Rölyef Etki Açısından Dokuma Kumaşlarda Renk Faktörü

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 1, 60 - 71, 01.01.2019

Fatma Nur Başaran Gülşen Şefika Berber

Öz

Renk, ışığın var olma derecesine göre algılanan bir olgudur ve pek çok faktöre bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Bu faktörler, içinde bulunulan ortamın rengi, çevresel faktörler ve ortamdaki aydınlatıcı ışık kaynağının şiddeti, ışığın geliş açısı, geliş biçimi, yönü, miktarı vb. olarak sıralanabilir. Dokuma kumaşlarda rengin görsel algısı, üzerlerine düşen ışığın bir kısmının absorbe olması, diğer bir kısmının ise yansıtma yoluyla uzaklaştırılmasıdır. Burada kumaşın renkli görünmesinin temeli, onun yansıyan ışığıdır. Işık, tasarlanan rölyef yüzeylerin renk, hacim ve doku ilişkilerini ayırt etmek ve tanımlamak için yol göstericidir. Renk, yaratma süreci içerisinde dokuma eylemine bol seçenek sunan ve ışık yansımalarıyla da yüzeyde hareketlilik sağlayan bir tasarım ögesidir. Dokuma kumaşlarda rölyef etki; malzeme açısından kullanılan hammadde çeşidi, atkı ve çözgü ipliğinin özellikleri ve üretim yöntemleri açısından örgü yapısı, tekniği, dokuma işleminden sonra uygulanan özel teknikler çeşitli şekillerde değerlendirilerek güçlendirilebilmekte ve böylece elde edilen ışık, gölge, doku, hacim vb. pek çok etkenle farklı algılar yaratılabilmektedir. Kumaşlarda renklendirme ise üretim gerçekleştirilebileceği gibi, dokuma işleminden sonra boya, baskı ya da özel uygulamalara tabii tutularak da sağlanmaktadır. Dokuma kumaşları oluşturan görsel ve fiziksel özellikler ele alındığında, rengin fiziksel değerden çok, görsel bir katkı sağladığı ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada dokuma kumaşlarda rölyef etki sadece renk etkeni ile incelenmiştir. Derleme modelinde hazırlanan çalışmada renk faktörünün malzeme ve üretim yöntemleri açısından rölyef etkiye katkısı uygun örneklerle açıklanmıştır

Anahtar Kelimeler

Rölyef, dokuma, tekstil tasarımı, renk, hacim

Color Factor in Woven Fabrics in terms of Relief Effect

Öz

Color is a phenomenon which is perceived through the amount of the presence of light and it may show variability depending on a lot of different factor. These factors can be sorted as color of the surrounding place, environmental factors, intensity of the enlightening light source, incidence angle of the light, form and direction of incidence, amount of light etc. Visual perception of the color in textile fabrics is absorbation of some part of the light which falls on fabrics and detraction of the other part through reflection. The reason why textile seems colored in here is it’s reflecting light. Light is a pathfinder for distinction and identification of color, volume and fiber connections of relief surfaces. Color is a design element which presents wide options for weaving and provides dynamism on the surface via light reflections during creation process. Relief perception in textile fabrics is able to be strengthened with numerous effects by being evaluated diversely, in terms of material raw material type that is used, properties of warp and weft strings and in terms of manufacturing methods construction and technique of braid during weaving, special techniques that are applied after weaving , thus the light being obtained is able to create different perceptions via numerous effects like shadow, fiber, volume etc. Encolouring on textiles can be fulfilled before production or by both using the colored strings and materials during manufacturing process and putting textiles to some special practices like painting or printing. When the visual and physical properties which make up textile fabrics are taken into account, it turns out that color makes visual contribution rather than physical value. In this study, relief effect in the textile fabric is examined only with the color factor. In the study that is prepared by using compilation research method, the contribution of colour factor in terms of material and production methods to relief effect is explained with appropriate examples

Anahtar Kelimeler

Relief, weaving, textile design, color, volume

Kaynakça

• Acar, S. (2006). Dokuma yapılarda renk - doku etkileşimleri ve rengin önemi. Tekstil Maraton, 16(87), 17-21.
• Acar, S. (2016). “Assesment of Weaving Design and Production Components with Different Designer Approaches”. Recent Researches In Interdisciplinary Sciences, Chapter 16, St. Kliment Ohridski University Press, Sofia.
• Akdenizli, F. (Ed.).(2009). Rengi Anlamak- Tasarımcılar İçin Kılavuz Kitap. Duvar Yayınları, İzmir.
• Arabalı Koşar, S.T. (2015). Lif Sanatında Hacmin Etkilerine Farklı Yaklaşımlar. Yayımlanmamış Sanatta Yeterlilik Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir.
• Atalayer, F. (1994). Temel Sanat Öğeleri. Anadolu Üniversitesi Yayınları. Eskişehir.
• Atalayer, G. (2001). Dokuma Tasarımına Giriş I; Başlangıç İlkeleri ve Yaratma Süreci Üzerine. İstanbul: Basılmamış Kitap Taslağı.
• Bali, Y. (1997). Dokumada Renklendirmenin Kumaş Desenine Etkisi. Tekstil ve Konfeksiyon Dergisi, (6), 345-347.
• Başaran, F.N. (2019). Basit Yapılı Dokuma Teknikleri. Karınca Ajans, Ankara.
• Başer, G. (2005). Dokuma Tekniği ve Sanatı. Cilt 2, İzmir: TMMOB Tekstil Mühendisleri Odası Yayınları.
• Braddock, S. E. C. & O’Mahony M. (1999). Techno Textiles, Revolutionary Fabrics For Fashion and Design. London: Thames And Hudson.
• Braddock, S. E. C. & O’Mahony M. (2007). Techno Textiles 2, Revolutionary Fabrics For Fashion and Design. London: Thames And Hudson.
• Bulduk, F. (2005). Dokuma Kumaşlarda Renk ve Görsel Algılama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İstanbul.
• Chilvers, I. (2012). Oxford Dictionary of Art&Artists. Oxford University Press. New York.
• Ergür, A. (2002). Tekstil Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Etike, S. (1985). Ankara Sanat Dergisi. Eylül 1985, yıl 20, sayı 233, s.10-12.
• Özay, S. (2001). Dünden Bugüne Dokuma Resim Sanatı. 1. Baskı. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Rona, Z., Beykan, M. (1997). Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi. İstanbul: Yem Yayınevi.
• Turani, A. (1993). Sanat Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Saçlıoğlu, M., Saçlıoğlu, O., Akbostanı, İ. & Çini, Ç., (2007). “Tekstilin Ördüğü Ağlar Endüstri Zanaat ve Sanat”. P Dünya Sanatı Dergisi (44), 36-51.
• Yaşar, N. (2008). Kumaş Modasında Yenilikçi Etkiler. Atatürk Üniversitesi Sanat G.S. F. Dergisi, (13), 117-12.
• Yılmaz, İ.(2002). Renk Sistemleri, Renk Uzayları ve Dönüşümler. Selçuk Üniversitesi, Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Öğretiminde 30. Yıl Sempozyumu, 16-18 Ekim. Konya.
• Şekil 1: Braddock&Q’Mahony, 1999, s.177.
• Şekil 2: https://decanteddesign.com/2014/03/17/catharine-ellis-woven-shibori-withnatural-dyes (Erişim tarihi: 03.06.2018)
• Şekil 3: www.nuno.com (Erişim tarihi: 03.06.2018)
• Şekil 4: Braddock&Q’Mahony, 1999, s.20
• Şekil 5: http://www.theweaveshed.org/473/exhibition-contemporary-materials-artistsdesigners-makers/#more-473 (Erişim tarihi: 03.06.2018)
• Şekil 6: http://portfolios.risd.edu/gallery/33431805/Stoll-Stretch-Studies(Erişimtarihi: 03.06.2018)
• Şekil 7: http://portfolios.risd.edu/gallery/33431805/Stoll-Stretch-Studies(Erişimtarihi: 03.06.2018)
• Şekil 8: http://www.denamolnar.com/textiles/dobby-2/ (Erişim tarihi: 03.06.2018)
• Şekil 9-10-11: Başaran,2019,s.295
• Şekil 12: Braddock&Q’Mahony, 1999,s.79
• Şekil 13-14-15-16: Braddock Clarke S. ve Marie O’Mahony (2007), Techno Textiles 2: Revolutionary Fabrics for Fashion and Design. London: Thames & Hudson
• Şekil 17: https://decanteddesign.com/2014/03/17/catharine-ellis-woven-shibori-withnatural-dyes/(Erişim tarihi: 03.06.2018).