BİR ÖRGÜTSEL TÜKETİCİ OLARAK ÇALIŞANLARIN PERFORMANSLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 4, 614 - 635, 20.10.2023

Gamze Kırvaç Barış Armutcu

https://doi.org/10.33723/rs.1362611

Öz

Stres, günümüz iş dünyasında yaygın bir sorundur ve çalışanlar üzerinde olumsuz etkilere yol açmaktadır. İş davranışlarının değişmesine ve rekabetin artmasına rağmen, örgütlerin etkili olabilmesi için çalışanların performanslarını artırmaları gerekmektedir. Ancak, bu performans artışı bazen çalışanlar üzerinde stres yaratmaktadır. Bu stres, hem bireysel hem de örgütsel düzeyde olumsuz sonuçlara neden olabilmektedir. Özellikle, çalışanların kurumsal bağlılığını ve performansını etkileyen sonuçlar ortaya çıkabilir. Bu bağlamda yapılan bu çalışmada, değişim yorgunluğunun çalışanların iş stresine etkisi incelenmiştir. Bu çalışmanın amacı, akademisyenlerin ve çalışanların karşılaştığı değişim yorgunluğunun iş streslerine etkisini tespit etmektir. Araştırma, akademisyenlerin ve çalışanların stres düzeylerini ve bu stresin çalışma performanslarına etkisini değerlendirmek amacıyla Iğdır Üniversitesi'nde görev yapan 288 katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında elde edilen veriler SPSS 26 ve AMOS 21 programı ile analiz edilmiştir. Araştırma sonuçları, değişim yorgunluğunun çalışanların iş stresini artırdığını göstermektedir. Özellikle, çalışanların değişim yorgunluğu yaşadıkları durumlarda iş stresi düzeylerinin arttığı ve buna bağlı olarak iş performanslarının azaldığı tespit edilmiştir. Sonuçlar, iş yerlerinde değişim yönetimi ve stres yönetimi politikalarının geliştirilmesi gerekliliğini vurgulamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Kültür, Çalışma Performansı, İş Stresi, Değişim Yorgunluğu, Türkiye

FACTORS AFFECTING THE PERFORMANCE OF EMPLOYEES AS AN ORGANISATIONAL CONSUMER

Öz

Stress is a common problem in today's business world and has negative effects on employees. Despite the change in business behaviour and the increase in competition, organisations need to increase the performance of employees in order to be effective. However, this performance increase sometimes causes stress on employees. This stress may cause negative consequences at both individual and organisational level. In particular, results that affect the organisational commitment and performance of employees may occur. In this context, this study examined the effect of change fatigue on employees' job stress. The aim of this study is to determine the effect of change fatigue faced by academicians and employees on their job stress. The research was carried out with 288 participants working at Iğdır University in order to evaluate the stress levels of academicians and employees and the effect of this stress on their work performance. The data obtained within the scope of the research were analysed with SPSS 26 and AMOS 21 programmes. The results of the research show that change fatigue increases employees' work stress. In particular, it was determined that when employees experience change fatigue, their job stress levels increase and their job performance decreases accordingly. The results emphasise the need to develop change management and stress management policies in workplaces.

Anahtar Kelimeler

Organisational Consumer, Work Performance, Job Stress, Change Fatigue, Turkey

Kaynakça

• AbuAlRub, R. F. (2004). Job Stress, Job Performance, and Social Support Among Hospital Nurses. Journal of Nursing Scholarship, 36(1), 73-78.
• Ardıç, K., Kaya, A. & Polatçı, S. (2008). Akademik Kurumlarda Örgüt Sağlığı ve Örgüt Sağlığını Etkileyen Değişkenlerin Analizi. Celal Bayar Üniversitesi Yönetim ve Ekonomi Dergisi. 15(2), 151.
• Aytaç, S., Akalp, G. & Gökçe, A. (2016). İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanlarının İşe Bağlı Stres ve Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 30 (5), 1207-1225.
• Bernerth, J. B., Walker, H. J. & Harris, S. G. (2011). Change fatigue development and initial validation of a new measure. Work & Stress: An International Journal of Work, Health & Organisations, 25(4), 321-337.
• Bernerth, J.B., Walker, H. J. & Harris, S.G. (2011). Changefatigue: Development Andinitialvalidation of a Newmeasure. Work&Stress, 25(4), 321.
• Borman, W. C. & Motowidlo, S. J. (1993). Expanding the criterion domain to include elements of contextual performance. N. Schmitt ve W.C. Borman (Eds.). Personnel selection in organizations. San Francisco: Jossey Bass, 71-98.
• Brown, R.(2016). Determining The Relationship Among Change Fatiuge, Resilience And Jop Satisfaction Of Hospital Staff Nurses, Yayımlanmamış Doktora Tezi, South Dakota StateUniversity, Dakota.
• Campbell, J. (1990). Modeling the Performance Prediction Problem in Industrial and Organizational Psychology, Palo Alto: Consulting Psychologists Press, s. 687-732.
• Delice, S. (2018). İş Stresi ve İş Tatmini Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: İstanbul’daki 4 ve 5 Yıldızlı Otel Çalışanlarına Yönelik Bir Araştırma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Efeoğlu, İ.E. (2006). İş-Aile Yaşam Çatımasının İş Stresi, İş Doyumu ve Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkileri: İlaç Sektöründe Bir Araştırma, Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Eğin, A. (2015). Çalışma Hayatında İş Stresi ve Tükenmişlik, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Elving, W. J. L. Hansma, L.D. & Boer, M.G. (2011). BOHICA: Ben Over, Here It Comes Agaın. Teorıja In Praksa, 48 (6), 1628-1644.
• Gökdeniz, İ. (2005). Üretim Sektöründeki İşletmelerin Örgüt İçi Stres Kaynakları ve Mobilyacılık Sektöründe Bir Uygulama. Selçuk Üniversitesi S.B.E. Dergisi, ISSN: 1302-1796 (13): 2005, 173-189.
• Guluzade, A. (2019). Sağlık Çalışanlarında İş Stresi İle Tükenmişlik İlişkisinin İncelenmesi: Ankara’da Bir Üniversite Hastanesi Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Günel, Ş.E., Nazlı, A.K. & Özmelek Taş, N. (2018). Türkçede Bulunan Değişim ile İlgili Atasözleri ve Deyimler: Bir İçerik Analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(57), 602-605.
• Hassan, M. (2011). Örgütsel Güvenin, Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ve Çalışan Performansı Üzerindeki Etkisi: Bankacılık Sektörü Üzerine Bir Araştırma, Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Işıkhan, V. (2017). Stres Yönetimi: Tükenmişlikten Mutluluğa, Nika Yayınevi, Ankara.
• Kılıç, R., Yumuşak, S. & Yıldız, H. (2013). Banka Çalışanlarının Maruz Kaldıkları Bireysel ve Örgütsel Stres Kaynakları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8 (2): 71- 92.
• Kline, R.B. (2011), Principals and Practice of Structural Equation Modeling, 3rd ed. The Guilford Press, New York, NY.
• Küçükaltan, D., Aydın T., Şule, G. & Güney Ç. (2015). Örgütsel Davranışta Güncel Konular, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Leuschke, E.E. (2017). Shool Cultureand Change Fatigue in Tennessee, Yüksek Lisans tezi, Middle Tennessee State University, Tennessee.
• Motowidlo, S. J., Borman, W. C., & Schmit, M. J. (1997). A theory of İndividual Differences in Task and Contextual Performance, Human Performance, 10(2), 71- 83.
• Rotundo, M. & Sackett, P. R. (2002). The Relative İmportance of Task, Citizenship, and Counterproductive Performance to Global Ratings of Job Performance: A Policycapturing Approach, Journal of Applied Psychology, 87(1), 66-80.
• Sabuncuoğlu, Z. & Vergiliel Tüz, M. (2013). Örgütsel Davranış. Aktüel Yayınları, Bursa.
• Selvi Sarıgül, S.(2022). Değişim Yorgunluğu İle Algılanan Örgüt Kültürü, Tükenmişlik, İşten Ayrılma Niyeti Ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi: Sağlık Sektöründe Bir Uygulama. Doktora Tezi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Soper, D.S. (2022). A-Priori sample size calculator for structural equation models [software]. available at: www.danielsoper.com/statcalc (accessed 10 January 2023).
• Şahin, M. (2019). Tükenmişlik Duygusu ve İş Stresinin İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkileri: Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Tunçer, P. (2013). Örgütlerde Performans Değerlendirme ve Motivasyon. Sayıştay Dergisi, 88, 87-108.
• Vestal, K. (2013). Change Fatigue: a Constant Leadership Challenge. Nurse Leader, 11(5), 10-11.
• Wagner, J. A. & Hollenbeck, J. R. (2010). Organizational Behavior Securing Competitive Advantage, New York: Routledge.
• Westland, C.J. (2010). Lower bounds on sample size in structural equation modeling. Electronic Commerce Research and Applications, Vol. 9 No. 6, pp. 476-487.