Afet Lojistiğinde Depo Yer Seçimi

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 123 - 138, 31.12.2024

Merve Gök , Rümeysa Toklu , Emel Güven , Tamer Eren

https://doi.org/10.32569/resilience.1473880

Öz

Afetler ne zaman, nerede ve hangi şiddette olacağı bilinmeyen, aniden ortaya çıkan ve etkileri kısa ya da uzun süreli olabilen olaylardır. Bu sebeple hem toplumun yaşam standartları sekteye uğramakta hem de doğaya zarar vermektedir. Afet yaşandıktan sonra afetten etkilenenlerin yiyecek, kozmetik, barınma gibi en temel ihtiyaç malzemelerini hızlı bir şekilde temin etmelidir. Bu nedenle afet lojistiğinde hazırlık, müdahale ve müdahale sonrası kurulacak etkin lojistik sistemi gerekmektedir. Afetzedelerin ihtiyaçlarının temini için depoların doğru konumlandırılması gerekmektedir. Bu çalışmada afet lojistiğinde depo yer seçimi çok kriterli karar verme (ÇKKV) problemi ele alınmıştır. Örnek uygulama olarak Bursa ili tercih edilmiştir. Bursa, fay zonlarına yakınlığından dolayı deprem olasılığı bakımından 1. kuşak illerindendir. Bunun yanı sıra nüfus bakımda Türkiye’nin 4. en kalabalık şehridir. Sanayi bakımından Marmara bölgesinde önemli bir durumdadır. Marmara bölgesini Anadolu’ya bağlayan önemli bir konumdadır. Beklenen Marmara depremi için de konumlandırılacak deponun yeri önemlidir. Ele alınan problemin ilk aşamasında depo yeri seçimi için kriterlerin belirlenmesi, ikinci aşamasında bu depolara uygun lokasyonların seçilecek olan ilçelerin nereler olabileceğinin tespiti, üçüncü aşamada ise alternatif ilçelerin sıralanması yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Afet lojistiği, depo yer seçimi, ÇKKV, TOPSIS, PROMETHEE

Proje Numarası

1919B012312436

Warehouse Location Selection In Disaster Logistics

Öz

Disasters are events that occur suddenly and it is not known when, where and how severe they will be. For this reason, the living standards of the society are disrupted and it harms the nature. The main purpose of disaster management is to minimize the effects and eliminate the bad conditions caused by the disaster as soon as possible. After a disaster, the most basic needs of those affected by the disaster, such as food, cosmetics and shelter, should be provided quickly. Aid efforts to those affected by disasters should be carried out in a coordinated and effective manner. For this reason, an effective logistics system to be established in disaster logistics for preparation, intervention and post-intervention is required. In disasters that cause major destructive effects, such as earthquakes, it is necessary to have an effective logistics system and to position the warehouses correctly to meet the needs of disaster victims. Therefore, the location of the warehouse must be determined before an earthquake occurs. In this study, the multi-criteria decision making (MCDM) problem of warehouse location selection in disaster logistics is discussed. Bursa province was chosen as an example application. Bursa is one of the first zone provinces in terms of earthquake probability due to its proximity to fault zones. In addition, it is the 4th most populous city in Turkey in terms of population. It is an important industrial area in the Marmara region. It is in an important position connecting the Marmara region to Anatolia. The location of the warehouse to be positioned for the expected Marmara earthquake is also important. In the study, the problem of warehouse location selection in Bursa was discussed. In the first stage, the criteria for warehouse location selection were determined, in the second stage, the districts where suitable locations for these warehouses would be selected were determined, and in the third stage, alternative districts were listed.

Anahtar Kelimeler

Disaster logistics, warehouse location selection, MCDM, TOPSIS, PROMETHEE

Proje Numarası

1919B012312436

Kaynakça

• Ağdaş, Ö., Bali, O., & Ballı, H., 2014. Afet Lojistiği Kapsamında Dağıtım Merkezi İçin Yer Seçimi: Smaa-2 Tekniği ile Bir Uygulama. Beykoz Akademi Dergisi, 2(1), 75-95.
• Asoğlu, İ., & Eren, T.,2018. AHP, TOPSIS, PROMETHEE Yöntemleri ile Bir İşletme İçin Kargo Şirketi Seçimi. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 8(16), 102-122.
• Aydın, H., Ayvaz, B., Küçükaşçı, E., & Ş.,2017. Afet Yönetiminde Lojistik Depo Seçimi Problemi: Maltepe İlçesi Örneği. Yasar University Journal, 12(Özel Sayı), 1-13.
• Bayram, B., & Eren, T., 2023. Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleriyle Afet Sonrası Geçici Depo Yeri Seçimi. Acil Yardım ve Afet Bilimi Dergisi, 3(2), 22-30.
• Becerikliler, U.,2017, Afet ve İnsani Yardım Lojistiği (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi)
• Bostan, S., & Yaman Yüce, M.,2021. Ayvacık Depremi Üzerinden Afet Lojistiği Konusunda Uzman Görüşleri. İşletme Bilimi Dergisi, 9(3), 519-541.
• Çoban, H. 2019. Afet Sonrası İyileştirme Planı Hazırlanması. Resilience, 3(2), 239-246.
• Derse, O., 2022. Dematel Tabanlı Topsıs Yöntemi ve Küme Kapsama Modeli İle Afet Lojistiği İçin Depo Yeri Seçimi: Ege Bölgesi Örneği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 25(4), 702-713.
• Durdağ, C., Ergenecoşar, S., Kınık, Z., Yılmaz, K. K.,2021. Afet Bakış Açısıyla Lojistik Depo Yeri Seçimi: İstanbul Beykoz İlçesi Üzerine Bir Uygulama. Beykoz Akademi Dergisi, 9(1), 98-107.
• Ergin, C., 2016. Afet Lojistiğinde Depo Yeri Seçim Probleminin Optimizasyon Ve Kümeleme Teknikleri İle Çözülmesi [Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü].
• Ergün, M., Korucuk, S., & Memiş, S., 2020. Sürdürülebilir Afet Lojistiğine Yönelik İdeal Afet Depo Yeri Seçimi: Giresun İli Örneği. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(1), 144-165.
• Fırat, S., & Dabak, R.,2023. Afetlerde Yardım Malzemeleri Ulaştırmasında İnsansız Hava Aracı Kullanımı. Meriç Uluslararası Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, 7(Özel Sayı), 35-58
• Genç, E., & Atabey, A., 2023. Sel felaketi sırasında afet lojistiği yönetimi kapsamında temel başarı etkenleri: Bartın ili üzerine bir değerlendirme. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(47), 805-829.
• Herdem, K., 2011. 17 Ağustos 1999 Marmara Depreminin Türkiye’deki Kriz Yönetimi Anlayışı Üzerinde Oluşturduğu Değişiklikler. Amme İdaresi Dergisi, 44(2), 147-166.
• Kalkan, M., 2022. Uşak Kentinde Belirlenen Afet ve Acil Durum Toplanma Alanlarının Yeterliklerinin Değerlendirilmesi. Resilience, 6(2), 269-285.
• Koçak, H., Yavuz, Ö., 2012, Havalimanlarının Afetlere Hazırlanması, Türk Hava Kurumu Üniversitesi,130-136
• Köse Küçük, M., & Çavdur, F., 2018. Afet Sonrası Yardım Malzemesi Dağıtımı İçin Rota Üretme-Eleme Algoritması ve Tamsayılı Programlama Kullanımı. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 23(4).
• Kuşçuoğlu, M., & Çağlar, B., 2013. İnsani yardım ve lojistik yönetimi. Anadolu Bil Meslek Yüksekokulu Dergisi, (29), 45-52.
• Kütükçü, A. Z., & Eren, T., 2017. Acil Durum Haberleşmesinde Kullanılan El Telsizi'nin Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemleri İle Seçilmesi. Selçuk Üniversitesi Mühendislik, Bilim Ve Teknoloji Dergisi, 5(2), 183-203.
• M Tanyaş, Y Günalay, L Aksoy, B Küçük,2013, İstanbul İlinde Olası Deprem Sonrası Lojistik Yönetimi Üzerine Bir Çalışma, Ulusal Lojistik ve Tedarik Zinciri Kongresi,16-18
• Meral, A., Kayalı, R., Kabay, Y., & Avcı, Y. E.,2023. Bingöl Kenti Açık Yeşil Alanlarının Doğal Afetlere Hazırlık Durumları ve Leke Senaryoları. Bozok Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 2(1), 58-72.
• Oral, N., Yumuşak, R., & Eren, T.,2021. AHP ve ANP Yöntemleriyle Tehlikeli Madde Depo Yeri Seçimi: Kırıkkale İlinde Bir Uygulama. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 10(1), 115-124.
• Oyanık, M., & Cengiz, E.,2020. Afet Bilinci ve Kader İlişkisi: Gümüşhane Örneği. The Journal of International Scientific Researches, 5(Ek), 87-101.
• Önsüz M, Atalay B. 2016, Afet Lojistiği. Osmangazi Tıp Dergisi, 37(3):1-6.
• Peker, İ., Korucuk, S., Ulutaş, Ş., Sayın Okatan, B., et al.,2016. Afet Lojistiği Kapsamında En Uygun Dağıtım Merkez Yerinin AHS-VIKOR Bütünleşik Yöntemi İle Belirlenmesi: Erzincan İli Örneği. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 14(1), 82-103.
• Pektaş, P.,2012. İlçe Bazında Afet Lojistiği: Başakşehir Uygulaması (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul).
• Şen, G., & Esmer, S. 2017. Afet Lojistiği: Bir Literatür Taraması. The International New Issues in Social Sciences, 5(5), 231-250.
• Şipal, Y. Z.,2023. 6 Şubat 2023 Depremin Afet Yönetim ve Deprem Lojistiği Açısından Değerlendirilmesi. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 8(2), 821-825. Tanyaş, M.,2012. Lojistik Yönetimi Ders Notları. İstanbul.
• Taşkıran, G.,2015. Bir Kamu Üniversitesi Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Afetlere Hazır Oluşluluk Durumları (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
• Tezcan, B., Alakaş, H. M., Özcan, E., & Eren, T.,2023. Afet Sonrası Geçici Depo Yeri Seçimi ve Çok Araçlı Araç Rotalama Uygulaması: Kırıkkale İlinde Bir Uygulama. Politeknik Dergisi, 26(1), 13-27.
• Tezcan, B., Avşar Özcan, N., Özcan, E., & Eren, T.,2020. Deprem Sonrası Mobil Hizmet Tesisi Seçim Problemi İçin Çok Kriterli Bir Karar Modeli Önerisi. International Journal of Engineering Research and Development, 12(2), 753-763.
• Tekin Temur, G., Turgut, Y., Yılmaz, A., Arslan, Ş., vd. 2019. Deprem sonrası planlamaya yönelik lojistik ağ tasarımı: Ümraniye bölgesinde farklı deprem senaryoları için bir uygulama. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 25(1), 98-105
• Turgut, Z. N., Danişan, T., & Eren, T.,2020. Spor Yapanlar için En Uygun Akıllı Saatin AHP ve PROMETHEE Yöntemleri İle Seçimi. Uluslararası Beden Eğitimi Spor Ve Teknolojileri Dergisi, 1(2), 1-11.
• Ulugergerli, F. G. 2021. Afet Tedarik Zinciri Yönetimi: Nitel Bir Araştırma. Resilience, 5(1), 1-20.
• Yıldız, M.,2000. İlköğretim Okullarındaki Öğretmenlerin Deprem Öncesinde ve Deprem Sonrası Öğrenme ve Öğretme Başarıları İle Deprem Sonrası Oluşabilecek Değişiklikler (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü)