Üniversite Öğrencilerinin Öz Saygı, Öz Bilinç ve Sosyal Yetkinliğinin Psikolojik Yardım Alma Tutumu Üzerindeki Yordayıcılığının İncelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 3, 1 - 19, 01.01.2018

Ahmet Alkal Ozan Korkmaz Mehmet Şirin Akça

Öz

Bu araştırmanın amacı öz saygı, öz bilinç ve sosyal yetkinliğin üniversite öğrencilerinin psikolojik yardım almaya ilişkin tutumları üzerindeki yordayıcılığını incelemektir. İlişkisel tarama modelinde gerçekleştirilen araştırmanın çalışma grubu, ölçüt ve basit seçkisiz örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Çalışma grubu Doğu Anadolu Bölgesindeki bir devlet üniversitesinin 2., 3. ve 4. sınıflarında örgün öğrenime devam eden ve daha önce psikolojik yardım almadığını ifade eden 422 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmanın verileri kişisel bilgi formu, Psikolojik Yardım Almaya İlişkin Tutum Ölçeği Kısa Formu, Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği, Öz Bilinç Ölçeği ve Sosyal Öz Yeterlik Algısı Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Elde edilen veriler korelasyon ve çoklu doğrusal regresyon teknikleri ile analiz edilmiştir. Araştırmanın bulgularına göre öz saygı ve öz bilincin psikolojik yardım almaya ilişkin tutumun önemli yordayıcıları olduğu görülmüştür. Elde edilen bulgular alanyazındaki bilgiler ışığında tartışılmıştır

Anahtar Kelimeler

öz saygı, öz bilinç, sosyal yetkinlik, psikolojik yardım almaya ilişkin tutum

The Investigation of The Predictability of Self-Esteem, SelfConsciousness, and Social Self-Efficacy on Attitudes Towards Seeking Psychological Help of University Students

Öz

The aim of this research is to investigate the predictability self-esteem, self-consciousness, and social self-efficacy on attitudes towards seeking psychological help in university students. The study group of the research conducted in the relational screening model was determined by criterion and simple randomly sampling method. The study group consisted of 422 students who stated that they are learning in the 2nd, 3rd, 4rd grades of a state university in the Eastern Anatolia Region and they have not received psychological help before. The data of the study were collected using Attitudes Towards Seeking Professional Psychological Help Scale Short Form, Rosenberg Self Esteem Scale, SelfConsciousness Scale, Social Self Efficacy Scale. The obtained data were analyzed by correlation and multiple linear regression techniques. According to the findings of the research, self-esteem and selfconsciousness have been found to be important predictors of attitudes towards seeking professional psychological help. The findings are discussed in the light of literature

Anahtar Kelimeler

self-esteem, self-consciousness, social self-efficacy, attitudes towards seeking psychological help

Kaynakça

• Akın, A., Abacı, R. & Öveç, Ü. (2007). The construct validity and reliability of the Turkish version of Self-Consciousness Scale. Ankara University, Journal of Faculty of Educational Sciences, 40(2), 257-276.
• Aluede, O., Imhonde, H. & Eguavoen, A. (2006). Academic, career and personal needs of Nigerian university students. Journal of Instructional Psychology, 33(1), 50-57.
• Anderson, E. M., Bohon, L. M. & Berrigan, L. P. (1996). Factor structure of the private Self-consciousness Scale. Journal of Personality Assessment, 66, 144–152.
• Annaberdiyev, D. (2006). Türkiye'de eğitim gören Türk Cumhuriyetleri ve Türk üniversite öğrencilerinin psikolojik yardım arama tutumları, psikolojik ihtiyaçları ve psikolojik Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Auley, E. & Blissmers, B. (2000). Self-Efficacy Determinants and Consequences of Physical Activity. Exercise Sport Science Review, 28(2), 85-88.
• Avşaroğlu, S. & Üre, Ö. (2007). Üniversite öğrencilerinin karar vermede öz saygı, karar verme ve stresle başa çıkma stillerinin benlik saygısı ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 67-84.
• Aydın, M. (2017). Lisans öğrencilerin psikolojik yardım aramaya gönüllülüklerinin incelenmesi. Yıldız Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1, 76-94.
• Bandura, A. (1977). Self efficacy: toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84, 193.
• Bandura, A., Adams, N.E. & Hardy GN. (1980). Test of the Generaty of Self-Efficacy Theory. Cognitive Therapy and Research. 4, 39-66.
• Benton, S,A., Robertson, J.M, Tseng, W.C, Newton, F.B. & Benton, S.,L. (2003). Changes in counseling center client problems across 13 years. Professional Psychology: Research & Practice, 34, 66-72.
• Barney, L.J., Griffiths, M., Jorm, A.F. & Christensen, H. (2006). Stigma about depression and its impact on help-seeking intention. Australian & New Zealand Journal of Psychiatry, 40 (1), 51-54.
• Bilgin, M. (2000). Üniversite Öğrencilerinin Sorunları ile Değerleri Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 18-25.
• Bland, R.C., Newman, S.C. & Orn, H. (1997). Help-seeking for psychiatric disorders. Canadian Journal of Psychiatry-Revue Canadienne De Psychiatrie, 42, 935–942.
• Bogels, S.M., Alberts, M. & Jong, P.J. (1996). Self-Concsiousnes, self-focused attentıon, blushıng propensıty and fear blushıng. Personality and Individual Differences, 21(4), 573-581.
• Braxton, J., Bray, N. & Berger, J. (2000). Faculty teaching skills and their influence on the college student departure process. Journal of College Student Development, 41, 215-227.
• Burns, R. (1982). “Self-Concept Development and Education”. London: Holt Rinehanger Winston.
• Burns, T., Eichenberger, A., Eich, D., Ajdacic-Gross, V., Angst, J. & Rossler, W. (2003). Which individuals with affective symptoms seek help? Results from the Zurich epidemiological study. Acta Psychiatrica Scandinavica, 108, 419–426.
• Bülbül, T. (2012). Yükseköğretimde okul terki: Nedenler ve çözümler. Eğitim ve Bilim, 37(166), 219-235.
• Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı (20. Baskı.). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2017). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (23. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Caprara, G.V., Steca, P., Cervone, D. & Artistico D. (2003). The Contribution of self- efficacy beliefs to dispositional shyness: On social-cognitive systems and the development of personality dispositions. Journal of Personality, 71, 943–970.
• Cepeda-Benito, A. & Short, P. (1998). Self-concealment, avoidance of psychological services, and perceived likehood of seeking professional help. Journal of Counseling Psychology, 45(1). 58-64.
• Chadda, R.K., Agarwal, V., Singh, M.C. & Raheja, D. (2001). Help seeking behaviour of psychiatric patients before seeking care at a mental hospital. International Journal of Social Psychiatry, 47, 71–78.
• Cheek, J. M. & Briggs, S. R. (1982). Self-consciousness and aspects of identity. Journal of Research in Personality, 16, 401–408.
• Chow, H. P. H. (2005). Life satisfaction among university students in a Canadian prairie city: A multivariate analysis. Social Indicators Research, 70, 139-150.
• Coleman, J. & Hendry, L.( 1990) .“The Nature of Adolescence”, Second Edition, London: Routledge.
• Coleman, P. K. (2003). Perceptions of parent-child attachment, social self- efficacy and peer relationships in middle childhood. Infant and Child Development, 12, 351-368.
• Connolly, J. (1989). Social Self-efficacy in adolecence: Relations with self-concept, social- adjusment and mental health. Canadian Jurnal of Behavior Science Review, 21(3), 258- 269.
• Coopersmith, S. (1967). The Antecedents of Self-Esteem. San Francisco: W.H. Freeman and Company.
• Cooper-Patrick, L., Powe, N.R., Jenckes, M.W., Gonzalcs, J.J., Levine, D.M. & Ford, D.E. (1997). Identification of patient attitudes and preferences regarding treatment of depression. Journal of General Internal Medicine, 12, 431–438.
• Corrigan, P.W., Watson, A.C. & Barr, L., (2006). The self-stigma of mental illness: Implications for self esteem and self efficacy. Journal of Social and Clinical Psychology, 24(8), 875-884.
• Corrigan, P.W. & Shapiro, J.R., (2010). Measuring the impact of programs that challenge the public stigma of mental illness. Clinical Psychology Review, 30(8), 907-922.
• Creed, A. T. & Funder, D. C. (1998), “The two faces of private self-consciousness: Self report, peer-report, and behavioral correlates”. European Journal of Personality, 12, 411- 431
• Crocker, J. & Major, B. (1989). Social stigma and self-esteem: The self-protective properties of stigma. Psychological Review, 96, 608-630.
• Crocker, J., Luhtanen, R., Blaine, B. & Broadnax, S. (1994). Collective self-esteem and psychological well being among White, Black, and Asian college students. Personality and Social Psychology Bulletin, 20, 503–513.
• Czuchta, D. & McCay, E. (2001) 0Help-seeking for parents of individuals experiencing a first episode of schizophrenia. Archieves of Psychiatric Nursing, 15(4): 159–170.
• Çuhadaroğlu, F. (1985). Gençlerde benlik saygısı ile ilgili bir araştırma. XXI. Ulusal Psikiyatri ve Nöroloji Bilimleri Kongresi, 7-13 Ekim 1985. Mersin, Türkiye.
• Demo, D.H. & Saving-Williams, R.C (1992). Self-Concept Stability and Change During Adolescence. (Edit: Lipka, R.P ve Brinithaupt, T.M.). New York: State University of New York Press.
• Dynarski, S. (2002). The behavioral and distributional implications of aid for college. American Economic Review, 92 (2), 279-285.
• Economou, G.C. & Honours, B.S. (2003). Dental anxiety and personality: investigating the relationship between dental anxiety and self-consciousness. Journal of Dental Education, 67(9), 970-980.
• Erdogan, S., Şanlı, H. S. & Bekir, H. S. (2005). Gazi üniversitesi eğitim fakültesi öğrencilerinin üniversite yaşamına uyum durumları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13 (2), 479-496.
• Erkan, S., Özbay, Y., Cihangir-Çankaya, Z. & Terzi, Ş. (2012). Üniversite Öğrencilerinin Yaşadıkları Problemler ve Psikolojik Yardım Arama Gönüllülükleri. Eğitim ve Bilim, 37(164), 94-107.
• Eryılmaz, A. & Atak, H. (2011). Investigation of starting romantic ıntimacy in emerging adulthood in terms of self-esteem, gender and gender roles. Educational Sciences: Theory & Practice, 11(2), 595-600.
• Fenıgsteın, A., Scheier, M. F. & Buss, A. H. (1975). Public and private selfconsciousness: Assessment and theory. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 43, 522–527.
• Fischer, E. & Farina, A. (1995). Attitudes toward seeking Professional help: A shortened form and considerations for research. Journal of College Student development, 36, 368– 373.
• Gifford, D. D., Briceño-Perriott, J. & Mianzo, F. (2006). Locus of control: Academic achievement and retention in a sample of university first-year students. Journal of College Admission, 191, 18-25.
• Goleman, D. (1996). Duygusal Zekâ Neden IQ’dan Daha Önemlidir? Banu Seçkin Yüksel (Çev.). İstanbul: Varlık Yayınları.
• Güçray, S. S. (2001). Ergenlerde karar verme davranışlarının öz-saygı ve problem çözme becerileri algısı ile ilişkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(8), 106-121.
• Gürsoy, O. (2014). Profesyonel Psikolojik Yardım Alma Deneyimlerine Göre Mersin Üniversitesi Öğrencilerinin Psikolojik Yardım Almaya Yönelik Tutumları: Sosyal Damgalama,Kendini Damga-lama, Kendini Açma, Benlik Saygısı ve Cinsiyet Değişkenin Rolü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
• Gürsoy, O. & Gizir, C.A. (2018). Üniversite öğrencilerinin psikolojik yardım almaya yönelik tutumları: Sosyal damgalanma, kendini damgalama, öznel sıkıntılarını açma, benlik saygısı ve cinsiyetin rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 8(49), 137- 155.
• Henderson J.G., Pollard, C.A., Jacobi, K.A. & Merkel, W.T. (1992). Help-seeking patterns of community residents with depressive symptoms. Journal of Affective Disorders, 26, 157–162.
• Heubner, E. S. (1991). Correlates of life satisfaction in children. School Psychology Quarterly, 6, 103-111.
• Hinson, J.A. & Swanson, J.L. (1993). Willingness to seek help as a function on self- disclosure and problem severıty. Journal of Counseling & Development, 43, 465-470.
• Hope, D.A. & Heimberg, R.G. (1988). Public and private self-consciousness and social phobia. Journal of Personality Assessment, 52(4), 626-639.
• Huang, Y.W., Lin, P.C. & Wang, J. (2018). The influence of bus and taxi drivers’ public self-consciousness and social anxiety on aberrant driving behaviors. Accident Analysis & Prevention, 117, 145-153.
• Husaini, A.B., Moore, S.T. & Cain, V.A. (1994). Psychiatric symptoms and help-seeking behavior among the elderly. Journal of Gerontological Social Work, 21(3-4), 177-196.
• Ingram, R. E. (1990). Self-focused attention in clinical disorders: Review and a conceptual model. Psychological Review, 107, 156–176.
• Jorm, A.F., Medway, J., Christensen, H., Korten, A.E., Jacomb, P.A. & Rodgers, B. (2000). Attitudes towards people with depression: effects on the public’s help-seeking and outcome when experiencing common psychiatric symptoms. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry, 34, 612–618.
• Kalaycı, Ş. (2017). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ş. Kalaycı (Ed.) (8. Baskı) Ankara: Dinamik Akademi Yayın Dağıtım.
• Karagüven, M. H. (2000). Üniversite Öğrencilerinin Sorunlarını İncelemeye Yönelik Bir Araştırma, VI. Ulusal PDR Kongresi. Ankara: Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği Yayınları. No.8, 94.
• Karasar, N. (1995). Bilimsel araştırma yöntemleri (7. Baskı), Ankara: 3A Araştırma.
• Korkut, F. (2004). Okul Temelli Önleyici Rehberlik ve Psikolojik Danışma. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Köse, H. (2009). Dağcılar ve sedanterlerde öz bilinç ile depresyon anksiyete ve stresle ilişkisi. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Koydemir, S. & Demir, A. (2005). ODTÜ öğrencilerinde yardım arama davranışı. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 22, 211-218.
• Lane, J., Lane, A. M. & Kyprianou, A. (2004). Self–Efficacy, self-Esteem and their impact on academic performance. Social Behavior and Personality, 32(3), 247–256.
• Laing, R.D. (1993). Bölünmüş Benlik. Selçuk Çelik (Çev.). İstanbul: Kabakçı Yayınevi.
• Long, B. T. (2004). How have college decisions changed over time? An application of the conditional logistic choice model. Journal of Econometrics, 121, 271-296.
• Marshall, C. (2001). Make the most of your emotional intelligence. Chemical Engineering Progress, 97(2).
• Matsuo, N. & Arai, K. (1998). Relationship among social anxiousness, public self- consciousness and social self-efficacy in children. Japanese Journal of Educational Psychology, 46 (1), 21-30.
• Mayer, D. J. & Stevens, A. A. (1994). An emerging understanding of the reflective (meta-) experience of mood. Journal of Research In Personality, 28, 351-373.
• McNair, B.G., Highet, N.J., Hickie, I.B. & Davenport, T.A. (2002). Exploring the perspectives of people whose lives have been affected by depression. Medical Journal of Australia, 176, 69–76.
• Mercan, S. Ç. & Yıldız, A. S. (2011) Eğitim fakültesi birinci sınıf öğrencilerinin üniversiteye uyum düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 16 (2), 135-154.
• Miller, W. R. (1985). Motivation for treatment: A review with special emphasis on alcoholism. Psychological Bulletin, 98, 84–107.
• Monfries, M.M. & Kafer, N.F. (1994). Private self-consciousness and fear of negative evaluation. The Journal of Psychology, 128(4), 447-454.
• Nadler, A., Mayseless, O., Peri, N. & Chemerinski, A. (1985). Effects of opportunity to reciprocate and self-esteem on help-seeking behavior. Journal of Personality, 53(1), 23-35. Nadler, A. (1991). Help-seeking behavior: Psychological costs and instrumental benefits. In M. S. Clark (Ed.), Prosocial behavior. Review of personality and social psychology (Vol. 12, pp. 290–311). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Nystedt, L. & Ljungberg, A. (2002). Facets of private and public self-consciousness: Construct and discriminant validity. European Journal of Personality, 16, 143–159.
• Öveç, Ü. (2007). Öz duyarlık ile öz bilinç, depresyon, anksiyete ve stres arasındaki ilişkilerin yapısal eşitlik modeliyle incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Özbay, Y., Koç, M. & Palancı, M. (1999). Yardım Arama Tutumlarını Etkileyen Kişisel ve Çevresel Faktörler. VIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. 1-8 Eylül 1999. Türkiye (105-107).
• Trabzon, Özkan, S. & Yılmaz, E. (2010). Üniversite öğrencilerinin üniversite yaşamına uyum durumları (Bandırma Örneği). Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 5 (13), 153-171.
• Palancı, M. (2004). Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Kaygı Problemlerini Açıklama ve Gidermeye Yönelik Gerçeklik Terapisi Oryantasyonlu Bir Yardım Programının Geliştirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, KTÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Patton, M. Q. (1997). How to use qualitative methods in evaluation. Newbury park, CA: Sage.
• Reeves, A. L., Watson, P. J., Ramsey, A. & Morris, R. J. (1995). Private Self-Consciousness Factors, Need for Cognition, and Depression. Journal of Social Behavior and Personality; Corte Madera, 10 (2), 431-444.
• Rickwood, D., Deane, F. P., Wilson, J. C. & Ciarroci, J. (2005). Young people’s helpseeking for mental health problems. Australian e-Journal for the Advancement of Mental Health, 4(3), 1-34.
• Rosenberg, M. (1965). Society and the adolescent self-image. New Jersey: PrincetonUniversity Press.
• Rougier, C. (2011). Cultural values, religiosity and spirituality as predictors of professional psychological help-seeking behavior of black adults in the United States. Unpublished Doctoral Dissertation. Columbia University, ABD.
• Saboonchi, F. & Lundh, L.G. (1997). Perfectıonısm, self-consciousness and anxiety. Personality and Individual Differences, 22(6), 921-928.
• Schweitzer, R. D. (1996). Problems and awareness of support services among students at an urban australian university. Journal of Amarican College Health, 45(2), 73-77.
• Sezer, S. & Gülleroğlu, D. (2016). Psikolojik yardım arama tutumlarını yordayan değişkenler: Kendini damgalama, özsaygı, psikolojik yardım almış olma. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 75-93.
• Shapiro, E. G. (1983). Embarrassment and help-seeking. In B. M. DePaulo, A. Nadler, ve J. Fisher (Eds.), New directions in helping (Vol. 2, pp. 143–163). New York: Academic Press.
• Striegel-Moore, R. H., Silberstein, L.R. & Rodin, J. (1993). The social self in bulimia nervosa: Public self-consciousness, social anxiety, and perceived fraudulence. Journal of Abnormal Psychology, 102(2), 297-303.
• Şahin, İ., Şahin-Fırat, N., Zoraloğlu, Y. R. & Açıkgöz, K. (2009). Üniversite Öğrencilerinin Sorunları. e-Journal of New World Sciences Academy, 4(4), 1435-1449.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics (6.baskı). Boston: Pearson.
• Thomas, L. (2002). Student retention in higher education: the role of institutional habitus. Journal of Education Policy, 17 (4), 423-442.
• Thurber, C. & Walton, E. (2012). Homesickness and Adjustment in University Students. Journal of American College Health, 60 (5), 1-5.
• Topkaya, N. & Meydan, B. (2013). Üniversite Öğrencilerinin Problem Yaşadıkları Alanlar, Yardım Kaynakları ve Psikolojik Yardım Alma Niyetleri. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(3), 23-37.
• Türküm, A. S. (2001). Stresle başa çıkma biçimi, iyimserlik, bilişsel çarpıtma düzeyleri ve psikolojik yardım almaya ilişkin tutumlar arasındaki ilişkiler: Üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 1-15.
• Türküm, A. S. (2004). Developing a scale of attitudes toward seeking psychological help: Validity and reliability studies. International Journal for the Advancement of Counselling, 26, 321–329.
• Türküm, A.S., Kızıltaş, A. & Sarıyer, A. (2004). Anadolu üniversitesi psikolojik danışma ve rehberlik merkezi hedef kitlesinin psikolojik ihtiyaçlarına ilişkin ön çalışma. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 21(3), 15-27.
• Ulusoy, A. (2013). Gelişim ve Öğrenme Psikolojisi. (7.baskı). İstanbul: İdefix Yayınları.
• Vogel. D.L. & Wester. S.R. (2003). To seek help or not to seek help: The risks of self- disclosure. Journal of Counseling Psychology, 50(3), 351-361.
• Vogel, D.L., Wade, N.G. & Hackler, A.H. (2007). Perceived public stigma and the willingness to seek counseling: The mediating roles of self-stigma and attitudes toward counseling. Journal of Counseling Psychology, 54(1), 40-50.
• Vogel. D.L., Wester. S.R. & Larson. L.M. (2007). Avoidance of counseling: psychologica lfactors that inhibit seeking help. Journal of Counseling and Development, 85, 410-422.
• Watson, P.J. & Biderman, D. (1993). Narcissistic personality inventory factors, splitting, and self-consciousness. Journal of Personality Assessment, 61(1), 41-57.
• Wells, E. ve Marwel, G. (1976). Self-Esteem: It’s Conceptualization and Measurement. Beverly Hills: Sage Publications Inc.
• Yeh, C.J. (2002). Taiwanese students’ gender, age, interdependent and independent self- construal, and collective self-esteem as predictors of professional psychological helpseeking attitudes. Cultural Diversity and Ethnic Minority Psychology, 8(1), 19–29.
• Yörükoğlu, A. (2000). Gençlik Çağı/ Ruh Sağlığı ve Ruhsal Sorunlar. 13. Baskı. İstanbul. Özgür Yayınları.
• Vogel, D.,Bitman, R.L, Hammer, J.H & Wade, N.G. (2013). İs stigma ınternalized? The longitudinal ımpact of public stigma on self-stigma. Journal of Counseling Psychology, 60 (2), 311–316.
• Watson, P. J., & Biderman, M. D. (1993). Narcissistic personality inventory factors, splitting, and self-consciousness. Journal of Personality Assessment, 61, 41–57.
• Watson, P. J., Morris, R. J., Ramsey, A., Hickman, S. E., & Waddell, M. G. (1996). Further contrasts between self-reflectiveness and internal state awareness factors of private self- consciousness. Journal of Psychology, 130, 183–192.