Ortaokul Öğrencilerinin Kitap Seçimine Yön Veren Etmenler

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 3, 73 - 99, 01.01.2018

Emine Özdemir Çırakman Bülent Arı

Öz

Bir toplumun gelişmişlik düzeyi, o toplumu oluşturan bireylerin okuma alışkanlığına bağlıdır. Kültürel değerlerin benimsenmesinde önemli rol üstelenen okuma alışkanlığını öğrencilere kazandırmak, Türkçe Dersi Öğretim Programının önemli amaçlarındandır. İyi bir ana dili eğitimi sayesinde okuma alışkanlığı kazanmış, kelime hazinesi gelişmiş, tam ve doğru anlama ve anlatma becerileri edinmiş bireyler, milli ve evrensel kültürün devamlılığını sağlar. Bunun yanında okumanın amacına ulaşabilmesi, bireye ve nihayetinde topluma katkı sağlaması, okumanın gerçek anlamda nitelikli eserlerle yapılmasına bağlıdır. Bu araştırmada bireylerin okuma alışkanlığı kazanmasında en önemli süreç olan ortaokul dönemindeki öğrencilerin kitap seçimine yön veren etmenler ve seçilen kitapların nitelikleri genel olarak değerlendirilmiştir. Araştırmada betimleme yöntemi kullanılmış olup İzmir Buca ilçesindeki 18 farklı ortaokulda okuyan toplam 6092 öğrenci üzerinde anket uygulanmıştır. Sonuç olarak 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin anne-baba ve öğretmen etkisinde kalarak daha çok yerli ve yabancı klasik kitapları seçtikleri ancak 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin arkadaş ortamı ile sosyal çevreden etkilendikleri, kültürel değerlerimizle uyuşmayan eserleri seçtiği ve internet ortamlarındaki okuma alışkanlığına yöneldikleri tespit edilmiştir. Erkek öğrencilerin daha çok yabancı klasikleri okuduğu, kız öğrencilerin ise yerli popüler kitapları tercih ettiği gözlemlenmiştir. Bu araştırmanın sonucunda kitap seçiminde ortaokul öğrencilerine doğru yönlendirme yapılmazsa öğrencilerimizin kültürel değerlerimizden yoksun, kişilik özelliklerini zedeleyici eserlerin etkisinde kalabilecekleri ortaya çıkarılmıştır

Anahtar Kelimeler

Kitap, okuma, okuma alışkanlığı, kültürel değerler

Factors That Guide The Selection of Books For Middle School Students

Öz

The level of development of a society depends on the reading habits of the individuals making up that society. Gaining the reading habit of students who play an important role in the adoption of cultural values is an important aim of the Turkish lesson curriculum. Thanks to good mother tongue education, individuals with reading habits, advanced vocabulary, full and accurate understanding and ability to explain provide the national and universal cultural continuity. In addition to this, the ability to reach the goal of reading, ultimately to contribute to the collective, depends on the fact that reading is done with works of genuine quality. In this research, the factors that direct the selection of books and the qualities of selected books are evaluated in general for middle school students, which is the most important process for individuals to acquire reading habits. A descriptive method was used in the research and a questionnaire was applied to a total of 6092 students in 18 different secondary schools in Buca district of İzmir. As a result, 5th and 6th grade students are mostly influenced by their parents and teachers, but they prefer mostly domestic and foreign classical books. However, 7th and 8th grade students choose their works which are not in harmony with our cultural values, . It has been observed that male students read more foreign classics and female students prefer domestic popular books. As a result of this research, it has been revealed that if students do not direct towards secondary school students in the selection of books, they will not be able to have cultural values and will be affected by the works that damage their personality characteristics

Anahtar Kelimeler

Book, reading, reading habit, cultural values

Kaynakça

• Akkaya, N. & Özdemir, S.(2013).Ortaöğretim Öğrencilerinin Okumaya Yönelik Tutumlarının İncelenmesi (İzmir-Buca Örneği). Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (1), 75-96.
• Aksaçlıoğlu,A.G.(2005).Öğrencilerin Televizyon İzlemeleri Ve Bilgisayar Kullanmalarının Okuma Alışkanlıkları Üzerine Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Aksaçlıoğlu, A.G. & Yılmaz, B. (2007). Öğrencilerin Televizyon İzlemeleri Ve Bilgisayar Kullanmalarının Okuma Alışkanlıkları Üzerine Etkisi, Türk Kütüphaneciliği,21(1), 3-28
• Akyol, H. (2007). Okuma. İlköğretimde Türkçe Öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Akyol, H. (2008). Yeni Programa Uygun Türkçe Öğretim Yöntemleri. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Arslan, A. (2013). Okuma Becerileriyle İlgili Makalelerde Cinsiyet Değişkeni, Uluslar Arası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi S.2/2 2013, S.251-265.
• Balcı, A. (2009). İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Kitap Okuma Alışkanlığına Yönelik Tutumları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11): 265-300.
• Balcı, A. (2009). İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Okuma Alışkanlık Ve İlgileri Üzerine Bir Araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Başaran, M. & Ateş, S.(2009).İlköğretim Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Okumaya İlişkin Tutumlarının İncelenmesi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi,29(1) 2009,S.73-92.
• Can, R., Türkyılmaz, M. & Karadeniz, A. (2010). Ergenlik Dönemi Öğrencilerinin Okuma Alışkanlıkları. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3): 1-21.
• Çeçen, M. A. & Deniz, E. (2015). Lise Öğrencilerinin Okumaya Yönelik Tutumları (Diyarbakır İli Örneği), Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.12,S.30,
• Çeçen, M.A & Kurnaz, H. (2015). Ortaokul Türkçe Dersi Öğrenci Çalışma Kitaplarındaki Tema Değerlendirme Soruları Üzerine Bir Araştırma. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Malatya.
• Gömleksiz, N. (2004). Geleceğin Öğretmenlerinin Kitap Okumaya İlişkin Görüşlerinin Değerlendirilmesi (Fırat Üniversitesi Eğitim Fakültesi Örneği). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1).
• Gönen ve Diğerleri (2004). İlköğretim 5, 6 ve 7. Sınıf Öğrencilerinin Okuma Alışkanlıklarının İncelenmesi. Millî Eğitim, 164, 7-35.
• Güneş, F. (2007). Türkçe Öğretimi Zihinsel Yapılandırma. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Gürcan, H. İ. (1999). Okuma Alışkanlığı İle Kitap Yayımcılığının Kültürel İletişim Ve Teknolojisine Bağlı Sorunları Karşısında Türkiye Koşulları Temelinde Bir Model Önerisi. Anadolu Üniversitesi Yayınları. Eskişehir
• Hurst, B., Franklin, K.& Scales, K.B. (2010). How Does A High School Reading Class Influence Students’ Reading Levels, Habits, And Perceptions? Journal Of Reading Education, 35(3), 10-18.
• Karakaş, Ö. (2013). 8. Sınıf Öğrencilerinin Okuma Tutumları Üzerine Bir Araştırma (MEB Tarafından Ortaokul Öğrencilerine Önerilen 100 Temel Eser Örneğinde).Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kayalan, M. (2000). Etkili ve Hızlı Okuma Sanatı, İstanbul. Kurnaz, H. & Yıldız, N. (2015). Ortaokul Öğrencilerinin Okuma Motivasyonlarının Çeşitli Değişkenlere Göre Değerlendirilmesi, TSA/Yıl :19 S:3,S.53-70.
• Kurulgan, M. &Çekerol,S.(2008).Öğrencilerin Okuma ve Kütüphane Kullanma Alışkanlıkları Üzerine Bir Araştırma, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,2008, C:8,S.2, S. 237-258.
• MEB (2018). Türkçe Dersi Öğretim Programı 2018, mufredat.meb.gov.tr/Program/Detay.aspx adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 12.06.2018)
• Mete, G. (2012). İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Okuma Alışkanlığı Üzerine Bir Araştırma (Malatya İli Örneği). Dil Ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 1(1): 43-66.
• Odabaş, H. , Odabaş, Z. Y.& Polat, C. (2008). Üniversite Öğrencilerinin Okuma Alışkanlığı: Ankara Üniversitesi Örneği. Bilgi Dünyası, 9(2): 431-465.
• Özbay, M. (2005). Bir Dil Becerisi Olarak Dinleme Eğitimi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Özbay, M. (2006). Okuma Eğitiminde Çevre Faktörü. EJER, 24, 161-170.
• Özçelebi, O.S. & Cebecioğlu, N.S. (1990). Okuma Alışkanlığı Ve Türkiye. İstanbul:Milliyet. Sünbül, A. M., Yılmaz, E., Demirer, V., Ceran,D. Işık, A., Cintaş,D., Çalışkan M., & Alan,S. (2010). İlköğretim Öğrencileri Kitap Okuma Alışkanlıkları. Konya İli Araştırma Raporu. Konya.
• Ünalan, Ş. (2006) Türkçe Öğretimi, (3. Baskı), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Yılmaz, B. (1989). Okuryazarlık ve Okuma Alışkanlığı Üzerine. Türk Kütüphaneciliği III, 1(6), 48-53.
• Yılmaz, B. (1993). Okuma Alışkanlığında Halk Kütüphanelerinin Rolü. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Yılmaz, B. (2004). Öğrencilerin Okuma ve Kütüphane Kullanma Alışkanlıklarında Ebeveynlerin Duyarlılığı, Bilgi Dünyası 5(2), 115-136.