Neden Başkanlık?

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 2, 283 - 308, 01.01.2020

Cumhur Olcar

Öz

Parlamenter sistem Türkiye’nin neredeyse iki asırdır üzerinde mücadeleler verdiği bir yönetim sistemidir. Monarşi ile birlikte başladığı serüvenine 20. yüzyılın başından itibaren yalnız devam etmiştir. Cumhuriyeti kuran parlamenter rejim seneler içerisinde kendine özgü bir yapı meydana getirmiştir. Çok partili demokrasi senelerce yapılan denemelerin sonunda işlemeye başlamış, ülkenin yeni sistemi benimsemesi çok uzun süre almamıştır. Süreci sekteye uğratan ihtilaller sayılmazsa disiplinli partiler aracılığıyla parlamenter demokrasi Türkiye’nin yönetim sistemi olmuştur. Yasama, yürütme ve yargının kuvvetler ayrılığıyla tamamen ayrıldığı yeni yönetim sistemi günümüze kadar ulaşmıştır. Fakat 80’li yılların başından itibaren Türkiye’nin gündemine yeni bir tartışma yerleşmiştir. Uzun süren koalisyon dönemleri yeni yönetim arayışlarını gündeme getirmiştir. Başkanlık rejimi parlamenter sistemin yerine düşünülmüş, özellikle yürütmenin avantajları nedeniyle savunulmuştur. Fakat parlamenter sistem nedir, nasıl kurulmuştur ve nasıl bir serüvene sahiptir pek sorulmamıştır. Tıpkı parlamenter rejim gibi başkanlık rejiminin ne olduğu, nasıl bir süreçten geçtiği ve örnekleri sorgulanmamaktadır. Bu çalışmada parlamenter rejim ve başkanlık rejimi incelenecektir. Neden Türkiye’nin gündemine başkanlık rejimi getirilmiştir ve parlamenter rejimin eksiklikleri olarak neler gösterilmiştir bu çalışmada irdelenecektir. Son olarak iddia edilen eksiklere karşı başkanlık rejiminin seçimine neden olacak sebeplerin araştırılacağı bu makalenin konu başlıkları aşağıdaki gibi olacaktır; parlamenter rejim, başkanlık rejimi, başkanlık sisteminin varsayımları, parlamenter sistem ve Türkiye ve nasıl bir başkanlık?

Anahtar Kelimeler

parlamentarizm, başkanlık, demokrasi ve güçler ayrılığı

Why Presidential System?

Öz

The parliamentary system is a management system that gave the fight over Turkey for almost two centuries. He continued his journey with Monarchy alone from the beginning of the 20th century. The parliamentary regime that established the Republic has created a unique structure over the years. Multiparty democracy started to work at the end of years of trials and it did not take long for the country to adopt the new system. Through Process revolutions disrupt the numbers are not disciplined party parliamentary democracy has been Turkey's administrative system. The new management system, in which the legislature, executive and judiciary is completely separated by the separation of powers, has reached today. But from the beginning of the 80s a new debate on Turkey's agenda is settled. Long-term coalition periods brought up the search for new management. The presidential regime was considered as a substitute for the parliamentary system and was especially defended due to the advantages of the executive. However what is the parliamentary system, how was it established and what adventure it has not been asked much. Just like the parliamentary regime, what the presidential regime is, what kind of process it has gone through and its examples are not questioned. In this study, the parliamentary regime and the presidential regime will be examined. Why the agenda of the presidential system in Turkey has been introduced and shown what the deficiencies of the parliamentary regime will be examined in this study. Finally, the topics of this article, which will investigate the reasons for the election of the presidential regime against the alleged deficiencies, will be as follows; parliamentary regime, presidential regime, the assumption of the presidential system, parliamentary system and a presidential Turkey and how?

Anahtar Kelimeler

parliamentarism, presidency, democracy and separation of powers

Kaynakça

• Akçakaya, M. ve Özdemir, A. (2018) Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ve Siyasal
• İstikrar. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 53(3): 9222-944.
• Arter, D. (1999). Scandinavian Politics Today. Manchester: Manchester University Press.
• Bryce, J. (1962). Amerikan Siyasi Rejimi. İstanbul: Türk Siyasi İlimler Derneği Yayınları.
• Çam, E. (1976). Devlet Sistemleri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Duverger, M. (1986). Siyasal Rejimler. Çev. Teoman Tunçdoğan. İstanbul.
• Eroğul, C. (2012). Çağdaş Devlet Düzenleri. Ankara: İmaj Yayınevi.
• Gençcan, Ö. U. (1997). Başkanlık Rejimi. Ankara: Adil Yayınevi.
• Gülener, S. ve Miş, N. (2017) Cumhurbaşkanlığı Sistemi. İstanbul: SETA.
• Güneş, T. (1956). Parlamenter Rejimin Bugün ki Manası ve İşleyişi. İstanbul: İstanbul
• Üniversitesi Yayınları. Haluk, A. (2013). Karşılaştırmalı Siyaset: Başkanlık ve Parlamenter Sistemler Işığında Yarı
• Başkanlık Modelleri. İstanbul: Açılım Kitap. Huber, J. D. (1996). Rationalizing Parliament: Legislative lnstitutions and Party Politics in
• France. Cambridge: Cambridge University Press. Karasu, K. (2009). İngiltere'de Kamu Yönetimi, Kamu Yönetimi incelemeleri. Ankara: İmge Kitabevi.
• Kaya, B. (2017) Türk Tipi Başkanlık Sistemi Önerisinden Partili Cumhurbaşkanlığı
• Sistemine. Yönetim Bilimleri Dergisi, 15(30): 27-50. Keleş, M. (1996). Başkanlık Rejimi. Ankara: Öykü Reklam.
• Kuzu, B. (1997). Türkiye için Başkanlık Sistemi. İstanbul: Fakülteler Matbaası.
• Küçük, A. (2017) Yeni anayasa Değişikliği ile Getirilmek İstenen Türkiye’ye Özgü
• Başkanlık Sistemi: Korkular, Algılar, Beklentiler. Liberal Düşünce Dergisi, 22(85): 157-189. Lijphart, A. (1986). Çağdaş Demokrasiler, çev. Ergun Özbudun ve Ersin Onulduran.
• TDVSİD Ortak Yayınları. Miş, N. ve Duran, B. (2017) Türkiye’de Siyasal Sistemin Dönüşümü ve Cumhurbaşkanlığı Sistemi. İstanbul: SETA.
• Örgün, F. (1999). Başkanlık Sistemi. İstanbul: Bilge Yayınları.
• Özer, A. (1998). Başkanlık Hükümeti Sistemi ve Bu Sistemin Türkiye Açısından
• Uygulanabilirliği. Ankara. Riggs, F. (1997). Presidentialism versus Parliamentalism: Implications for Representativeness and Legitimacy. International Political Science Review, 18 (3). s. 253 – 278.
• Sartori, G. (1997). Karşılaştırmalı Anayasa Mühendisliği. çev. E. Özbudun. Ankara: Yetkin Yayınları.
• Saye, A. (1988). Principles of American Government. New Jersey: Englewood Cliffs.
• Soysal, M. (1984). Temel Nitelikleriyle 1961 ve 1982 Anayasaları. Ankara: Gerçek Yayınevi.
• Şaylan, G. (1981). Çağdaş Siyasal Sistemler. Ankara: Todaie Yayınları.
• Tanilli, S. (1976). Anayasalar ve Siyasal Belgeler. İstanbul: Cem Yayınevi.
• Tanilli, S. (1982). Devlet ve Demokrasi. İstanbul: Cem Yayınevi.
• Teziç, E. (1980). Türk Parlamento Hukukunun Kaynakları ve ilgili Anayasa Mahkemesi Kararları, istanbul.
• Tunaya, T. Z. (1975). Siyasi Müesseseler ve Anayasa Hukuku. İstanbul.
• Turan, A. M. (2018) Türkiye’nin Yeni Yönetim Düzeni: Cumhurbaşkanlığı Hükümet
• Sistemi. Social Sciences Research Journal, 7(3): 42-91. Uluşahin, N. (1999) Anayasal Bir Tercih Olarak Başkanlık Sistemi. Ankara: Yetkin Yayınları.
• Verney, D. V. (1959). The Analysis of Political Systems. London: Routledge & Kegan Paul Limited.