Kentsel Planlamada İklim Direnci Teması; Ankara Örneği

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 2, 221 - 238, 31.12.2020

Gizem Karacan Duygu Gökce

https://doi.org/10.32569/resilience.725464

Öz

Kentler, iklimsel, coğrafi, mekânsal ve sosyo-ekonomik yapı özelliklerine bağlı olarak gelecekte farklı iklim değişikliği risk ve tehditleriyle karşı karşıya kalacaktır. İklim değişikliğinin kentlerin ekosistemi, yaşayanları, ekonomisi, fiziki çevresi ve altyapısı üzerinde olumsuz etkilerinin olacağı öngörülmektedir. Makalede, kentlerin ya da kentsel sistemlerin söz konusu risk, tehdit ve olumsuz etkilerle başa çıkabilmesi için son dönemde planlama yazınında da öne çıkan “dirençlilik” düşünce ya da temasının benimsenmesi gerektiği vurgulanmaktadır. İklim değişikliğinden kaynaklı belirsizliklere ve beklenmedik gelişmelere karşı dirençli kentler inşa edebilmek için, hem iklim değişikliği risk, tehdit ve etkilerinin azaltılması / hafifletilmesi (böylece sistemin sağlamlığının arttırılması) hem de uyumun sağlanması (sistemin kendini düzeltme hızının arttırılması) gereklidir. Nitekim ilgili yazında da, iklim dirençli kentler inşa edebilmek için iklim değişikliği azaltım ve adaptasyon politikalarının birlikte ele alınması ve bunların kentsel arazi kullanım politika ve planlarıyla bütünleştirilmesi gerektiği savunulmaktadır. Ancak azaltım ve adaptasyon politika ve stratejileri kimi zaman birbiriyle çelişebilmektedir. Bu durumda bir kent için azaltım ve adaptasyon politika veya stratejilerinden hangisinin öncelikli olacağına karar verilmelidir. Kararda ise, o kentin fiziksel, çevresel, morfolojik ve sosyo-ekonomik yapı özellikleri belirleyicidir. Makalede, Ankara kenti çalışma alanı olarak belirlenmiştir. Ankara kentinin fiziksel, çevresel, morfolojik ve sosyo-ekonomik özellikleri incelenerek hangi iklim değişikliği politikasına öncelik verilmesi gerektiği ortaya konulacak, sonrasında Ankara Çevre Düzeni Planı ve Nazım İmar Planı hedef ve politikaları, Ankara’nın iklim dirençli inşası açısından değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

iklim değişikliği, iklim direnci, azaltım, kentsel planlama, Ankara

Destekleyen Kurum

süleyman demirel üniversitesi

Climate Resilience Theme in Urban Planning; Case of Ankara

Öz

Depending on the climatic, geographical, spatial and socio-economic characteristics of cities, cities will face different climate change risks and threats in the future. It is predicted that climate change will have negative effects on the ecosystem, inhabitants, economy, physical environment and infrastructure of cities. In this paper, it is emphasized that in order to cope with these risks, threats and negative effects, cities or urban systems should adopt the idea or theme of resilience which is prominent in the planning literature. In order to build cities that are resistant to uncertainties and unexpected developments from climate change, both mitigating / mitigating the risks, threats and impacts of climate change (thereby increasing the robustness of the system) and adapting (increasing the system's self-correction rate) are essential. As a matter of fact, in the related literature, it is argued that climate change mitigation and adaptation policies should be handled together and integrated with urban land use policies and plans in order to build climate resistant cities. However, mitigation and adaptation policies and strategies may sometimes contradict each other. In this case, one of the mitigation and adaptation policies or strategies should be decided for a city. In the decision, physical, environmental, morphological and socio-economic characteristics of the city are decisive. In the decision, the physical, environmental, morphological and socio-economic structure characteristics of that city are decisive. In the article, the city of Ankara is determined as the study area. The physical, environmental, morphological and socio-economic characteristics of the city of Ankara will be examined, which climate change policy should be prioritized, and then the Ankara Environmental Plan and Master Plan will be evaluated in terms of Ankara's climate-resistant construction.

Anahtar Kelimeler

Climate change, Climate resilience, Mitigation, Urban planning, Ankara

Kaynakça

• Ankara Büyükşehir Belediyesi. (2007). 2023 Başkent Ankara nazım imar planı açıklama raporu. Erişim adresi: https://www.ankara.bel.tr/ankara-buyuksehir-belediyesi-nazim-plan/
• Ankara Büyükşehir Belediyesi. (2017a). 2038 Ankara çevre düzeni planı açıklama raporu. Erişim adresi: https://www.ankara.bel.tr/Plan_Aciklama_Raporu/plan_aciklama_raporu.html
• Ankara Büyükşehir Belediyesi. (2017b). 2038 Ankara çevre düzeni planı açıklama raporu. Erişim adresi: https://www.ankara.bel.tr/files/5915/2766/6564/Pafta.pdf
• Ankara Kalkınma Ajansı. (2013a). İstatistiklerle Ankara 2013. Erişim adresi: https://www.ankaraka.org.tr/tr/istatistiklerle-ankara-2013_1875.html
• Ankara Kalkınma Ajansı. (2013b). 2014-2023 Ankara bölge planı. Erişim adresi: http://www3.kalkinma.gov.tr/DocObjects/view/15312/TR51_ankara-bolge-plani 2014-2023- taslak_(1).pdf
• Ankara Kalkınma Ajansı. (2017). İstatistiklerle Ankara 2017. Erişim adresi: https://www.ankaraka.org.tr/tr/istatistiklerle-ankara-2017_4028.html Brianstone, JR. (2009). Land Use As Climate Change Mitigation. Environmental Science & Technology, 43, 9052-9056.
• Cao, S., Li, C. (2011). The Exploration Of Concepts and Methods For Low-Carbon Eco-City Planning. Procedia Environmental Sciences, 5, 199-207.
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. (2017). Ankara ili 2017 yılı çevre durum raporu. Erişim adresi: https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/icerikler/2017_ankara_cevre_durum_raporu_son20181003143741.pdf
• Çobanyılmaz, P., Yüksel D. Ü. (2013). Kentlerin İklim Değişikliğinden Zarar Görebilirliğinin Belirlenmesi: Ankara Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 17 (3), 39-50.
• Dulal, H. B., Brodnig, G., Onoriose, C. G. (2011). Reducing Climate Change In Transportation Sector By Urban Planning: A Revıew. Habitat International, 35, 494-500.
• Durmaz, B., Erçetin, C. (2012). Dirençlilik (Resilience) Konsepti Altında Ankara’daki Kentsel Saçaklanmanın Ekolojik Boyutunun İncelenmesi. KBAM 3. Kentsel ve Bölgesel Araştırmalar Sempozyumu, ‘Kent Bölgeler, Metropoliten Alanlar ve Büyükşehirler: Değişen Dinamikler ve Sorunlar’ Bildiri Kitabı, (s. 451-470), Ankara.
• Gunawardena, K. R., Wells, M. J., Kershaw, T. (2017). Utilizing The Green and Blue Area To Reduce Urban Heat Density. Science of the Total Environment 584-585, 1040-1055.
• Hamin, E. M., Gurran, N. (2009). Urban Form And Climate Change: Adaptation And Reduction Of Adaptation In The Usa And Australia. Habitat International, 33, 238–245.
• Intergovernmental Panel on Climate Change, Working Group III. (2014). Climate change 2014: mitigation of climate change. Erişim adresi: https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/2018/02/ipcc_wg3_ar5_full.pdf
• Liu, J., Deng, X. (2011). The Effects Of Climate Change On Chinese Cities And Reduction. Current Opinion in Environmental Sustainability, 3, 188-192.
• Moriarty, P., Wang, S. J. (2014). Low-Carbon Cities: Lifestyle Changes Are Necessary. Energy Procedia, 61, 2289-2292.
• Nordhaus, W. D. (1993). Reflections On The Economics Of Climate Change. Journal Of Economic Perspectives, 7 (4), 11-25.
• Oliveira, S., Andrade, H., Vaz, H. (2011). Cooling Effect Of Green Areas As Contribution To Urban Heat Reduction: A Case Study In Lisbon. Building and Environment, 46, 2186-2194.
• Sahni, S., Aulakh, R. S. (2014). Planning For Low Carbon Cities In İndia. Environment and Urbanization Asia, 5 (1), 17–34.
• Sengupta, N. (2008). Use Of Cost-Effective Construction Technologies In India To Mitigate Climate Change. Current Science, 94 (1), 38-43.
• Sılaydın Aydın, M. B., Çukur, D. (2012). Yerleşim Bölgelerindeki Karbon-Oksijen Dengesini Korumak: Arazi Kullanım Planlaması İçin Bir Yöntem Önerisi. Urban Forestry & Urban Greening, 11. 87-94.
• Sılaydın Aydın, B., Kahraman, E. D. (2017). İklim Değişikliği Azaltım ve Adaptasyon Stratejilerinin Türkiye İllerine (Merkez Kentler) Göre Önceliklendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projesi Raporu, Proje No: 2015.KB.FEN.006.
• Tuğaç, Ç. (2018). Türkiye İçin İklim Değişikliğine Dayalı Kentsel Planlama Modeli Önerisi: EkoKompakt Kentler. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 32 (4), 1047-1068.
• Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği. (2007). Ankara’da ulașımın geleceği karanlık!. Planlama Dergisi, 39, 5-10.
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2018). Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi sonuçları. Erişim adresi: https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr
• Wright, L., Fulton, L. (2005). Climate Change Mitigation and Transport in Developing Nations. Transport Reviews, 25 (6), 691–717.
• Yüksel D. Ü., Yılmaz, O. (2008). Ankara Kentinde Kentsel Isı Adası Etkisinin Yaz Aylarında Uzaktan Algılama ve Meteorolojik Gözlemlere Dayalı Olarak Saptanması ve Değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 23 (4), 937-952.