöken, Y. (1983). Atasözlerimiz. İstanbul: Anadolu Sanat Yayınları.
• Développer Sa Curıosıté Pour Une Matıère Arıde (2015). https://www.universitas.ca/fr/ blogue-universitas/developper-sa-curiosite-pour-une-matiere-aride. adresinden erişildi. (Erişim Tarihi:15.12.2017.)
• Engin, İ. (2017). Kültür-Kişilik İlişkisi- Dtcf Dergisi. www.dtcfdergisi.ankara.edu.tr /index.php/dtcf/article/download/3475/3031. adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 11.12.1017.)
• Esen, S. ve Yılmaz, E. (2011). Türk atasözleri ve deyimlerinde girişimcilik olgusu. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Sayı:30
• Gülpınar, A. (2016). Türkçe atasözleri ve deyimlerin insan hakları bakımından değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İnsan Hakları Anabilim Dalı, İstanbul.
• Güngör Ergan, N. (1994). “Türk Atasözleri ve Deyimlerine Yansıyan Aile Modeli Üzerine Sosyolojik Görüşler”. I. Ulusal Sosyoloji Kongresi: Dünyada ve Türkiye’de Güncel Sosyolojik Gelişmeler. Ankara: Sosyoloji Derneği Yayınları III, s. 156-168.
• Karakuş, U. ve Keçe, M. (2012). Türk atasözlerinde doğal çevre algısı ve çevre eğitmi açısından önemi. ZfWT. Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks. ZfWT Vol. 4, No. 3
• Kurtbaş, İ. (2011). Merak(ın) Sosyolojisi psikolojik dürtü, sosyal uyaran, kültürel nosyon ve ideolojik bir konsept olarak “sosyal merak”. Sosyoloji Derneği, Türkiye Sosyoloji Araştırmaları Dergisi Cilt: 14 Sayı: 2 - Güz 2011
• Kuşçu, Ü., Kuşçu, H., (2014). Atasözleri ve deyimler sözlüğü. Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul
• Leslie, I. (2015). Merak. Çeviri: Can Evren Topaktaş. NTV Yayınları. İstanbul
• Loewenstein, G. (1994) The Psychology of curiosity: a review and reinterpretation. Psychological Bulletin, 116(1), 75-98.
• Mitiel, L. (2014). La curiosité - une compétence qui fait révéler des potentiels!. https://www.centraltest.fr/article/la-curiosite-une-competence-qui-fait-reveler-des-potentiels. adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 12.01.2018.)
• Ötüken, A. (1971). Türk Atasözleri. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Öztürk, A. (2015). Bireysel gelişim bebeklik ve erken çocukluk. Leman Pınar Tosun. (Çev.Ed.), Kültürlerarası psikoloji araştırma ve uygulama. Ankara: Nobel Yayınları. s. 33-64.
• Say, K. (2015). Örgütsel yaratıcılık ve merak duygusu arasındaki ilişkinin ortaokul öğretmenlerinin görüşlerine göre incelenmesi (Ankara ili örneği). Yüksek Lisans Tezi.
• Hacettepe Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı. Ankara
• Tavşancıl, E. ve Aslan, E. (2001). Sözel, Yazılı ve Diğer Materyaller için İçerik Analizi ve Uygulama Örnekleri. Epsilon Yayınevi, İstanbul.
• Turan, M.B. (2015). Beden eğitimi ve spor öğretmenliği bölümünde öğrenim gören öğrencilerin meraklılık düzeyleri ile öğrenme stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Anabilim Dalı, Kayseri.
• Türk Dil Kurumu (2017). Atasözleri Sözlüğü. http://tdkterim.gov.tr/atasoz/ (E.T:03.12.2017).
• Ünal, H. (2005). “The influnce of curiosity and spatial ability on preservice middle and secondary mathematics teachers’ understanding of geometry”. Dissertation Abstracts International, 66 (07), 2522A.
• Von Stumm S. et al.(2011). Intellectual Curiosity Is the Third Pillar of Academic Performance. Perspectives on Psychological Science. https://www.centraltest.fr/article/la-curiosite-unecompetence-qui-fait-reveler-des-potentiels. adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 20.12.2017.)
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (6. baskı) Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yurtbaşı, M. (2012). Sınıflandırılmış atasözleri sözlüğü. Excellencev Publishing Yayınları. İstanbul. 10. Baskı
• http://devenir-influent.e-monsite.com/pages/popularite-passionnee/developpement-decuriosite.html. adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 23.01.2018.)
• http://www.mamanpourlavie.com/vie-scolaire/apprentissages/8785-5-trucs-infaillibles-pourstimuler-la-curiosite-de-mon-enfant.thtml. 5 trucs infaillibles pour stimuler la curiosité de mon enfant. adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 07.12.1017.)
• http://revolutionpersonnelle.com/2009/11/pour-avoir-plus-de-succes-soyez-plus-curieux/. Pour avoir plus de succès, soyez plus curieux Par Jean-Philippe. adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 07.12.1017.)
• http://madame.lefigaro.fr/education/pourquoi-faut-il-garder-la-chambre-des-parents-fermeepour-developper-la-curiosite-de. Les 7 clés pour booster la curiosité de votre enfant. Par Ophélie Ostermann adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 07.12.1017.)