Afetlerde Sağlık Hizmetleri Merkezinin Konumu ve Kilit Özellikleri: Kent Modelinin Geliştirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 265 - 280, 31.12.2024

Verda Tunalıgil

https://doi.org/10.32569/resilience.1579301

Öz

GİRİŞ: Afetlerde sağlık hizmetlerinin yönetildiği merkezlerin stratejik konumu, etkili acil durum yönetimi açısından kritik öneme sahiptir. Bu araştırma, afet senaryolarında sağlık hizmetlerini yönetmek için gerekli olan temel nitelikleri inceleyerek altyapı, iletişim ve kaynak yönetimine vurgu yapmaktadır. YÖNTEM: Çalışmada, kamu sağlığının korunmasına yönelik afet yönetimi hazırlıklarında model geliştirme amacıyla uyarlanmış bir nitel analiz çerçevesi kullanılmıştır. Altı yüksek-riskli afet senaryosunun tematik analizi gerçekleştirilmiştir. Bu senaryolar, afet yanıtı sırasında karşılaşılan bir dizi zorluğu kapsamaktır ve bu amaçla özgün olarak tasarlanmıştır. Kırılganlıklar ile iletişimde oluşabilecek aksaklıklar üzerinde durulmuştur. Nicel analiz yaklaşımıyla, ortak temalar belirlenmiş, hedeflenen sonuçlarla uyumlu hale getirilmiş, afetlerde sağlık hizmetinin optimum koşullarda yönetilmesi amacıyla, etkili unsurlar kapsamlı şekilde incelenmiş, nihai olarak model geliştirilmişitr. BULGULAR: Özellikle depremlerde, sağlık hizmetleri merkezlerinin suboptimal konumlanmış olması, beraberinde önemli riskler getirmektedir. Senaryolar, acil durum yanıtını engelleyen trafik sıkışıklığı, yapısal kırılganlıklar ve sel gibi sorunları öne çıkarmaktadır. Bu zorluklar, kaynak kıtlığına yol açmakta ve kamu sağlığı müdahalelerini karmaşık hale getirmekte, yüksek riskli tesislere yakınlık ise ek tehditler oluşturmaktadır. TARTIŞMA: Altı senaryonun analizi, altyapı hasarı, acil hizmetler üzerindeki baskı, iletişim hataları, erişim sınırlamaları ve ruh sağlığı etkileri gibi ortak temaları ortaya çıkarmıştır. Önerilen model, risk değerlendirmesi, altyapı iyileştirmeleri ve toplum katılımını vurgulamaktadır. Dayanıklılığım ve yanıt etkinliğinin artırılması amaçlamaktadır. SONUÇ: Araştırmada, afet risklerini azaltmak için stratejik olarak yerleştirilmiş sağlık hizmetleri merkezlerine olan ihtiyacı vurgulanmaktadır. Model, etkin afet yönetimi konusunda önemli öngörüler sunmaktadır. Bulguların evrensel ölçekte uygulanabilir olması ve hazırlık stratejilerinin yaygınlaştırılabilir olması için, araştırmaların sürdürülmesi önerilmektedir. Modelin bileşenlerini temsil eden bir şema, paydaşların anlayışını artırmak ve uygulamayı kolaylaştırmak amacıyla sağlanmıştır. Yapılan literatür taramasında, afetlerde sağlık hizmetleri merkezlerinin konumunu ve kilit özelliklerini tanımlayan bir kent modelinin ve buna ait bileşenlerin temsil edildiği bir şemanın ilk kez sunulduğu sonucuna varılmıştır. Bu bakış açısıyla araştırma, önemli bir eksikliğe dikkat çekmektedir.

Anahtar Kelimeler

halk sağlığı acilleri, kitlesel ölümler, deprem, sel, sağlık hizmetleri, altyapı, iletişim, stratejik karar analizi, kaynak yönetimi, risk değerlendirme

Key Location Attributes of Disaster Medical Services Headquarters: Developing an Urban Health Care Disaster Preparedness Model

Öz

INTRODUCTION: The strategic location of health services headquarters during disasters is critical for effective emergency management. This research examines essential qualities necessary for managing health services in disaster scenarios, emphasizing infrastructure, communication, and resource management. METHODS: This study utilized an adapted qualitative analysis framework to develop a model for public health preparedness and disaster management, employing thematic analysis of six high-risk disaster scenarios. These scenarios were deliberately selected to encapsulate a range of challenges encountered during disaster response, with a particular emphasis on vulnerabilities and communication breakdowns. The analytical approach was tailored to align with the specific themes and intended outcomes of the study, facilitating a comprehensive exploration of the factors influencing effective health service management in disaster contexts. RESULTS: The findings illustrate significant risks associated with suboptimal headquarters location, particularly during earthquakes. Scenarios highlighted issues such as traffic congestion, structural vulnerabilities, and flooding that impede emergency response. These challenges lead to resource shortages and complicate public health interventions, while proximity to high-risk facilities poses additional threats. DISCUSSION: Analysis of the six scenarios revealed common themes: infrastructure damage, strain on emergency services, communication failures, access limitations, and mental health repercussions. The proposed model emphasizes risk assessment, infrastructure improvements, and community engagement to enhance resilience and response efficacy. CONCLUSIONS: This research underscores the need for strategically located health service headquarters to mitigate disaster risks. While the model offers insights into effective disaster management, its findings are not universally applicable, necessitating further research to refine preparedness strategies in varied contexts. A diagram representing the model's components is provided to enhance stakeholder understanding and facilitate implementation. The literature review concludes that the location and key characteristics of health service centers in disasters have been identified. In this regard, the research highlights a significant gap, presenting for the first time a city model that describes these aspects along with a diagram representing its components.

Anahtar Kelimeler

public health emergencies, mass casualty incident, earthquake, flood, health services, infrastructure, communication, strategic decision analysis, resource management, risk assessment

Kaynakça

• Allen, T., & Spencer, R. (2023). Barriers and enablers to using an emergency operations center in public health emergency management: A scoping review. Disaster Medicine and Public Health Preparedness, 17, e407. https://doi.org/10.1017/dmp.2023.50
• Black, M., Moncada, K., & Herstad, K. (2021). Critical steps in data management during a crisis. Cytometry Part A, 99(1), 60-67. https://doi.org/10.1002/cyto.a.24265
• Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77-101. https://doi.org/10.1191/1478088706qp063oa
• Chiang, S. C., Fisher, H. H., Bridwell, M. E., Trigoso, S. M., Rasulnia, B. B., & Kuwabara, S. A. (2020). Applying the ready, willing, and able framework to assess agency public health emergency preparedness: The CDC perspective. Health security, 18(2), 75–82. https://doi.org/10.1089/hs.2019.0090
• De Cauwer, H., Barten, D., Willems, M., Van der Mieren, G., & Somville, F. (2023). Communication failure in the prehospital response to major terrorist attacks: Lessons learned and future directions. European Journal of Trauma and Emergency Surgery: Official publication of the European Trauma Society, 49(4), 1741–1750. https://doi.org/10.1007/s00068-022-02131-6
• Emara, T. Z., Trinh, T., & Huang, J. Z. (2023). Geographically distributed data management to support large-scale data analysis. Scientific Reports, 13(1), 17783. https://doi.org/10.1038/s41598-023-44789-x
• Gale, N. K., Heath, G., Cameron, E., Rashid, S., & Redwood, S. (2013). Using the framework method for the analysis of qualitative data in multi-disciplinary health research. BMC medical research methodology, 13, 117. https://doi.org/10.1186/1471-2288-13-117
• Ghasemi, P., Goodarzian, F., & Abraham, A. (2022). A new humanitarian relief logistic network for multi-objective optimization under stochastic programming. Applied Intelligence, 52(12), 13729-13762. https://doi.org/10.1007/s10489-022-03776-x
• Guha-Sapir, D., Vos, F., Below, V., & Ponserre, P. (2011). Annual Disaster Statistical Review 2010: The numbers and trends. Centre for Research on the Epidemiology of Disasters. https://www.preventionweb.net/files/27782_adsr2011.pdf
• Haeberer, M., Tsolova, S., Riley, P., Cano-Portero, R., Rexroth, U., Ciotti, M., & Fraser, G. (2021). Tools for assessment of country preparedness for public health emergencies: A critical review. Disaster Medicine and Public Health Preparedness, 15(4), 431–441. https://doi.org/10.1017/dmp.2020.13
• King, H. C., Spritzer, N., & Al-Azzeh, N. (2019). Perceived knowledge, skills, and preparedness for disaster management among military health care personnel. Military Medicine, 184(9-10), e548-e554. https://doi.org/10.1093/milmed/usz038
• Kress, M. M., Chambers, K. F., Hernández-Abrams, D. D., & McKay, S. K. (2022). Principles for data management, visualization, and communication to improve disaster response management: Lessons from the Hurricane Maria response mission. Journal of Emergency Management (Weston, Mass.), 19(8), 255–269. https://doi.org/10.5055/jem.0658
• McMeekin, N., Wu, O., Germeni, E., & Briggs, A. (2020). How methodological frameworks are being developed: Evidence from a scoping review. BMC Medical Research Methodology, 20(1), 173. https://doi.org/10.1186/s12874-020-01061-4
• Peleg, K., Reuveni, H., & Stein, M. (2002). Earthquake disasters—lessons to be learned. Israel Medical Association Journal, 4(5), 361-365.
• Shover, H. (2007). Understanding the chain of communication during a disaster. Perspectives in Psychiatric Care, 43(1), 4-14. https://doi.org/10.1111/j.1744-6163.2007.00100.x
• Songwathana, P., & Timalsina, R. (2021). Disaster preparedness among nurses of developing countries: An integrative review. International Emergency Nursing, 55, 100955. https://doi.org/10.1016/j.ienj.2020.100955
• Tunaligil, V. (2024). Developing geographic information systems in health care for earthquake-prone metropolitan cities: A methodological approach. Medical Science and Discovery, 11(9), 260–268. https://doi.org/10.36472/msd.v11i9.1191
• Watson, S., Petterson, M., Lang, S., Kienberger, S., Hagenlocher, M., Rudge, J., & Coker, R. (2012). Trans-disciplinary research to improve health systems’ disaster readiness and response. Bulletin of the World Health Organization, 90(8), 558–558A. https://doi.org/10.2471/BLT.12.106120.