Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi'nde uygulanan yayın süreçleri, bilginin tarafsız ve saygın bir şekilde gelişimine ve dağıtımına temel teşkil etmektedir. Bu doğrultuda uygulanan süreçler, yazarların ve yazarları destekleyen kurumların çalışmalarının kalitesine doğrudan yansımaktadır. Hakemli çalışmalar bilimsel yöntemi somutlaştıran ve destekleyen çalışmalardır. Bu noktada sürecin bütün paydaşlarının (yazarlar, okuyucular, araştırmacılar, yayıncılar, hakemler ve editörler) etik ilkelere yönelik standartlara uyması önem taşımaktadır. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi yayın etiği kapsamında tüm paydaşların aşağıdaki etik sorumlulukları taşıması beklenmektedir.
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, araştırma ve yayın etiği konusunda ulusal ve uluslararası standartlara bağlıdır. Basın Kanunu, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ile Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi’ne uymaktadır. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Committee on Publication Ethics (COPE), Directory of Open Access Journals (DOAJ) tarafından yayınlanan Uluslararası Etik Yayıncılık İlkeleri’ni benimsemiştir.
Makalelerin hakem denetiminden geçmesi; entegre ve saygın bir bilgi ağının gelişmesinde etken ögelerden biridir. Bu sayede, yazarların ve onları destekleyen enstitülerinin çalışmalarının kalitesi doğrudan gözlemlenebilir hale gelir. Hakemli makaleler bilimsel metotları destekler ve şekillendirir. Bu yüzden araştırmacıdan beklenen etik davranışların standartlarında konsensüs sağlamak; yazar, dergi editörü, hakem ve yayımcı kuruluşlar için önemlidir:
ETİK İLKELER
1. Yazarlık
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, değerlendirmeye gönderilen yayınların bir intihal programı tarafından denetimden geçirilmesini zorunlu kılar. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, intihali engellemek için gönderilen tüm yazıları Turnitin yazılımı ile taramaktadır. Benzerlik oranın %20’den az olması beklenir. Benzerlik oranında asıl ölçü, yazarın atıf yapma ve alıntılama kurallarına uymasıdır.
Kaynakça listesi eksiksiz olmalıdır.
Aynı araştırmanın birden fazla dergide yayımlanmasına teşebbüs edilmemeli, bilimsel araştırma ve yayın etiğine uyulmalıdır.
Bilimsel araştırma ve yayın etiğine aykırı eylemler şunlardır:
a.İntihal: Başkalarının fikirlerini, metotlarını, verilerini, uygulamalarını, yazılarını, şekillerini veya eserlerini sahiplerine bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseriymiş gibi sunmak,
b.Sahtecilik: Araştırmaya dayanmayan veriler üretmek, sunulan veya yayınlanan eseri gerçek olmayan verilere dayandırarak düzenlemek veya değiştirmek, bunları rapor etmek veya yayımlamak, yapılmamış bir araştırmayı yapılmış gibi göstermek,
c.Çarpıtma: Araştırma kayıtları ve elde edilen verileri tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan yöntem, cihaz ve materyalleri kullanılmış gibi göstermek, araştırma hipotezine uygun olmayan verileri değerlendirmeye almak, ilgili teori veya varsayımlara uydurmak için veriler ve/veya sonuçlarla oynamak, destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını tahrif etmek veya şekillendirmek,
ç.Tekrar yayım: Bir araştırmanın aynı sonuçlarını içeren birden fazla eseri doçentlik sınavı değerlendirmelerinde ve akademik terfilerde ayrı eserler olarak sunmak,
d.Dilimleme: Bir araştırmanın sonuçlarını araştırmanın bütünlüğünü bozacak şekilde, uygun olmayan biçimde parçalara ayırarak ve birbirine atıf yapmadan çok sayıda yayın yaparak doçentlik sınavı değerlendirmelerinde ve akademik terfilerde ayrı eserler olarak sunmak,
e.Haksız yazarlık: Aktif katkısı olmayan kişileri yazarlar arasına dâhil etmek, aktif katkısı olan kişileri yazarlar arasına dâhil etmemek, yazar sıralamasını gerekçesiz ve uygun olmayan bir biçimde değiştirmek, aktif katkısı olanların isimlerini yayım sırasında veya sonraki baskılarda eserden çıkarmak, aktif katkısı olmadığı halde nüfuzunu kullanarak ismini yazarlar arasına dâhil ettirmek,
f.Diğer etik ihlali türleri: Destek alınarak yürütülen araştırmaların yayınlarında destek veren kişi, kurum veya kuruluşlar ile onların araştırmadaki katkılarını açık bir biçimde belirtmemek, insan ve hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda etik kurallara uymamak, yayınlarında hasta haklarına saygı göstermemek, hakem olarak incelemek üzere görevlendirildiği bir eserde yer alan bilgileri yayınlanmadan önce başkalarıyla paylaşmak, bilimsel araştırma için sağlanan veya ayrılan kaynakları, mekânları, imkânları ve cihazları amaç dışı kullanmak, tamamen dayanaksız, yersiz ve kasıtlı etik ihlali suçlamasında bulunmak (YÖK Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi, Madde 8).
2. Yazarın Sorumlulukları
Tüm yazarlar önemli oranda araştırmaya katkıda bulunmalıdır.
Makaledeki tüm verilerin gerçek ve özgün olduğu beyanı gerekmektedir.
Tüm yazarlar geri çekme ve hata düzeltme prosedürlerini makale gönderimi esnasında kabul ederler.
3. Hakemlerin Sorumlulukları
Değerlendirmeler tarafsız olmalıdır.
Hakemler araştırmayla, yazarlarla ve/veya araştırma fon sağlayıcıları ile çıkar çatışması içerisinde olmamalıdır.
Hakemler ilgili yayımlanmış ancak atıfta bulunulmamış eserleri belirtmelidirler.
Kontrol edilmiş makaleler gizli tutulmalıdır.
4. Editöryal Sorumluluklar
Editörler bir makaleyi kabul etmek ya da reddetmek hususunda tüm sorumluluğu ve yetkiyi taşımaktadır.
Editörler kabul ettiği ya da reddettiği makaleler ile ilgili çıkar çatışması içerisinde olmamalıdır.
Sadece alana katkı sağlayacak makaleler kabul edilmelidir.
Hatalar bulunduğu zaman düzeltmenin yayımlanmasını ya da geri çekilmesini desteklemelidir.
Hakemlerin ismini saklı tutmalıdır ve intihal/sahte veriye engel olmalıdır.
Hakemlik süreci bilimsel yayımlamanın başarısının merkezinde bulunmaktadır. Hakemlik sürecinin korunması ve iyileştirilmesi taahhüdümüzün bir parçasıdır ve Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi'nin bilim camiasına yayıncılık etiği ile ilgili her durumda özellikle şüpheli, yinelenen yayınlar olması durumunda ya da intihal durumlarında yardım etme zorunluluğu vardır.
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi'nde yayınlanan bir makalede önemli bir hata ya da yanlışlık fark ettiğinde ya da editoryal içerik ile ilgili herhangi bir şikayeti (intihal, yinelenen makaleler vb.) olduğu zaman sbedergi@erdogan.edu.tr adresine mail atarak şikayette bulunabilir. Şikayetler gelişmemiz için fırsat sağlayacağından şikayetleri memnuniyetle karşılamakta, hızlı ve yapıcı bir şekilde geri dönüş yapmayı amaçlamaktayız.
5. Anket ve Mülakata Dayanan Çalışmaların Yayını
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, bilimsel süreli yayıncılıkta etik güvence oluşturmak amacıyla, Yayın Etiği Komitesi’nin (COPE) yayımladığı Dergi Editörleri için Davranış Kuralları ve En İyi Uygulama İlkeleri (Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors) ve Dergi Editörleri İçin En İyi Uygulama İlkelerini (Best Practice Guidelines for Journal Editors) benimsemektedir. Bu kapsamda yazarların aşağıdaki hususları dikkate almaları önem arz etmektedir:
a. Etik kurul izni gerektiren, tüm bilim dallarında yapılan araştırmalar için etik kurul onayı alınmalı, bu onay makalenin ilk sayfasında belirtilmeli ve “Etik Onay Belgesi” makaleyle birlikte sisteme yüklenmek suretiyle belgelendirilmelidir.
b. Etik kurul izni gerektiren araştırmalarda, izinle ilgili bilgilere (kurul adı, tarih ve sayı no) ve olgu sunumlarında, bilgilendirilmiş gönüllü olur/onam formunun imzalatıldığına dair bilgiye makalede yer verilmelidir.
6. Tekrar Yayın
Tekrar yayın, aynı yazının veya büyük ölçüde benzer yazıların birden fazla dergide yayımlanmasıdır. Editör bu tür bir yazıyı incelemeden geri gönderir. Bundan sonra editör, tekrar yayına teşebbüs eden yazara belli bir süre ambargo uygulayabilir, yazarın daha önce yayın yaptığı dergide (belki de önceki makaleyi yayımlayan derginin editörü ile eşzamanlı duyuru olarak) kamuoyuna bu durumu açıklayabilir veya bu tedbirlerin hepsini birlikte uygulayabilir.
Makale akademik çalışmalardan (Yüksek Lisans/Doktora Tezi veya Bilimsel Toplantılardan) üretilmiş ise bu durum muhakkak belirtilmelidir. Bildiriden üretilen makalelerin değerlendirmeye alınabilmesi için yazarın, makalesini “Çalışmam, daha önce yayımlanmamıştır ve yayımlanmayacaktır." şeklinde ıslak imzalı taahhütname ile birlikte göndermesi gereklidir.
Aynı Çalışmanın Birden Fazla Dergiye Eşzamanlı Olarak Gönderilmesi
Yazar(lar) aynı makaleyi aynı anda birden fazla dergiye gönderemezler. Editör, olası eşzamanlı gönderimi sürecin başlangıcında öğrenirse, makaleyi incelemeden iade edebilir. Bu durum yayın sürecinde fark edilirse editör, incelemeleri dikkate almadan makaleyi reddedebilir veya bu kararı ilgili diğer editör(ler)le tartışarak alabilir ve yazarlardan belli bir süre makale başvurusu kabul etmemeye karar verebilir. Ayrıca yazarların işverenlerine yazabilir veya bu tedbirlerin hepsini birlikte hayata geçirebilir.
7. Çıkar Çatışması
Çıkar çatışması, birincil bir çıkarla ilgili mesleki yargı, ikincil bir çıkardan (mali kazanç veya kişisel rekabet gibi) etkilenebildiğinde ortaya çıkar. Bir makalenin nasıl ele alınacağına dair en iyi kararın verilebilmesi için yazarların rekabet halindeki çıkarlarının bilinmesi ve makalenin yayımlanması halinde okuyucuların da bunları bilmesi gerekmektedir.
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, yazar(lar), hakemler ve diğer editörler arasındaki çıkar çatışmalarını göz önünde bulundurarak, çalışmaların yayın sürecinin bağımsız ve tarafsız bir şekilde tamamlanmasını garanti eder. Birden fazla yazarlı çalışmalarda, hakem süreci tamamlanan çalışmanın sonunda katkı oranı beyanı, varsa destek ve teşekkür beyanı ile çatışma beyanına yer verilmelidir.
YAYIN POLİTİKASI
1. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (RTEÜSBD), sosyal bilimler alanında yılda bir cilt halinde; her ciltte iki sayı (Haziran ve Aralık sayıları) olmak üzere yayımlanmaktadır.
2. RTEÜSBD’nin yayın dili Türkçedir. Ayrıca Arapça ve İngilizce bilimsel çalışmalar da yayımlanır. Diğer dillerdeki çalışmaların yayınlanmasına Yayın Kurulu karar verir.
3. RTEÜSBD’de telif ve tercüme makale, sadeleştirme, edisyon kritik, kitap incelemesi, bilimsel toplantı değerlendirmeleri ve doktora tez özetleri yayımlanır.
4. Dergiye gönderilen yazılar başka bir yerde yayımlanmamış ya da yayımlanmak üzere gönderilmemiş olmalıdır.
5. Dergiye gönderilen çalışmalar, akademik standartlara uygun ve orijinal olmalıdır.
6. Tercüme ve sadeleştirme yazılarında metinlerin orijinallerinin bir kopyası bilgisayar ortamına aktarılmak suretiyle gönderiye eklenmelidir.
7. Dergi yazım ilkelerine uyulmadan dergiye gönderilen yazılar, hakeme sevk edilmeden düzeltilmesi için yazara iade edilir.
8. Bir sayıda aynı yazara ait (telif veya çeviri) en fazla iki çalışma yayımlanabilir.
9. Yayımlanan yazılar için telif ücreti ödenmez. Yazarlardan yayınları için ücret talep edilmez.
10. RTEÜSBD gönderilen yazılarda düzeltme yapma ve yayımlanmayan yazıları dergi arşivinde saklama hakkını saklı tutar.
11. RTEÜSBD’de yayımlanan tüm eserlerin yasal sorumluluğu yazarın kendisine ait olup RTEÜSBD Yayın Danışma Kurulu ile ilişkilendirilemez.
12. RTEÜSBD'de tüm politikalar ve süreçler Yayın Danışma Kurulu tarafından belirlenir. Burada belirtilmeyen hususlarda karar verme yetkisi Yayın Danışma Kuruluna aittir.
MAKALE YAYIN SÜRECİ
a. Yayımlanmak üzere gönderilen makaleler ön kontrol, intihal taraması, Türkçe-İngilizce dil kontrolü ve hakem değerlendirmesi aşamalarından geçirilmektedir.
b. Ön kontrol ve intihal aşamasında üç defa incelendiği halde bu süreçten geçemeyen çalışma, yazara iade edilmekte ve aynı yayın döneminde tekrar işleme alınmamaktadır.
c. Ön kontrol ve dil kontrolü aşamalarını geçen ve değerlendirme için uygun bulunan çalışmalar hakem değerlendirme sürecine alınmaktadır.
HAKEM DEĞERLENDİRME SÜRECİ
a. RTEÜSBD'de çift taraflı kör hakemleme sistemi uygulanmaktadır.
b. Makalenin ilgili olduğu alan editörü gerektiğinde Yayın Kurulu ile de irtibata geçerek makaleyi alanında uzman olan iki hakeme gönderir. Her iki hakemin de daveti cevaplama süresi 3 gündür. 3. gün sonunda davete olumlu veya olumsuz dönüş yapmayan hakemlerin davetleri iptal edilir. Farklı bir hakeme gönderilir. Her iki hakemin de daveti kabul ettiği tarihten itibaren değerlendirmeyi tamamlama süreleri 15 gündür. 15. günün sonunda değerlendirmeyi tamamlamayan hakemlere 3 gün süre eklenir. 3. günün sonunda hakem değerlendirmesini tamamlamazsa görevi iptal edilir ve farklı bir hakem ataması gerçekleştirilir.
c. Değerlendirmelerini tamamlayan hakemlerin ikisi de olumlu rapor bildirdiği taktirde makale yayın sürecine alınır. Yayın aşamasına geçirilen makale yeniden yazım kontrolüne gönderilir. 7 günlük yazım kontrol aşamasının ardından yine 7 gün sürecek olan son okuma işleminden geçirilir.
d. Hakemlerin her ikisinden ret kararı gelirse ilgili makale reddedilir. Hakemlerin her ikisi de yazardan majör revizyon talep ederse veya hakemlerden majör-ret kararları gelirse çalışmanın reddedilmesi veya üçüncü bir hakeme gönderilmesi gündeme gelir. Bu konudaki kararı Yayın Danışma Kurulu verir. Hakemlerden kabul-minör, minör-minör veya minör-majör kararları gelirse ilgili makale düzeltme için yazara gönderilir. Hakemler arasında karar konusunda görüş uyuşmazlığı (kabul-majör, kabul-ret, minör-ret) olursa makale üçüncü bir hakeme gönderilir. Böyle bir durumda ilgili makale hakkındaki kararı üçüncü hakemin görüşü belirler. Bu hakemleme aşamalarının her biri tamamlandığında editörlüğün bir sonraki aşamaya geçme süresi 7 gündür.
e. Hakem raporlarında gizlilik esastır; bu sebeple derginin künyesinde hakem isimlerine yer verilmez.
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi © 2015 Commons Atıf-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı (CC-BY-NC-ND 4.0) ile lisanslanmıştır.