Afet Yönetimi ve Planlaması Perspektifinden Türkiye Afet Müdahale Planının Değerlendirilmesi

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 129 - 158, 30.06.2020

Ali Utku Şahin

https://doi.org/10.32569/resilience.638838

Cited By: 8

Öz

Yönetim biliminin kendisine özgü bir dalı olarak kabul edilebilecek afet yönetiminin, yönetim biliminin temel fonksiyonlarını kendisini meydana getiren amaca uygun şekilde yorumlaması ve uygulaması beklenebilecektir. Bilindiği üzere plan ve planlama süreci, yönetim ve ilgili faaliyetler açısından amaca giden yolun en önemli parçasını oluşturmaktadır. Bu bakımdan planlama süreci sonucunda elde edilen planlar, bir işin olması gerektiği gibi yürütülebilmesinin önemli bir koşulu olarak değerlendirilmelidir. Bu nedenle, afet yönetimi içerisinde de planlama sürecinin ve süreç sonucunda elde edilen planların, tıpkı yönetim bilimindeki gibi fakat afet yönetiminin kendisine özgü koşulları dikkate alınarak yürütülmesi, üretilmesi ve işletilmesi beklenmelidir. 2014 yılında yürürlüğe giren Türkiye Afet Müdahale Planını bu ilkeler ışığında yeniden okuma ve değerlendirme amacını taşıyan bu çalışmada elde edilen bulgular, Türkiye’nin afet yönetimine ilişkin uzun dönemli bir ulusal stratejiye ve bu stratejiyi destekleyecek yeni ve tek bir yasal altyapıya olan ihtiyacını ortaya çıkarmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP), Afet Yönetimi, Planlama

Evaluation of the Turkey’s National Disaster Response Plan from the Point of Disaster Management and Disaster Planning

Öz

Disaster management could be acknowledged as a specific field of administrative sciences. In this regard, it could be expected that the principles of administrative sciences will be evaluated to correspond with the main objectives of disaster management and will be applied for these objectives. As it’s known that plans and planning process are the key factors of administrative practices. In this context, plans produced as a result of the planning process should be considered as an important prerequisite for the proper application of a work or a practice. For this reason, in disaster management, the planning process and the plans produced as a result of this planning process should be expected to be carried out, produced and applied as it’s done in the administrative sciences but also the specific conditions of disaster management should have been taken into consideration. In another words, disaster planning should be relevant both with the principles of administrative sciences and the specific conditions and necessities of disaster management. This study aims to re-read and evaluate Turkey’s National Disaster Response Plan which came into force in 2014 in the light of the planning principles of both administrative sciences and disaster management. Findings reveal that Turkey is in need of a long-term national disaster management strategy and also a new and integrated legal regulation in disaster management to support this strategy.

Anahtar Kelimeler

Turkey’s National Disaster Response Plan, Disaster Management, Planning

Kaynakça

• Afet İşleri Genel Müdürlüğü. (2000). 17 Ağustos 1999 İzmit Körfez Depremi Raporu. Ankara.
• Afet ve Acil Durum Müdahale Hizmetleri Yönetmeliği. (2013, Aralık 18). T.C. Resmi Gazete 28855: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/12/20131218-13.htm adresinden alınmıştır
• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD). (2014). Müdahale, İyileştirme ve Sosyoekonomik Açıdan 2011 Van Depremi. Haziran 15, 2019 tarihinde https://www.afad.gov.tr/upload/Node/17944/xfiles/mudahale_-iyilestirme-ve-sosyoekonomik-acidan-2011-van-depremi-raporu_2_.pdf adresinden alındı
• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD). (2018). Türkiye'de Afet Yönetimi ve Doğa Kaynaklı Afet İstatistikleri. Ankara: Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. Haziran 01, 2019 tarihinde https://www.afad.gov.tr/upload/Node/35429/xfiles/Turkiye_de_Afetler.pdf adresinden alındı
• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD). (2019a, Mayıs 21). BM Afet Risklerinin Azaltılması Küresel Platformu'nda Türkiye Üst Düzeyde Temsil Edildi. Haziran 05, 2019 tarihinde https://www.afad.gov.tr/tr/38193/BM-Afet-Risklerinin-Azaltilmasi-Kuresel-Platformu-nda-Turkiye-Ust-Duzeyde-Temsil-Edildi adresinden alındı
• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD). (2019b). Van Depremi Hakkında. Haziran 16, 2019 tarihinde https://www.afad.gov.tr/tr/2385/Van-Depremi-Hakkinda adresinden alındı
• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD). (2019c). AFAD Hakkında. Haziran 17, 2019 tarihinde https://www.afad.gov.tr/tr/2211/AFAD-Hakkinda adresinden alındı
• Afetlere İlişkin Acil Yardım Teşkilatı ve Planlama Esaslarına Dair Yönetmelik. (1988, Mayıs 08). T.C. Resmi Gazete, 19808: http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/19808.pdf adresinden alınmıştır
• Aktan, C. C. (2003). Değişim Çağında Yönetim. İstanbul: Sistem Yayınları.
• Aydın, A. H. (2013). Kamu Yönetimine Giriş (2. b.). Ankara: Seçkin Yayınları.
• Bates, F., & Peacock, W. (1993). Living Conditions, Disasters and Development. Athens: University of Georgia Press.
• Belediye Kanunu. (2005, Temmuz 13). T.C. Resmi Gazete, 25874: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/07/20050713-6.htm adresinden alınmıştır
• Bolin, R. (1989). Natural Disasters. R. Gist, & B. Lubin içinde, Psychosocial Aspects of Disaster (s. 61-85). New York: John Wiley and Sons.
• Büyükşehir Belediyesi Kanunu. (2004, Temmuz 23). T.C. Resmi Gazete, 25531: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2004/07/20040723.htm#1 adresinden alınmıştır
• Canton, L. G. (2007). Emergency Management Concept and Strategies for Effective Programs. New Jersey: John Wiley and Sons.
• Çevik, H. H. (2001). Organizasyonlarda Stratejik Yönetim. S. Güney içinde, Yönetim ve Organizasyon (s. 309-321). Ankara: Nobel Yayınları.
• Daft, R. L. (2009). Management (9. b.). USA: South Western Cengage Learning.
• Drabek, T. E. (2007). Sociology, Disasters and Emergency Management: History, Contributions, and Future Agenda. D. A. McEntire içinde, Disciplines, Disasters and Emergency Management: The Convergence and Divergence of Concepts, Issues and Trends in The Research Literature (s. 61-74). Illinois: Charles C Thomas Publisher Ltd.
• Dynes, R. (1998). Coming to Terms With Community Disaster. E. L. Quarantelli içinde, What Is A Disaster? Perspectives on The Question (s. 109-126). London: Routledge Publications.
• Fayol, H. (2013). Genel ve Endüstriyel Yönetim (4. b.). (M. A. Çolakoğlu, Çev.) Ankara: Adres Yayınları.
• Gilbert, C. (1998). Studying Disaster: Changes in The Main Conceptual Tool. E. L. Quarantelli içinde, What Is A Disaster? Perspectives on The Question (s. 11-18). London: Routledge Publications.
• Gözler, K. (2011). Türk Anayasa Hukuku Dersleri (12. b.). Bursa: Ekin Basım Yayım Dağıtım.
• Gözübüyük, Ş. A. (2014). Yönetim Hukuku (32. b.). Ankara: Turhan Kitabevi.
• Hancılar, U., Şeşetyan, K., & Çaktı, E. (2017). İstanbul'daki 2000 Yılı Sonrası Binalar İçin Tasarım Depremi Altında Yapısal Hasar ve Mali Kayıp Tahminleri. 4. Uluslararası Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı, 11-13 Ekim 2017. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• İl Özel İdaresi Kanunu. (2005, Mart 04). T.C. Resmi Gazete, 25745: www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/03/20050304-1.htm adresinden alınmıştır
• İstanbul Büyükşehir Belediyesi. (2009a). İstanbul Olası Deprem Kayıp Tahminleri. Haziran 15, 2019 tarihinde http://www.ibb.gov.tr/tr-TR/SubSites/DepremSite/Documents/C_%C4%B0STANBUL%E2%80%99UN%20OLASI%20DEPREM%20KAYIPLARI%20TAHM%C4%B0NLER%C4%B0-rapor.pdf adresinden alındı
• İstanbul Büyükşehir Belediyesi. (2009b). İstanbul'un Olası Deprem Kayıpları Tahminlerinin Güncellenmesi İşi (İstanbul Deprem Senaryosu) Yönetici Özeti. Haziran 15, 2019 tarihinde http://www.ibb.gov.tr/tr-TR/SubSites/DepremSite/Documents/%C4%B0stanbul%20Deprem%20HT%C3%87_N%C4%B0SAN%202012.pdf adresinden alındı
• İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu. (2012, Haziran 30). T.C. Resmi Gazete, 28339: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/06/20120630-1.htm adresinden alınmıştır
• İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik. (2013, Haziran 18). T.C. Resmi Gazete, 28681: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/06/20130618-8.htm adresinden alınmıştır
• Kadıoğlu, M. (2011). Afet Yönetimi Beklenilmeyeni Beklemek En Kötüsünü Yönetmek. İstanbul: T.C. Marmara Belediyeler Birliği Yayınları Yayın No:65.
• Kalkınma Bakanlığı. (2013). Onuncu Kalkınma Planı 2014-2018. Ankara.
• Kapani, M. (1981). Kamu Hürriyetleri (6. b.). Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları Yayın No:453.
• Karancı, N. (2005). Afetzede Psikolojisi ve Hazırlıklı Olma / Zarar Azaltma Davranışları. M. Kadıoğlu, & E. Özdamar içinde, Afet Yönetiminin Temel İlkeleri (s. 93-99). Ankara: JICA Türkiye Ofisi Yayın No:1.
• Kuzu, B. (1993). Olağanüstü Hal Kavramı ve Türk Anayasa Hukukunda Olağanüstü Hal Rejimi. İstanbul: Kazancı Yayınları.
• Olağanüstü Hal Kanunu. (1983, Ekim 27). T.C. Resmi Gazete, 18204: http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/18204.pdf adresinden alınmıştır
• Parlak, B. (2013). Yönetim Bilimi ve Çağdaş Yönetim Teknikleri (2. b.). İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Pelling, M. (2003). The Vulnerability of Cities Natural Disasters and Social Resilience. London: Earthscan Publications.
• Perry, R. W. (2007). What Is A Disaster? H. Rodriguez, E. Quarantelli, & R. Dynes içinde, Handbook of Disaster Research (s. 1-15). New York: Springer Publications.
• Quarantelli, E. L. (2000). Disaster Research. E. Borgatta, & R. Montgomery içinde, Encyclopedia of Sociology (2 b., Cilt 1, s. 682-688). New York: Macmillian Reference.
• Quarantelli, E. L. (2003). Urban Vulnerability to Disasters in Developing Countries: Managing Risks. A. Kreimer, M. Arnold, & A. Carlin içinde, Building Safer Cities: The Future of Disaster Risk (s. 211-231). Washington D.C.: The World Bank Disaster Management Facility.
• Quarantelli, E. L. (2005). A Social Science Research Agenda for The Disasters of The 21st Century. R. Perry, & E. Quarantelli içinde, What Is A Disaster? New Answers to Old Questions (s. 325-396). USA: Xlibris Corporation.
• Sabah. (2011, Ekim 26). Erciş'te Yağmacılar İş Başında. Haziran 16, 2019 tarihinde https://www.sabah.com.tr/gundem/2011/10/26/erciste-yagmacilar-is-basinda-541905503408 adresinden alındı
• Sivil Savunma Kanunu. (1958, Haziran 13). T.C. Resmi Gazete, 9931: http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/9931.pdf adresinden alınmıştır
• Şahin, A. U. (2014). Afet Yönetimi Faaliyetlerinin Kamu Hizmeti Kavramı Çerçevesinde Değerlendirilmesi. TESAM Akademi, 1(2), 7-30.
• TAMP-HATAY. (2019, Mart 11). Hatay İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü Türkiye Afet Müdahale Toplantısı Bilgilendirme Sunumu. Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Hatay Sağlık Yüksekokulu.
• Tanör, B., & Yüzbaşıoğlu, N. (2002). 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku (4. b.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Tierney, K. J. (1989). The Social and Community Contexts of Disasters. R. Gist, & B. Lubin içinde, Psychosocial Aspects of Disaster (s. 11-39). New York: John Wiley and Sons.
• Tortop, N., İsbir, E., Aykaç, B., Yayman, H., & Özer, M. (2010). Yönetim Bilimi (8. b.). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Tunçer, P. (2012). Yönetim ve Organizasyon. İstanbul: Beta Yayınları.
• TÜİK, Türkiye İstatistik Kurumu. (2019). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Yıllara Göre İl Nüfusları. Haziran 16, 2019 tarihinde http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1059 adresinden alındı
• Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP). (2013, Aralık). Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı: https://www.afad.gov.tr/upload/Node/2419/files/Afet_Mud_Pl_ResmiG_20122013.pdf adresinden alınmıştır
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. (1982, Kasım 09). T.C. Resmi Gazete, 17863 (Mükerrer): http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/17863_1.pdf adresinden alınmıştır
• Twigg, J. (2015). Disaster Risk Reduction. London: Overseas Development Institute.
• Ulusal Düzey Hizmet Grubu Plan Şablonu. (2014). Haziran 06, 2019 tarihinde https://www.afad.gov.tr/tr/9215/TAMP-Dokumanlari adresinden alındıUmumi Hayata Müessir Afetler Dolayısiyle Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun. (1959, Mayıs 25). T.C. Resmi Gazete, 10213: http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/10213.pdf adresinden alınmıştır
• United Nations International Strategy For Disaster Reduction (UNISDR). (2009). Terminology on Disaster Risk Reduction. Geneva: United Nations International Strategy For Disaster Reduction.
• USGS, U.S. Geological Survey. (2019a). 23 Ekim Van Depremi Yoğunluk Haritası. Haziran 16, 2019 tarihinde https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/usp000j9rr/shakemap/intensity adresinden alındı
• USGS, U.S. Geological Survey. (2019b). 17 Ağustos Marmara Depremi Yoğunluk Haritası. Haziran 16, 2019 tarihinde https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/usp0009d4z/shakemap/intensity adresinden alındı