The Political Reforms of Vasa Pasha in Mount Lebanon (1883-1892)

Yıl 2019, Sayı: 4, 7 - 20, 29.10.2019

Tuba Yıldız

Öz

Abstract

In
May 1860, while the major conflict which took over between Druze and Maronites
in Mount Lebanon forming the basis of the region's political system, the region
witnessed a long-term reformist period from the administrative structure to the
legal order and from zoning activities to public order issues. At this stage,
the region, which was autonomously governed directly from Istanbul as of 1861,
the governors – mutasarrif- 
appointed from the center tried to achieve a stable structure through
the administrative reform efforts. However, because the mutasarrifs were not
from the Mount it was difficult to identify the internal reactions to the
reforms. At the same time, since the new administrative system was established
with the approval of the five major European States, every new practice faced
external reaction in the context of whether these states overlapped their
interests. Therefore, the reform policies envisaged by the rulers for the
region developed and changed and sometimes became a problem for İstanbul,
depending on the internal and external dynamics.

This study examines the
political life of Albanian Pashko Vasa Pasha, born in Shkodra, the fourth
governor of Mount Lebanon, and his administrative and legal initiatives in the
region between 1883-1892. Vasa Pasha took over the administration in Mount
Lebanon during a period when the Ottoman Empire struggled with the political
crises of the century and faced both internal problems and international
interventions within the borders of the region. In this study, the political
stance of Pasha against these interventions will be examined, as well as the
approach to sectarian problems of Mount Lebanon with administrative and legal
changes made by him.

Anahtar Kelimeler

Albanian, İşkodralı / Shkoder, Mount Lebanon, Vasa Pasha, Administrative System, Judicial Reforms, International Interventions

İşkodralı Vasa Paşa'nın Cebel-i Lübnan'da Reform Politikaları (1883- 1892)

Öz

1860
Mayıs’ında Cebel-i Lübnan’da Dürzi ve Maruniler arasında çıkan büyük çatışma
bölgenin bugüne uzanan siyasi sisteminin temellerini oluştururken, Cebel-i Lübnan
idari yapıdan hukuki düzene, imar faaliyetlerinden asayiş meselelerine kadar
uzun soluklu reformist bir döneme şahitlik etti. Bu aşamada 1861’den itibaren doğrudan
İstanbul’a bağlı olarak özerk bir biçimde yönetilen bölge, merkezden atanan
mutasarrıfların reform çabalarıyla istikrarlı bir yapıya kavuşturulmaya
çalışıldı. Bununla birlikte mutasarrıfların Cebel-i Lübnanlı olmaması reformlara
karşı gösterilecek iç reaksiyonların tespit edilmesini zorlaştırıyor, aynı
zamanda yeni idari sistem beş büyük Avrupa Devleti’nin onayıyla kurulduğu için
yapılan her yeni uygulama bu devletlerin çıkarlarıyla örtüşüp örtüşmediğine
göre dış reaksiyonla karşı karşıya kalıyordu. Dolayısıyla Cebel-i Lübnan
idarecilerinin bölge için uygulamayı öngördükleri reform politikaları, iç ve
dış dinamiklere bağlı olarak gelişiyor, değişiyor, zaman zaman da bir sorun
olarak Sadaretin karşısına çıkıyordu. 

Bu
çalışma Cebel-i Lübnan’ın dördüncü mutasarrıfı olan İşkodra doğumlu Arnavut
Paşko Vasa Paşa’nın mutasarrıflığa uzanan politik hayatı ile 1883-1892 yılları
arasında bölgede yürüttüğü idari ve hukuki
reform girişimlerini ele almaktadır. Vasa Paşa, Osmanlı
Devleti’nin yüzyılın siyasi buhranlarıyla mücadele ettiği bir dönemde Cebel-i Lübnan’da
yönetimi devralmış, bu minvalde bölge sınırları içinde hem iç problemlerle hem
de uluslararası müdahalelerle karşı karşıya kalmıştır. Çalışmada Paşa’nın bu
müdahaleler karşısındaki politik duruşu incelenecek, yanı sıra yaptığı idari ve
hukuki değişimlerle Cebel-i Lübnan’ın mezhep sorunlarına yaklaşımı üzerinde
durulacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Cebel-i Lübnan, Vasa Paşa, İdari Sistem, Hukuk, Arnavut, Uluslararası Müdahaleler, İşkodralı / Shkoder

Kaynakça

• Kaynakça / References 1. Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi Vesikaları BEO, GG 1013, Cebel-i Lübnan Nizam Defteri, 1330 BOA., DH.SAiD. d., 1/236 BOA, HR. MKT, 355/94 BOA, İrâde Dâhiliye, nr.598/41670 BOA, YA.HUS. 259/42, BOA, İ. MTZ.CL, 3/182, BOA, MTZ.CL, 1/18/7, BOA, YEE, 104/ 55, BOA, YEE, 104/1, 27 BOA, YEE, 110/15, BOA, MTZ. CL, 1/18/8, BOA, Y.EE. 104/ 115, BOA, Y.EE. 104/ 115, BOA, Y.EE, 78/93, BOA, YEE, 110/11, BOA, YEE, 78/93, 1304. (M. 1888), Cebel-i Lübnan Salnamesi
• 2. Diğer Kaynaklar / Other References Ahmed Cevdet Paşa. Maruzat. haz. Yusuf Halaçoğlu, İstanbul: Çağrı Yayınları: 1980. Akarlı, Engin Deniz. The Long Peace: Ottoman Lebanon: 1861-1920. London: The Centre for Lebanese Studies. 1993. Baaklini, Abdo I.. Legislative And Political Development Lebanon: 1842-1972. Durham: Duke University, 1976. Bayraktar, Uğur Bahadır. Milliyetçilik ve Osmanlı Eleştirisi: Arnavut Vasa Efendi’nin Tarih Anlayışı. Toplumsal Tarih, 2014. Gawrych, George. The Crescent And The Eagle: Ottoman Rule Islam And The Albanians: 1874-1913, London: 2006. Hatır, Lahd. Ahdü'l-Mutasarrıfin Fî Lübnan: 1861-1918, Beyrut: Dâru Lahdi Hatır, 1982. Kırmızı, Abdülhamit, II. Abdülhamid Dönemi (1876-1908) Osmanlı Bürokrasisinde Gayrimüslimler, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, 1998. Spagnolo, John P.. France & Ottoman Lebanon 1861-1914. The Middle East Centre: 1977. Süveyd, Yasin. Mevsuatü’l Tarih’i Lübnan: Tarihi Siyasi ve’l Askeri. Beyrut: Daru’l Nobilis, 2004. Yıldız, Tuba. Cebel-i Lübnan’da Osmanlı Devleti’nin Mezhep Politikası ve Hukuki Uygulamalar (1839-1914), Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2018.