Moda Tasarımı Çıktılarının Kültürel Değerler İle Beslenmesine Yönelik Tasarımcı Yaklaşımları

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 4, 109 - 117, 01.01.2018

Emine Koca

Öz

Haute-Couture tasarımlar üreten, müşteri odaklı çalışan moda tasarımcıları, sanat, tasarım ve zanaat arasındaki çizgilerin tamamen belirsizleştiği seviyede ürünler oluşturmaktadırlar. Sanat ve tasarım arasında her zaman var olduğu düşünülen etkileşim kendini en çok bu kategoride gündeme getirir. Yüksek moda olarak da adlandırılan bu kategori tamamen müşteri odaklı, modadan bağımsız ve yavaş değişimlerle hareket eden bir moda formu olarak görülmesine rağmen, tasarımcıların yaklaşımlarının da çok önemli bir unsur olduğunu dikkate almak gerekir. Tasarımcılar tasarımlarını daha yaratıcı kılacak esin kaynağı doğrultusunda başkalarının düşünmediği, görmediği unsurları görmek zorundadır ki, farklı formlar ve yüzeyler tasarlayarak daha özgün ürünler oluşturabilsinler. Son yıllarda moda ürünü giysilerin yaşam seyrinin kısalmasıyla ortaya çıkan hızlı moda, birçok tasarımcıyı esin kaynağı arayışına sokmakta ve adeta küreselleşmeye karşı kullanılmışçasına, kültürel öğelere eğilim gösteren tasarımcıların sayısında artış gözlenmektedir. Ayrıca bazı değerleri yansıtan, kişiselleştirilmiş, özgün giysi arayışında olan bilinçli tüketici kitlesi olduğu da dikkate alındığında, toplumların kültürleri, geçmiş birikimleri ve kültüre dayalı değerlerin tasarımcılar için son derece zengin bir ilham kaynağı olduğu düşünülmektedir. Tasarımcıların giysi tasarımlarında kültürel değerlerden esinlenme yaklaşımlarının görüş ve uygulama bazında değerlendirilmesinin amaçlandığı bu çalışmada; İstanbul ilinde “haute couture”, kişiye özel giysi tasarımı yapan 9 moda tasarımcısı ile yüz yüze görüşme yapılmıştır. Görüşmede araştırmacı tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmış, elde edilen veriler literatür bilgileriyle yorumlanarak değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; tasarımcıların önemli bir bölümünün kültürel değerlerle beslenen tasarımların daha özgün ve ayırt edici olduğunu belirttikleri, bu tasarımlarla ülke tasarım kültürünün oluşturulabileceğine ve ülkemizin de tasarım alanında Dünya’da fark edilebileceğine inandıkları görülmüştür. Ayrıca tasarımcılar giysi tasarımlarını oluştururken evrensel boyutta etnik ve kültürel değerlerden esinlendiklerini belirtmişlerdir

Anahtar Kelimeler

Moda, tasarım, tasarımcı, kültürel değer

Designers’ Approach To Fashion Design Nourished From Cultural Elements

Öz

Fashion designers who create Haute-Couture designs and do customer-centric work, craft products in which the line between art, design and workmanship blurs. The interaction which is always thought to exist between art and design is most noticeable in this category. Despite this category also called high fashion being seen as a customer-centric, slow paced, and independent form of fashion, it is crucial to note that the designers’ approach is a very important element. Designers must think of elements which others couldn’t think of or see, so that they can design different forms and surfaces through their inspiration. Fast fashion, which first appeared due to the shortening life span of fashion trends, has caused many fashion designers to seek out new muses and increased the number of designers that have the tendency to lean more against cultural elements, as if it was used against globalization. Also, considering there is a consumer mass that is looking for clothing which is personalized, unique, and reflective of certain elements, it is thought that societies’ culture and history are generous sources of inspiration for designers. In this study that aims to assess the designers’ approach to cultural inspiration, 9 designers who design Haute-Couture clothing in the city of Istanbul were interviewed. During the interview, a semi-structured meeting form prepared by the researcher was used and the data collected was evaluated with literary knowledge. According to the research results, a majority of the designers have pointed out that designs that use cultural elements are more unique and different, and that with these designs a design culture can be established in the country while having our country make a difference in the fashion world. Also, the designers remarked that while creating their clothing designs, they are often inspired by ethnical and cultural elements universally

Anahtar Kelimeler

Fashion, design, designer, cultural elements

Kaynakça

• Anderson, F. (2005). “Fashion:Style, Identity and Meaning”, Exploring Visual Culture (Definition, Concept, Context), Matthew Rampley (Ed.), Edinburgh University Press.
• Barbarosoğlu, F., K. (1995). Modernleşme Sürecinde Moda ve Zihniyet, İstanbul:İz Yayıncılık.
• Baudrillard, J. (1988). Metinler ve söyleşiler (O. Adanır, Çev.), İzmir: Tümer Yayınları. (Eserin aslı 1970’de basılmıştır)
• Chaney, D. (1999). Yaşam Tarzları. Çev. İrem Kutluk, Ankara: Dost Kitabevi.
• Fiske, J. (1999). Popüler Kültürü Anlamak, Çev. Süleyman İrvan, 1.Baskı, Ankara:Bilim ve Sanat Yayınları.
• Kellner, D. (2001). “Popüler Kültür ve Postmodern Kimliklerin İnşası” (2. Baskı). Doğu Batı Dergisi, Sayı: 15, 187- 221.
• Koca E. & Koç F. (2009). “Giysi Tasarımında Yaratıcılık”, NWSA e-Journal of New World Scıences Academi (Uluslar arası Hakemli E-Dergi), Volume: 4, Number: 1, Article Number: 2C0004, 33-44.
• Koç F. & Dengin S. (2016). “Kültür Endüstrisi Bağlaminda Moda ve Gençlerin Modayı Kullanma Durumları”, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 20/1, 203-222.
• Koç, F. & Koca,E., (2016a) “Halk Giyim Kuşamının Yok Olmasına İlişkin Nedenler Ve Koruma Altına Alınması Gerekliliğinin 5n1k Yöntemi İle Analizi”, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic,Volume 11/2, Winter 2016, p.755-778.
• Koç, F. & Koca,E., (2016b) “Naylon Çorap Modasının Türk Kültürüne Yansımaları (1920- 1960)” VI. Uluslararası Türk Sanatları, Tarihi ve Folkloru Kongresi/ Sanat Etkinlikleri, İ. Koyunoğlu Müzesi, 12-14 Mayıs 2016 Konya-Türkiye,133-138.
• Koca E., Vural T. & Koç F., (2013), An Evaluatıon Of Consumer Tendencıes Towards Hedonıstıc Shoppıng For Clothes, EJRE-European Journal of Research on Education, Special Issue: Human Resource Management,pp. 54-64.
• Onur, N. (2004). Moda Bulaşıcıdır. İstanbul: Epsilon Yayınları. Seivewright, S. (2013). Moda Tasarımında Araştırma ve Tasarım, çev. Burcu Bakın, İstanbul: Bilnet Matbaacılık.
• Tellan, D. (2004). “Tüketim Kültürü ve Cep Telefonlarının Popülerliği”, Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi Popüler Kültür ve Gençlik Özel Sayısı, 5(57), 137-142.
• Yengin, H. (1996). Medyanın Dili, İstanbul: Der Yayınları.