The Psychology of Religious-Conservative Women in The Novels of Samiha Ayverdi

Yıl 2018, Sayı: 11, 74 - 88, 21.04.2018

Selime Öztürk Adem Can

https://doi.org/10.29000/rumelide.417486

Cited By: 1

Öz

In the art of novel, characters are supposed to exist with their
true psychologies. Otherwise, they can’t avoid being inconsistent. The fact
that characters’ personality development proceeds in a realistic way directly
affects the success of a novel. The characters of great novels in world
literature have real psychology. The successful authors of the Turkish
Literature have likewise paid great attention to the true psychology of their
characters. However, the number of novelists who depict female psychology
realistically in our literature is not much. In this regard, our female authors
are more fortunate. Samiha Ayverdi is one of our novelists who allocates a
peculiar place to “women” in her novels. This study is about the psychological
reality of religious and conservative women in Samiha Ayverdi's novels.
Ayverdi’s devout and conservative characters are enlightened people. Their
spiritualities are strong and ideal types, they have been raised by traditional
training. Therefore, they represent Ayverdi herself. In terms of being a female
author and appointing a special responsibility to women, Semiha Ayverdi is a
notable author. It is possible to explain the psychology of the plain and the
ethnic types with psychoanalytic methods in her novels. However, the
psychoanalysis of religious and intellectual women is tough. Instead, it can be
applied to the teaching of the knowledge of “information of identity” in the
classical Islam. Because, training plays a significative role in the identities
of these women. This study set out to reveal the psychological reality of the
geninune female enlightened woman in Samiha Ayverdi’s novels. For this, both
psychoanalysis and knowledge of “information of identity” have been applied.
Such characters who are idealized by Ayverdi for a particular purpose draw
readers’ attention to the superiority of Sufi ritual in human training.

Anahtar Kelimeler

Samiha Ayverdi, female’s psychology, knowledge of self, flat character, psychological truth

Samiha Ayverdi Romanında Dindar ve Muhafazakâr Kadın Psikolojisi

Öz

Roman sanatında kişilerin kendi gerçek
psikolojileriyle var olmaları gerekir. Aksi takdirde bu kişiler tutarsız
olmaktan kurtulamazlar. Kahramanların kişilik gelişiminin gerçekçi olması
romanın başarısını doğrudan etkiler. Dünya edebiyatlarındaki büyük romanların
önemli kahramanları psikolojik gerçeklikleriyle bilinir. Türk romanının başarılı
yazarları da kahramanlarının psikolojik gerçekliğine itina göstermişlerdir.
Ancak edebiyatımızda kadın psikolojisini gerçekçi bir biçimde işleyen romancı
sayısı fazla değildir. Bu konuda kadın yazarlarımız daha şanslı sayılır. Samiha
Ayverdi, romanlarında kadın konusuna hususi bir yer veren yazarlarımızdandır.
Bu çalışma Samiha Ayverdi’nin romanlarındaki dindar ve muhafazakâr kadınların
psikolojik gerçekliğini konu almaktadır. Ayverdi’nin dindar ve muhafazakâr
kadın kahramanları münevver kişilerdir. Maneviyatları güçlü ve ideal tiplerdir,
ananevi terbiye ile yetişmişlerdir. Bu sebeple Ayverdi’nin kendisini de temsil
ettikleri söylenebilir. Samiha Ayverdi hem kadın yazar olması hem de
romanlarında kadına özel bir mesuliyet yüklemesi bakımından dikkate değer bir
yazardır. Onun romanlarında düz ve menfi tiplerin psikolojisini psikanalistik
yöntemlerle izah etmek mümkündür. Ancak mütedeyyin ve münevver kadınların
psikolojisini psikanalizmle incelemek zordur. Bunun yerine klasik İslam
düşüncesindeki ilm-i nefs öğretisine müracaat edilebilir. Zira bu kadınların
kişiliklerinde terbiye belirleyici bir rol oynar. Bu çalışmada Samiha
Ayverdi’nin romanlarıdaki münevver kadın tipinin psikolojik gerçekliği ortaya
konmaya çalışılmıştır. Bunun için hem psikanalizme hem de ilm-i nefs bilgisine
müracaat edilmiştir. Ayverdi’nin hususi bir maksatla idealize ettiği söz konusu
kahramanlar okurun dikkatini tasavvuf terbiyesinin insan yetiştirmekteki
üstünlüğüne çekmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Samiha Ayverdi, kadın psikolojisi, ilm-i nefs, roman kişisi, psikolojik gerçeklik

Kaynakça

• Adler, A. (2014). İnsanın Doğasını Anlamak. (D. Başkaya, Çev.) İzmir: İlya. Ayverdi, S. (2006). Küplücedeki Köşk (2 b.). İstanbul: Kubbealtı. Ayverdi, S. (2007). Son Menzil (3 b.). İstanbul: Kubbealtı. Ayverdi, S. (2009). Yolcu Nereye Gidiyorsun (4 b.). İstanbul: Kubbealtı. Ayverdi, S. (2010). Batmayan Gün (6 b.). İstanbul: Kubbealtı. Ayverdi, S. (2011). Ateş Ağacı (6 b.). İstanbul: Kubbealtı. Ayverdi, S. (2011). İnsan ve Şeytan (6 b.). İstanbul: Kubbealtı. Ayverdi, S. (2012). Yaşayan Ölü (6 b.). İstanbul: Kubbealtı. Bahadır, A. (2010). Jung ve Din. İstanbul: İz. Buharî, İ.-ı. (2014). Sahîh-i Buharî Muhtasar. (H. Aldemir, İ. Tüfekçi, O. Güman, İ. Aktepe, M. Eryarsoy, & M. Odabaşı, Çev.) İstanbul: Karınca-Polen. Burke, E. (2017). Devrimin Şeytanları. (Ö. Koyuncu, Çev.) İstanbul: Tefrika. Demirci, M. (2007). Samiha Ayverdi'de İman ve Tasavvuf. TKKD Altay Kültür Sanat ve Eğitim Vakfı Panel Tebliğ Metinleri: TKKD Altay Kültür Sanat ve Eğitim Vakfı. Devellioğlu, F. (2015). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın. Fromm, E. (2012). Psikanaliz ve Din (3 b.). (E. Erten, Çev.) İstanbul: Say. Gençtan, E. (2014). Psikanaliz ve Sonrası. İstanbul: Metis. Karaman, H., Özek, A., Dönmez, İ., Çağrıcı, M., Gümüş, S., & Turgut, A. (Dü). (2006). Kur'ân-ı Kerîm ve Açıklamalı Meâli (15 b.). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı. Köksal, M. A. (2011). Peygamberler Tarihi (15 b.). Ankara: Türk Diyanet Vakfı. Köse, A. (2011). Freud ve Din (3 b.). İstanbul: İz. Kubbealtı Lugati. (2018, Ocak 1). http://www.kubbealti.org.tr: http://lugatim.com adresinden alındı Niyâzî-i Mısrî. (2015). Dîvânı ve Şerhi (4 b.). (M. E. Emre, Dü.) İstanbul: Gelenek. Özel, M. (2017, Nisan). Şeytan Aldı Götürdü. Dergâh(326), 12-13. Saîd Havva. (1990). El-Esâs fi't-Tefsîr (Cilt 5). (M. B. Eryarsoy, Çev.) İstanbul: Şamil. Snowden, R. (2011). Freud Kilit Fikirler. (M. İnan, Çev.) İstanbul: Optimist. Tanpınar, A. H. (1998). Edebiyat Üzerine Makaleler (5 b.). (Z. Kerman, Dü.) İstanbul: Dergâh. Tuzak, U. (2009). Samiha Ayverdi. T. Bora, & M. Gültekingil içinde, Modern Türkiye'de Siyasi Düşünce (s. 248-260). İstanbul: İletişim. Türkçe Sözlük (11 b.). (2011). Ankara: TDK. Türkçe Sözlük I. (1944). İstanbul: Cumhuriyet.