Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Kentsel Yeşil Alanların Yeterliliği ve Erişilebilirliğinin Değerlendirilmesi: Tarsus (Mersin) Örneği

Yıl 2024, , 222 - 239, 26.09.2024
https://doi.org/10.48123/rsgis.1512435

Öz

Son dönemlerde iklim değişikliği ve afetlerin yaşanma sıklığının artmasına bağlı olarak kentsel alanlarda yeşil alanların kullanımı, yeterliliği ve erişilebilirliği akademik ve politik söylemde sıkça vurgulanmaktadır. Kentlerin değişen iklim koşullarına adaptasyonu ve sürdürülebilir kentleşme için yeşil alanların yeterliliği ve bu alanlara erişilebilirlik önemlidir. Bu makalede Tarsus’ta bulunan 45 mahallenin yeşil alanların yeterliliği ve erişilebilirliği analiz edilmiştir. Yeşil alanların erişilebilirlik analizde Tampon Bölge (buffer) Analiz ve Hizmet Alanı (Service area) analizi kullanılmıştır. Tarsus’ta tampon bölge analizinde her bir yeşil alanın yarıçapı 200 m, 400 m ve 600 m olarak hesaplanmıştır. Hizmet Alanı Analizinde ise konut alanlarından yeşil alanlara yürüme süresi 5, 10 ve 15 dakika olarak hesaplanmıştır. Tarsus’ta kişi başına düşen yeşil alan miktarı 4.55 m2’dir. Bu oran bu oran Türkiye yeşil alan yönetmeliklerinde belirtilen 10 m2 oldukça altındadır. Kentsel alanda 0-5 dakika süresinde ulaşılabilen toplam alan 26.891.780 m2, 5 ile 10 dakika arasında ulaşılabilen alan 70.192.749 m2 ve 10 ila 15 dakika yürüme mesafesinde olan alan ise 121.515.881 m2’dir. Sonuç olarak Tarsus’ta kent merkezinde bulunan yeşil alanların erişilebilir konumda olduğu ancak kent çeperinde bulunan yeşil alanlara erişebilirliğin sınırlı olduğu tespit edilmiştir. Bu kapsamda Tarsus’ta mevcut yeşil alanlar nitelik ve nicelik açısından yetersizdir. Bu alanların kent içinde eşit ve erişilebilir olarak dağılmadığı belirlenmiştir.

Kaynakça

  • Adıgüzel, F., & Doğan, M. (2020). Analysis of sufficiency and accessibility of active green areas in Cukurova. Kastamonu University Journal of Engineering and Sciences, 6(2), 95–106.
  • Adıgüzel, F., Sert, E. B., & Çetin, M. (2022). Kentsel alanda kullanılan zemin malzemelerinden kaynaklanan yüzey sıcaklığı artışının önlenmesinde ağaçların etkisinin belirlenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 27(1), 18–26. https://doi.org/10.37908/mkutbd.1024883
  • Albalawneh, D.’a. A., & Mohamed, M. A. (2024). A new federated genetic algorithm-based optimization technique for multi-criteria vehicle route planning using ArcGIS network analyst. International Journal of Pervasive Computing and Communications, 20(2), 206–227.
  • Alkan, A., Adıgüzel, F., & Kaya, E. (2017). Batman Kentinde Kentsel Isınmanın Azaltılmasında Yeşil Alanların Önemi. Coğrafya Dergisi, 34, 62–76.
  • Aram, F., García, E. H., Solgi, E., & Mansournia, S. (2019). Urban green space cooling effect in cities. Heliyon, 5(4), Article e01339. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2019.e01339
  • Bertram, C., & Rehdanz, K. (2015). The role of urban green space for human well-being. Ecological Economics, 120, 139–152. https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2015.10.013
  • Boone, C. G., Buckley, G. L., Grove, J. M., & Sister, C. (2009). Parks and People: An Environmental Justice Inquiry in Baltimore, Maryland. Annals of the Association of American Geographers, 99(4), 767–787.
  • Browning, M., & Lee, K. (2017). Within what distance does “greenness” best predict physical health? A systematic review of articles with GIS buffer analyses across the lifespan. International Journal of Environmental Research and Public Health, 14(7), Article 675. https://doi.org/10.3390/ijerph14070675
  • Caf, A., & Koç, C. (2024). Bingöl kentinde açık ve yeşil alan yeterliliğinin araştırılması. ISPEC Tarım Bilimleri Dergisi, 8(1), 183-196.
  • Çağlar Uzun, A., & Ersoy Tonyaloğlu, E. (2024). Aydın İli, Efeler İlçesinin Mevcut ve Uygulama İmar Planındaki Kentsel Açık Yeşil Alan Yeterliliğinin Değerlendirilmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 21(1), 53-59. https://doi.org/10.25308/aduziraat.1429597
  • Cardinali, M., Beenackers, M. A., van Timmeren, A., & Pottgiesser, U. (2024). The relation between proximity to and characteristics of green spaces to physical activity and health: A multi-dimensional sensitivity analysis in four European cities. Environmental Research, 241, Article 117605. https://doi.org/10.1016/j.envres.2023.117605
  • Çetin, M. (2015). Using GIS analysis to assess urban green space in terms of accessibility: case study in Kutahya. International Journal of Sustainable Development & World Ecology, 22(5), 420–424.
  • Çetin, M., Kaya, A. Y., Elmastas, N., Adiguzel, F., Siyavus, A. E., & Kocan, N. (2023). Assessment of emergency gathering points and temporary shelter areas for disaster resilience in Elazıg, Turkey. Natural Hazards, 120(2), 1925–1949. https://doi.org/10.1007/s11069-023-06271-9
  • Chen, J., & Chang, Z. (2015). Rethinking urban green space accessibility: Evaluating and optimizing public transportation system through social network analysis in megacities. Landscape and Urban Planning, 143, 150-159. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2015.07.007
  • Coles, R.W., & Bussey, S.C. (2000). Urban forest landscapes in the UK — progressing the social agenda. Landscape and Urban Planning, 52(2), 181–188. https://doi.org/10.1016/S0169-2046(00)00132-8
  • Comber, A., Brunsdon, C., & Green, E. (2008). Using a GIS-based network analysis to determine urban greenspace accessibility for different ethnic and religious groups. Landscape and Urban Planning, 86(1), 103-114. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2008.01.002
  • Cracu, G.-M., Schvab, A., Prefac, Z., Popescu, M., & Sîrodoev, I. (2024). A GIS-based assessment of pedestrian accessibility to urban parks in the city of Constanța, Romania. Applied Geography, 165, Article 103229. https://doi.org/10.1016/j.apgeog.2024.103229
  • Doğanay, H. (1986). Erzurum’da yeşil alan varlığı. Edebiyat ve Beşeri Bilimler Dergisi, 15, 43-63.
  • Doygun, H., Atmaca, M., & Zengin, M. (2016). Kahramanmaraş’ta kentleşme ve yeşil alan varlığındaki zamansal değişimlerin incelenmesi. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 18(4), 55-61.
  • Eminağaoğlu, Z., & Yavuz, A. (2010, 20-22 Mayıs). Kentsel yeşil alanların planlanması ve tasarımını etkileyen faktörler: Artvin ili örneği [Bildiri Sunumu]. III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi, Artvin, Türkiye.
  • ESRI. (2024). Types of network analysis layers. 7 Ağustos 2024’de https://pro.arcgis.com/en/pro-app/latest/help/ analysis/networks/what-is-network-analyst-.htm adresinden alındı.
  • Fan, P., Xu, L., Yue, W., & Chen, J. (2017). Accessibility of public urban green space in an urban periphery: The case of Shanghai. Landscape and Urban Planning, 165, 177-192. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2016.11.007
  • Figueiredo, R., Gonçalves, A. B., & Ramos, I. L. (2016). Service areas of local urban green spaces: an explorative approach in Arroios, Lisbon. ISPRS Annals of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, 4, 111–116. https://doi.org/10.5194/isprs-annals-IV-4-W1-111-2016
  • Ghodeif, K. O., Arnous, M. O., & Geriesh, M. H. (2013). Define a protected buffer zone for Ismailia Canal, Egypt using Geographic Information Systems. Arabian Journal of Geosciences, 6(1), 43–53. https://doi.org/10.1007/s12517-011-0326-3
  • Giles-Corti, B., Broomhall, M. H., Knuiman, M., Collins, C., Douglas, K., Ng, K., Lange, A., & Donovan, R. J. (2005). Increasing walking: How important is distance to, attractiveness, and size of public open space? American Journal of Preventive Medicine, 28(2), 169–176. https://doi.org/10.1016/j.amepre.2004.10.018
  • Görün, M., & Kara, M. (2010). Kentsel dönüşüm ve sosyal girişimcilik bağlamında Türkiye’de kentsel yaşam kalitesinin artırılması. Yönetim Bilimleri Dergisi, 8(2), 137–164.
  • Graça, M., Cruz, S., Monteiro, A., & Neset, T.-S. (2022). Designing urban green spaces for climate adaptation: A critical review of research outputs. Urban Climate, 42, Article 101126. https://doi.org/10.1016/j.uclim.2022.101126
  • Grahn, P., & Stigsdotter, U. A. (2003). Landscape planning and stress. Urban Forestry & Urban Greening, 2(1), 1–18. https://doi.org/10.1078/1618-8667-00019
  • Gül, A., & Küçük, V. (2001). Kentsel açık-yeşil alanlar ve Isparta kenti örneğinde irdelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 2, 27-48.
  • Gül, A., Dinç, G., Akın, T., & Koçak, A. İ. (2020). Kentsel açık ve yeşil alanların mevcut yasal durumu ve uygulamadaki sorunlar. İdealkent, 11, 1281-1312.
  • Gülersoy, A. E., Çelik, M. A., & Sönmez, M. E. (2014). Tarsus şehrinin alansal gelişimine (1985-2011) ekolojik bakış. Electronic Turkish Studies, 9(2), 741-759. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6217
  • Gümüş, M. G., Çiftçi, H. Ç., & Gümüş, K. (2024). Buffer ve network analiz teknikleri kullanılarak kentsel aktif yeşil alanlar için mekânsal yeterlilik ve erişilebilirlik analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik Dergisi, 26(77), 281-290. https://doi.org/10.21205/deufmd.2024267712
  • Harrison, C., Burgess, J., Millward, A., & Dawe, G. (1995). Accessible natural greenspace in towns and cities: A review of appropriate size and distance criteria (Report Number 526). English Nature Research Report. https://publications.naturalengland.org.uk/file/82004
  • Hazar, D., & Kubat, A. S. (2015). Fringe belts in the process of urban planning and design: Comparative analyses of Istanbul and Barcelona. A|Z ITU Journal of the Faculty of Architecture, 12(1), 53–65.
  • Hehai, W. (1997). Problem of buffer zone construction in GIS. Geomatics and Information Science of Wuhan University, 22(4), 358–365.
  • Herzele, A., & Wiedemann, T. (2003). A monitoring tool for the provision of accessible and attractive urban green spaces. Landscape and Urban Planning, 63(2), 109–126. https://doi.org/10.1016/S0169-2046(02)00192-5
  • Kayan, H. D., & Biçen, A. (2023). Diyarbakır kent merkezinin aktif açık-yeşil alanlarının yeterliliğine yönelik bir değerlendirme. GRID-Mimarlık Planlama ve Tasarım Dergisi, 6(2), 411-441.
  • Keloğlu, E., & Karabacak, K. (2020). Ankara İli Keçiören İlçesi'nde açık yeşil alanlarının değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 60(2), 776–802.
  • Kimpel, T. J., Dueker, K. J., & El-Geneidy, A. M. (2007). Using GIS to measure the effect of overlapping service areas on passenger boardings at bus stops. URISA Journal, 19(1), 5-11.
  • Koçan, N., & İbiş, Ş. (2020). Çankırı ili kentsel açık yeşil alan varlığının belirlenmesi ve geliştirilmesi üzerine bir araştırma. Ordu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 10(2), 154-163.
  • Kronenberg, J., Haase, A., Łaszkiewicz, E., Antal, A., Baravikova, A., Biernacka, M., Dushkova, D., Filčak, R., Haase, D., Ignatieva, M., Khmara, Y., Niţă, M. R., & Onose, D. A. (2020). Environmental justice in the context of urban green space availability, accessibility, and attractiveness in postsocialist cities. Cities, 106, Article 102862. https://doi.org/10.1016/j.cities.2020.102862
  • Kropf, K. (2005). The handling characteristics of urban form. Urban Design, 93(93), 17–18.
  • Kwon, O.-H., Hong, I., Yang, J., Wohn, D. Y., Jung, W.-S., & Cha, M. (2021). Urban green space and happiness in developed countries. EPJ Data Science, 10(1), Article 28. https://doi.org/10.1140/epjds/s13688-021-00278-7
  • Li, J., Zhang, Z., Jing, F., Gao, J., Ma, J., Shao, G., & Noel, S. (2020). An evaluation of urban green space in Shanghai, China, using eye tracking. Urban Forestry & Urban Greening, 56, Article 126903. https://doi.org/10.1016/j.ufug.2020.126903
  • Liang, H., Yan, Q., & Yan, Y. (2024). A novel spatiotemporal framework for accessing green space accessibility change in adequacy and equity: Evidence from a rapidly urbanizing Chinese City in 2012–2021. Cities, 151, Article 105112. https://doi.org/10.1016/j.cities.2024.105112
  • Liu, D., Kwan, M. P., & Kan, Z. (2021). Analysis of urban green space accessibility and distribution inequity in the City of Chicago. Urban Forestry & Urban Greening, 59, Article 127029. https://doi.org/10.1016/j.ufug.2021.127029
  • Liu, Y., Meng, Q., Zhang, J., Zhang, L., Jancso, T., & Vatseva, R. (2016). An effective Building Neighborhood Green Index model for measuring urban green space. International Journal of Digital Earth, 9(4), 387–409.
  • Mallick, J., Ibnatiq, A. A., Kahla, N. B., Alqadhi, S., Singh, V. P., Hoa, P. V., Hang, H. T., van Hong, N., & Le, H. A. (2022). Gıs-Based Decision Support System for Safe and Sustainable Building Construction Site in a Mountainous Region. Sustainability, 14(2), Article 888. https://doi.org/10.3390/su14020888
  • Manavoğlu, E., & Ortaçeşme, V. (2015). Antalya kenti yeşil alanlarının çok ölçütlü analizi ve planlama stratejilerinin geliştirilmesi. Mediterranean Agricultural Sciences, 28(1), 11-19.
  • Margaritis, E., & Kang, J. (2016). Relationship between urban green spaces and other features of urban morphology with traffic noise distribution. Urban Forestry & Urban Greening, 15, 174–185.
  • Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliği (2014, 14 Haziran). Resmi Gazete (Sayı: 29030). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/06/20140614-2.htm
  • Miller, H. (2007). Place‐based versus people‐based geographic information science. Geography Compass, 1(3), 503-535. https://doi.org/10.1111/j.1749-8198.2007.00025.x
  • Nero, B. F., Callo-Concha, D., Anning, A., & Denich, M. (2017). Urban Green Spaces Enhance Climate Change Mitigation in Cities of the Global South: The Case of Kumasi, Ghana. Procedia Engineering, 198, 69–83. https://doi.org/10.1016/j.proeng.2017.07.074
  • Nielsen, T. S., & Hansen, K. B. (2007). Do green areas affect health? Results from a Danish survey on the use of green areas and health indicators. Health & Place, 13(4), 839–850. https://doi.org/10.1016/j.healthplace.2007.02.001
  • Oh, K., & Jeong, S. (2007). Assessing the spatial distribution of urban parks using GIS. Landscape and Urban Planning, 82(1-2), 25–32. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2007.01.014
  • O'Neill, W. A., Ramsey, R. D., & Chou, J. (1992). Analysis of transit service areas using geographic information systems. Transportation Research Record, 1364, 131-138.
  • Özdede, S., Aygün, A., & Hazar Kalonya, D. (2021). Pandemi sonrası dönemde kişi başına düşen kentsel yeşil alan ihtiyacını yeniden düşünmek. İdealkent, 12, 362–388. https://doi.org/10.31198/idealkent.843386
  • Özdemir, Z., & Özkaynak, M. (2023). Kentsel Yeşil Alanları Sürdürülebilir Kentleşme Üzerinden Okumak: Amasya Kenti Örneği. Çevre, Şehir ve İklim Dergisi, 2(3), 270-292.
  • Özgeriş, M. (2023). Aktif yeşil alanların niceliksel ve niteliksel analizi: Erzurum Adnan Menderes Mahallesi Örneği. JENAS Journal of Environmental and Natural Studies, 5(1), 68-84. https://doi.org/10.53472/jenas.1250924
  • Öztürk, S. (2013). Kentsel açık ve yeşil alanların yaşam kalitesine etkisi “Kastamonu Örneği”. Kastamonu University Journal of Forestry Faculty, 13(1), 109–116.
  • Şenik, B., & Uzun, O. (2021). Açık yeşil alan sistemi planlanma ve tasarım süreçlerinde millet bahçelerinin rolü. Planlama, 31(3), 378-392.
  • Shan, L., Fan, Z., & He, S. (2024). Towards a better understanding of capitalization of urban greening: Examining the interactive relationship between public and club green space accessibility. Urban Forestry & Urban Greening, 96, Article 128359. https://doi.org/10.1016/j.ufug.2024.128359
  • Ståhle, A. (2010). More green space in a denser city: Critical relations between user experience and urban form. Urban Design International, 15, 47-67. https://doi.org/10.1057/udi.2009.27
  • Stanford, H. R., Hurley, J., Garrard, G. E., & Kirk, H. (2024). Finding the forgotten spaces: Using a social-ecological framework to map informal green space in Melbourne, Australia. Land Use Policy, 141, Article 107114. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2024.107114
  • Stanners, D. A., & Bourdeau, P. (1995). Europe’s Environment: The Dobríš Assessment. Office for Official Publications of the European Communities.
  • Stessens, P., Khan, A. Z., Huysmans, M., & Canters, F. (2017). Analysing urban green space accessibility and quality: A GIS-based model as spatial decision support for urban ecosystem services in Brussels. Ecosystem services, 28, 328-340.
  • Stoia, N. L., Niţă, M. R., Popa, A. M., & Iojă, I. C. (2022). The green walk—An analysis for evaluating the accessibility of urban green spaces. Urban Forestry & Urban Greening, 75, Article 127685. https://doi.org/10.1016/j.ufug.2022.127685
  • Tango, U., & Topçu, M. (2021). Kentsel donatı alanlarının erişilebilirlik analizi: Mardin Kızıltepe örneği. Türkiye Coğrafi Bilgi Sistemleri Dergisi, 3(2), 104–115.
  • Taşkaya, S., & Ulutaş, N. (2021). CBS ile yatırıma en uygun restoran alanlarının belirlenmesi, Tunceli örneği. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(2), 134-141.
  • Tian, D., Wang, J., Xia, C., Zhang, J., Zhou, J., Tian, Z., Zhao, J., Li, B., & Zhou, C. (2024). The relationship between green space accessibility by multiple travel modes and housing prices: A case study of Beijing. Cities, 145, Article 104694. https://doi.org/10.1016/j.cities.2023.104694
  • Türker, H. B., & Gül, A. (2022). Kentsel açık ve yeşil alanlarının niceliksel analizi ve irdelenmesi: Uşak kent merkezi örneği. Kent Akademisi, 15(4), 2088-2109. https://doi.org/10.35674/kent.999451
  • Tüter, R., Ökesli, D.S. (2015). Geleneksel Kent Merkezi Çeperinde Dönüşüm-Tarsus Örneği. In T. Ünlü (Ed.), Türkiye Kentsel Morfoloji Sempozyumu (ss. 247–263). Türkiye Kentsel Morfoloji Ağı.
  • Ülger, F.N., & Önder, S. (2006). Kayseri kenti açık-yeşil alanlarının nitelik ve nicelik açısından irdelenmesi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 20(38), 108-118.
  • Uzun, A., & Tonyaloğlu, E. (2024). Aydın İli, Efeler İlçesinin Mevcut ve Uygulama İmar Planındaki Kentsel Açık Yeşil Alan Yeterliliğinin Değerlendirilmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 21(1), 53-59. https://doi.org/10.25308/aduziraat.1429597
  • Vural, E. (2024). Şanlıurfa Merkez İlçelerinde İtfaiye İstasyonlarının Coğrafi Bilgi Sistemleri ile Erişilebilirlik Analizi. Kent Akademisi, 17(3), 852-866. https://doi.org/10.35674/kent.1437424
  • Vural, H. (2020). Bingöl halkının yeşil alan kullanımı ve kent parkları yeterliliklerinin değerlendirilmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 22(1), 79-90. https://doi.org/10.24011/barofd.671442
  • Whitehand, J. W. R. (1988). Urban fringe belts: development of an idea. Planning Perspectives, 3(1), 47–58. https://doi.org/10.1080/02665438808725651
  • World Health Organization. (2012). Health Indicators of Sustainable Cities in the Context of the Rio+20 UN Conference on Sustainable Development. https://cdn.who.int/media/docs/default-source/environment-climate-change-and-health/sustainable-development-indicator-cities.pdf?sfvrsn=c005156b_2
  • World Health Organization. (2016). Urban green spaces and health. https://iris.who.int/handle/10665/345751
  • Wright Wendel, H. E., Zarger, R. K., & Mihelcic, J. R. (2012). Accessibility and usability: Green space preferences, perceptions, and barriers in a rapidly urbanizing city in Latin America. Landscape and Urban Planning, 107(3), 272–282. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2012.06.003
  • Yang, Z., Fang, H., Wei, G., Mo, J., Gao, X., & Zhang, S. (2024). An assessment of urban park accessibility using multi‐source data in Hefei, China: A social equity perspective. Land Degradation & Development, 35(11), 3627-3641.
  • Yenice, M. S. (2012). Kentsel yeşil alanlar için mekansal yeterlilik ve erişebilirlik analizi; Burdur örneği, Türkiye. Turkish Journal of Forestry, 13(1), 41-47. https://doi.org/10.18182/tjf.74804
  • Zhang, J., Yue, W., Fan, P., & Gao, J. (2021). Measuring the accessibility of public green spaces in urban areas using web map services. Applied Geography, 126, Article 102381. https://doi.org/10.1016/j.apgeog.2020.102381
  • Zhang, Q., Du, Z., Li, L., Zhao, Z., Liang, J., & Li, H. (2024). Urbanized and climatic influences on vegetation changes of urban green space under the increase of atmospheric NOX: A case study in Tianjin. Ecological Indicators, 165, Article 112222. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2024.112222
  • Zhang, X., Lu, H., & Holt, J. B. (2011). Modeling spatial accessibility to parks: A national study. International Journal of Health Geographics, 10(1), Article 31. https://doi.org/10.1186/1476-072X-10-31

Evaluation of the Adequacy and Accessibility of Urban Green Areas: The Case of Tarsus (Mersin)

Yıl 2024, , 222 - 239, 26.09.2024
https://doi.org/10.48123/rsgis.1512435

Öz

Recently, the importance of green spaces in urban areas has become a prominent topic in academic and political discourse due to the increasing frequency of climate change and disasters. The availability of green spaces is crucial for cities to adapt to changing climate conditions and promote sustainable urbanization. In this study, the sufficiency and accessibility of green spaces in 45 neighborhoods of Tarsus were analyzed. To assess the accessibility of green spaces, buffer and service area analyses were employed. In the buffer analysis for Tarsus, the radii of each green space were calculated at 200 m, 400 m, and 600 m. In the service area analysis, the walking time from residential areas to green spaces was determined to be 5, 10, and 15 minutes. The amount of green space per capita in Tarsus was found to be 4.55 m², which falls significantly below the 10 m² standard specified in Turkey's green space regulations. The total area accessible within a 0-5 minute walk in the urban area was 26,891,780 m², the area accessible within 5 to 10 minutes was 70,192,749 m², and the area within a 10 to 15 minute walking distance was 121,515,881 m². The results indicated that while green spaces in the city center of Tarsus are accessible, accessibility to green spaces in the urban fringe is limited. Consequently, the existing green spaces in Tarsus are deemed insufficient in terms of both quality and quantity, and their distribution.

Kaynakça

  • Adıgüzel, F., & Doğan, M. (2020). Analysis of sufficiency and accessibility of active green areas in Cukurova. Kastamonu University Journal of Engineering and Sciences, 6(2), 95–106.
  • Adıgüzel, F., Sert, E. B., & Çetin, M. (2022). Kentsel alanda kullanılan zemin malzemelerinden kaynaklanan yüzey sıcaklığı artışının önlenmesinde ağaçların etkisinin belirlenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 27(1), 18–26. https://doi.org/10.37908/mkutbd.1024883
  • Albalawneh, D.’a. A., & Mohamed, M. A. (2024). A new federated genetic algorithm-based optimization technique for multi-criteria vehicle route planning using ArcGIS network analyst. International Journal of Pervasive Computing and Communications, 20(2), 206–227.
  • Alkan, A., Adıgüzel, F., & Kaya, E. (2017). Batman Kentinde Kentsel Isınmanın Azaltılmasında Yeşil Alanların Önemi. Coğrafya Dergisi, 34, 62–76.
  • Aram, F., García, E. H., Solgi, E., & Mansournia, S. (2019). Urban green space cooling effect in cities. Heliyon, 5(4), Article e01339. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2019.e01339
  • Bertram, C., & Rehdanz, K. (2015). The role of urban green space for human well-being. Ecological Economics, 120, 139–152. https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2015.10.013
  • Boone, C. G., Buckley, G. L., Grove, J. M., & Sister, C. (2009). Parks and People: An Environmental Justice Inquiry in Baltimore, Maryland. Annals of the Association of American Geographers, 99(4), 767–787.
  • Browning, M., & Lee, K. (2017). Within what distance does “greenness” best predict physical health? A systematic review of articles with GIS buffer analyses across the lifespan. International Journal of Environmental Research and Public Health, 14(7), Article 675. https://doi.org/10.3390/ijerph14070675
  • Caf, A., & Koç, C. (2024). Bingöl kentinde açık ve yeşil alan yeterliliğinin araştırılması. ISPEC Tarım Bilimleri Dergisi, 8(1), 183-196.
  • Çağlar Uzun, A., & Ersoy Tonyaloğlu, E. (2024). Aydın İli, Efeler İlçesinin Mevcut ve Uygulama İmar Planındaki Kentsel Açık Yeşil Alan Yeterliliğinin Değerlendirilmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 21(1), 53-59. https://doi.org/10.25308/aduziraat.1429597
  • Cardinali, M., Beenackers, M. A., van Timmeren, A., & Pottgiesser, U. (2024). The relation between proximity to and characteristics of green spaces to physical activity and health: A multi-dimensional sensitivity analysis in four European cities. Environmental Research, 241, Article 117605. https://doi.org/10.1016/j.envres.2023.117605
  • Çetin, M. (2015). Using GIS analysis to assess urban green space in terms of accessibility: case study in Kutahya. International Journal of Sustainable Development & World Ecology, 22(5), 420–424.
  • Çetin, M., Kaya, A. Y., Elmastas, N., Adiguzel, F., Siyavus, A. E., & Kocan, N. (2023). Assessment of emergency gathering points and temporary shelter areas for disaster resilience in Elazıg, Turkey. Natural Hazards, 120(2), 1925–1949. https://doi.org/10.1007/s11069-023-06271-9
  • Chen, J., & Chang, Z. (2015). Rethinking urban green space accessibility: Evaluating and optimizing public transportation system through social network analysis in megacities. Landscape and Urban Planning, 143, 150-159. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2015.07.007
  • Coles, R.W., & Bussey, S.C. (2000). Urban forest landscapes in the UK — progressing the social agenda. Landscape and Urban Planning, 52(2), 181–188. https://doi.org/10.1016/S0169-2046(00)00132-8
  • Comber, A., Brunsdon, C., & Green, E. (2008). Using a GIS-based network analysis to determine urban greenspace accessibility for different ethnic and religious groups. Landscape and Urban Planning, 86(1), 103-114. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2008.01.002
  • Cracu, G.-M., Schvab, A., Prefac, Z., Popescu, M., & Sîrodoev, I. (2024). A GIS-based assessment of pedestrian accessibility to urban parks in the city of Constanța, Romania. Applied Geography, 165, Article 103229. https://doi.org/10.1016/j.apgeog.2024.103229
  • Doğanay, H. (1986). Erzurum’da yeşil alan varlığı. Edebiyat ve Beşeri Bilimler Dergisi, 15, 43-63.
  • Doygun, H., Atmaca, M., & Zengin, M. (2016). Kahramanmaraş’ta kentleşme ve yeşil alan varlığındaki zamansal değişimlerin incelenmesi. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 18(4), 55-61.
  • Eminağaoğlu, Z., & Yavuz, A. (2010, 20-22 Mayıs). Kentsel yeşil alanların planlanması ve tasarımını etkileyen faktörler: Artvin ili örneği [Bildiri Sunumu]. III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi, Artvin, Türkiye.
  • ESRI. (2024). Types of network analysis layers. 7 Ağustos 2024’de https://pro.arcgis.com/en/pro-app/latest/help/ analysis/networks/what-is-network-analyst-.htm adresinden alındı.
  • Fan, P., Xu, L., Yue, W., & Chen, J. (2017). Accessibility of public urban green space in an urban periphery: The case of Shanghai. Landscape and Urban Planning, 165, 177-192. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2016.11.007
  • Figueiredo, R., Gonçalves, A. B., & Ramos, I. L. (2016). Service areas of local urban green spaces: an explorative approach in Arroios, Lisbon. ISPRS Annals of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, 4, 111–116. https://doi.org/10.5194/isprs-annals-IV-4-W1-111-2016
  • Ghodeif, K. O., Arnous, M. O., & Geriesh, M. H. (2013). Define a protected buffer zone for Ismailia Canal, Egypt using Geographic Information Systems. Arabian Journal of Geosciences, 6(1), 43–53. https://doi.org/10.1007/s12517-011-0326-3
  • Giles-Corti, B., Broomhall, M. H., Knuiman, M., Collins, C., Douglas, K., Ng, K., Lange, A., & Donovan, R. J. (2005). Increasing walking: How important is distance to, attractiveness, and size of public open space? American Journal of Preventive Medicine, 28(2), 169–176. https://doi.org/10.1016/j.amepre.2004.10.018
  • Görün, M., & Kara, M. (2010). Kentsel dönüşüm ve sosyal girişimcilik bağlamında Türkiye’de kentsel yaşam kalitesinin artırılması. Yönetim Bilimleri Dergisi, 8(2), 137–164.
  • Graça, M., Cruz, S., Monteiro, A., & Neset, T.-S. (2022). Designing urban green spaces for climate adaptation: A critical review of research outputs. Urban Climate, 42, Article 101126. https://doi.org/10.1016/j.uclim.2022.101126
  • Grahn, P., & Stigsdotter, U. A. (2003). Landscape planning and stress. Urban Forestry & Urban Greening, 2(1), 1–18. https://doi.org/10.1078/1618-8667-00019
  • Gül, A., & Küçük, V. (2001). Kentsel açık-yeşil alanlar ve Isparta kenti örneğinde irdelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 2, 27-48.
  • Gül, A., Dinç, G., Akın, T., & Koçak, A. İ. (2020). Kentsel açık ve yeşil alanların mevcut yasal durumu ve uygulamadaki sorunlar. İdealkent, 11, 1281-1312.
  • Gülersoy, A. E., Çelik, M. A., & Sönmez, M. E. (2014). Tarsus şehrinin alansal gelişimine (1985-2011) ekolojik bakış. Electronic Turkish Studies, 9(2), 741-759. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6217
  • Gümüş, M. G., Çiftçi, H. Ç., & Gümüş, K. (2024). Buffer ve network analiz teknikleri kullanılarak kentsel aktif yeşil alanlar için mekânsal yeterlilik ve erişilebilirlik analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik Dergisi, 26(77), 281-290. https://doi.org/10.21205/deufmd.2024267712
  • Harrison, C., Burgess, J., Millward, A., & Dawe, G. (1995). Accessible natural greenspace in towns and cities: A review of appropriate size and distance criteria (Report Number 526). English Nature Research Report. https://publications.naturalengland.org.uk/file/82004
  • Hazar, D., & Kubat, A. S. (2015). Fringe belts in the process of urban planning and design: Comparative analyses of Istanbul and Barcelona. A|Z ITU Journal of the Faculty of Architecture, 12(1), 53–65.
  • Hehai, W. (1997). Problem of buffer zone construction in GIS. Geomatics and Information Science of Wuhan University, 22(4), 358–365.
  • Herzele, A., & Wiedemann, T. (2003). A monitoring tool for the provision of accessible and attractive urban green spaces. Landscape and Urban Planning, 63(2), 109–126. https://doi.org/10.1016/S0169-2046(02)00192-5
  • Kayan, H. D., & Biçen, A. (2023). Diyarbakır kent merkezinin aktif açık-yeşil alanlarının yeterliliğine yönelik bir değerlendirme. GRID-Mimarlık Planlama ve Tasarım Dergisi, 6(2), 411-441.
  • Keloğlu, E., & Karabacak, K. (2020). Ankara İli Keçiören İlçesi'nde açık yeşil alanlarının değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 60(2), 776–802.
  • Kimpel, T. J., Dueker, K. J., & El-Geneidy, A. M. (2007). Using GIS to measure the effect of overlapping service areas on passenger boardings at bus stops. URISA Journal, 19(1), 5-11.
  • Koçan, N., & İbiş, Ş. (2020). Çankırı ili kentsel açık yeşil alan varlığının belirlenmesi ve geliştirilmesi üzerine bir araştırma. Ordu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 10(2), 154-163.
  • Kronenberg, J., Haase, A., Łaszkiewicz, E., Antal, A., Baravikova, A., Biernacka, M., Dushkova, D., Filčak, R., Haase, D., Ignatieva, M., Khmara, Y., Niţă, M. R., & Onose, D. A. (2020). Environmental justice in the context of urban green space availability, accessibility, and attractiveness in postsocialist cities. Cities, 106, Article 102862. https://doi.org/10.1016/j.cities.2020.102862
  • Kropf, K. (2005). The handling characteristics of urban form. Urban Design, 93(93), 17–18.
  • Kwon, O.-H., Hong, I., Yang, J., Wohn, D. Y., Jung, W.-S., & Cha, M. (2021). Urban green space and happiness in developed countries. EPJ Data Science, 10(1), Article 28. https://doi.org/10.1140/epjds/s13688-021-00278-7
  • Li, J., Zhang, Z., Jing, F., Gao, J., Ma, J., Shao, G., & Noel, S. (2020). An evaluation of urban green space in Shanghai, China, using eye tracking. Urban Forestry & Urban Greening, 56, Article 126903. https://doi.org/10.1016/j.ufug.2020.126903
  • Liang, H., Yan, Q., & Yan, Y. (2024). A novel spatiotemporal framework for accessing green space accessibility change in adequacy and equity: Evidence from a rapidly urbanizing Chinese City in 2012–2021. Cities, 151, Article 105112. https://doi.org/10.1016/j.cities.2024.105112
  • Liu, D., Kwan, M. P., & Kan, Z. (2021). Analysis of urban green space accessibility and distribution inequity in the City of Chicago. Urban Forestry & Urban Greening, 59, Article 127029. https://doi.org/10.1016/j.ufug.2021.127029
  • Liu, Y., Meng, Q., Zhang, J., Zhang, L., Jancso, T., & Vatseva, R. (2016). An effective Building Neighborhood Green Index model for measuring urban green space. International Journal of Digital Earth, 9(4), 387–409.
  • Mallick, J., Ibnatiq, A. A., Kahla, N. B., Alqadhi, S., Singh, V. P., Hoa, P. V., Hang, H. T., van Hong, N., & Le, H. A. (2022). Gıs-Based Decision Support System for Safe and Sustainable Building Construction Site in a Mountainous Region. Sustainability, 14(2), Article 888. https://doi.org/10.3390/su14020888
  • Manavoğlu, E., & Ortaçeşme, V. (2015). Antalya kenti yeşil alanlarının çok ölçütlü analizi ve planlama stratejilerinin geliştirilmesi. Mediterranean Agricultural Sciences, 28(1), 11-19.
  • Margaritis, E., & Kang, J. (2016). Relationship between urban green spaces and other features of urban morphology with traffic noise distribution. Urban Forestry & Urban Greening, 15, 174–185.
  • Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliği (2014, 14 Haziran). Resmi Gazete (Sayı: 29030). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/06/20140614-2.htm
  • Miller, H. (2007). Place‐based versus people‐based geographic information science. Geography Compass, 1(3), 503-535. https://doi.org/10.1111/j.1749-8198.2007.00025.x
  • Nero, B. F., Callo-Concha, D., Anning, A., & Denich, M. (2017). Urban Green Spaces Enhance Climate Change Mitigation in Cities of the Global South: The Case of Kumasi, Ghana. Procedia Engineering, 198, 69–83. https://doi.org/10.1016/j.proeng.2017.07.074
  • Nielsen, T. S., & Hansen, K. B. (2007). Do green areas affect health? Results from a Danish survey on the use of green areas and health indicators. Health & Place, 13(4), 839–850. https://doi.org/10.1016/j.healthplace.2007.02.001
  • Oh, K., & Jeong, S. (2007). Assessing the spatial distribution of urban parks using GIS. Landscape and Urban Planning, 82(1-2), 25–32. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2007.01.014
  • O'Neill, W. A., Ramsey, R. D., & Chou, J. (1992). Analysis of transit service areas using geographic information systems. Transportation Research Record, 1364, 131-138.
  • Özdede, S., Aygün, A., & Hazar Kalonya, D. (2021). Pandemi sonrası dönemde kişi başına düşen kentsel yeşil alan ihtiyacını yeniden düşünmek. İdealkent, 12, 362–388. https://doi.org/10.31198/idealkent.843386
  • Özdemir, Z., & Özkaynak, M. (2023). Kentsel Yeşil Alanları Sürdürülebilir Kentleşme Üzerinden Okumak: Amasya Kenti Örneği. Çevre, Şehir ve İklim Dergisi, 2(3), 270-292.
  • Özgeriş, M. (2023). Aktif yeşil alanların niceliksel ve niteliksel analizi: Erzurum Adnan Menderes Mahallesi Örneği. JENAS Journal of Environmental and Natural Studies, 5(1), 68-84. https://doi.org/10.53472/jenas.1250924
  • Öztürk, S. (2013). Kentsel açık ve yeşil alanların yaşam kalitesine etkisi “Kastamonu Örneği”. Kastamonu University Journal of Forestry Faculty, 13(1), 109–116.
  • Şenik, B., & Uzun, O. (2021). Açık yeşil alan sistemi planlanma ve tasarım süreçlerinde millet bahçelerinin rolü. Planlama, 31(3), 378-392.
  • Shan, L., Fan, Z., & He, S. (2024). Towards a better understanding of capitalization of urban greening: Examining the interactive relationship between public and club green space accessibility. Urban Forestry & Urban Greening, 96, Article 128359. https://doi.org/10.1016/j.ufug.2024.128359
  • Ståhle, A. (2010). More green space in a denser city: Critical relations between user experience and urban form. Urban Design International, 15, 47-67. https://doi.org/10.1057/udi.2009.27
  • Stanford, H. R., Hurley, J., Garrard, G. E., & Kirk, H. (2024). Finding the forgotten spaces: Using a social-ecological framework to map informal green space in Melbourne, Australia. Land Use Policy, 141, Article 107114. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2024.107114
  • Stanners, D. A., & Bourdeau, P. (1995). Europe’s Environment: The Dobríš Assessment. Office for Official Publications of the European Communities.
  • Stessens, P., Khan, A. Z., Huysmans, M., & Canters, F. (2017). Analysing urban green space accessibility and quality: A GIS-based model as spatial decision support for urban ecosystem services in Brussels. Ecosystem services, 28, 328-340.
  • Stoia, N. L., Niţă, M. R., Popa, A. M., & Iojă, I. C. (2022). The green walk—An analysis for evaluating the accessibility of urban green spaces. Urban Forestry & Urban Greening, 75, Article 127685. https://doi.org/10.1016/j.ufug.2022.127685
  • Tango, U., & Topçu, M. (2021). Kentsel donatı alanlarının erişilebilirlik analizi: Mardin Kızıltepe örneği. Türkiye Coğrafi Bilgi Sistemleri Dergisi, 3(2), 104–115.
  • Taşkaya, S., & Ulutaş, N. (2021). CBS ile yatırıma en uygun restoran alanlarının belirlenmesi, Tunceli örneği. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(2), 134-141.
  • Tian, D., Wang, J., Xia, C., Zhang, J., Zhou, J., Tian, Z., Zhao, J., Li, B., & Zhou, C. (2024). The relationship between green space accessibility by multiple travel modes and housing prices: A case study of Beijing. Cities, 145, Article 104694. https://doi.org/10.1016/j.cities.2023.104694
  • Türker, H. B., & Gül, A. (2022). Kentsel açık ve yeşil alanlarının niceliksel analizi ve irdelenmesi: Uşak kent merkezi örneği. Kent Akademisi, 15(4), 2088-2109. https://doi.org/10.35674/kent.999451
  • Tüter, R., Ökesli, D.S. (2015). Geleneksel Kent Merkezi Çeperinde Dönüşüm-Tarsus Örneği. In T. Ünlü (Ed.), Türkiye Kentsel Morfoloji Sempozyumu (ss. 247–263). Türkiye Kentsel Morfoloji Ağı.
  • Ülger, F.N., & Önder, S. (2006). Kayseri kenti açık-yeşil alanlarının nitelik ve nicelik açısından irdelenmesi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 20(38), 108-118.
  • Uzun, A., & Tonyaloğlu, E. (2024). Aydın İli, Efeler İlçesinin Mevcut ve Uygulama İmar Planındaki Kentsel Açık Yeşil Alan Yeterliliğinin Değerlendirilmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 21(1), 53-59. https://doi.org/10.25308/aduziraat.1429597
  • Vural, E. (2024). Şanlıurfa Merkez İlçelerinde İtfaiye İstasyonlarının Coğrafi Bilgi Sistemleri ile Erişilebilirlik Analizi. Kent Akademisi, 17(3), 852-866. https://doi.org/10.35674/kent.1437424
  • Vural, H. (2020). Bingöl halkının yeşil alan kullanımı ve kent parkları yeterliliklerinin değerlendirilmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 22(1), 79-90. https://doi.org/10.24011/barofd.671442
  • Whitehand, J. W. R. (1988). Urban fringe belts: development of an idea. Planning Perspectives, 3(1), 47–58. https://doi.org/10.1080/02665438808725651
  • World Health Organization. (2012). Health Indicators of Sustainable Cities in the Context of the Rio+20 UN Conference on Sustainable Development. https://cdn.who.int/media/docs/default-source/environment-climate-change-and-health/sustainable-development-indicator-cities.pdf?sfvrsn=c005156b_2
  • World Health Organization. (2016). Urban green spaces and health. https://iris.who.int/handle/10665/345751
  • Wright Wendel, H. E., Zarger, R. K., & Mihelcic, J. R. (2012). Accessibility and usability: Green space preferences, perceptions, and barriers in a rapidly urbanizing city in Latin America. Landscape and Urban Planning, 107(3), 272–282. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2012.06.003
  • Yang, Z., Fang, H., Wei, G., Mo, J., Gao, X., & Zhang, S. (2024). An assessment of urban park accessibility using multi‐source data in Hefei, China: A social equity perspective. Land Degradation & Development, 35(11), 3627-3641.
  • Yenice, M. S. (2012). Kentsel yeşil alanlar için mekansal yeterlilik ve erişebilirlik analizi; Burdur örneği, Türkiye. Turkish Journal of Forestry, 13(1), 41-47. https://doi.org/10.18182/tjf.74804
  • Zhang, J., Yue, W., Fan, P., & Gao, J. (2021). Measuring the accessibility of public green spaces in urban areas using web map services. Applied Geography, 126, Article 102381. https://doi.org/10.1016/j.apgeog.2020.102381
  • Zhang, Q., Du, Z., Li, L., Zhao, Z., Liang, J., & Li, H. (2024). Urbanized and climatic influences on vegetation changes of urban green space under the increase of atmospheric NOX: A case study in Tianjin. Ecological Indicators, 165, Article 112222. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2024.112222
  • Zhang, X., Lu, H., & Holt, J. B. (2011). Modeling spatial accessibility to parks: A national study. International Journal of Health Geographics, 10(1), Article 31. https://doi.org/10.1186/1476-072X-10-31
Toplam 85 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Kartografya ve Sayısal Haritalama
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Aşır Yüksel Kaya 0000-0003-0398-7069

Erken Görünüm Tarihi 24 Eylül 2024
Yayımlanma Tarihi 26 Eylül 2024
Gönderilme Tarihi 8 Temmuz 2024
Kabul Tarihi 11 Eylül 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2024

Kaynak Göster

APA Kaya, A. Y. (2024). Kentsel Yeşil Alanların Yeterliliği ve Erişilebilirliğinin Değerlendirilmesi: Tarsus (Mersin) Örneği. Türk Uzaktan Algılama Ve CBS Dergisi, 5(2), 222-239. https://doi.org/10.48123/rsgis.1512435

Creative Commons License
Turkish Journal of Remote Sensing and GIS (Türk Uzaktan Algılama ve CBS Dergisi), Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanlanmıştır.