William Faulkner’ın Sanctuary romanının Türkçede nasıl adlandırıldığı üzerine betimleyici bir çalışma

Yıl 2019, Sayı: 14, 454 - 468, 21.03.2019

Gülsüm Canlı Ayşe Banu Karadağ

https://doi.org/10.29000/rumelide.541084

Cited By: 2

Öz

Türk okuru, Nobel ödüllü Amerikalı yazar William
Faulkner’ı (1897-1962), 1950’li yıllarda tanır. Aradan geçen sürede yaklaşık
yirmi eserinin Türkçeye çevrildiği düşünülecek olursa, yazarın günümüz Türk
edebiyat ve kültür dizgesinde önemli bir yer edindiği söylenebilir. Türkçeye
çevrilen Faulkner eserleri arasında, Sanctuary
(1931) romanı, toplamda üç çevirisi olan tek Faulkner metni olması sebebiyle
özellikle dikkat çeker. Roman ilk olarak 1961 yılında Kutsal Sığınak adıyla Ender Gürol tarafından çevrilmiştir. Sonraki
çevirilerse sırayla 1967 yılında Özay Sunar tarafından Lekeli Günler ve 2007 yılında Necla Aytür tarafından Tapınak adıyla yapılmıştır. Görüldüğü
üzere romanın adı her çeviride farklı yorumlanmış ve eser Türkçeye üç farklı
adla kazandırılmıştır. Bu çalışmanın amacı, Faulkner’ın Sanctuary romanının Türkçeye yapılan üç farklı çevirisinin neden
farklı adlarla yapıldığının gerekçelerini betimleyici bir yaklaşımla irdelemektir.
Edebiyat eserlerinin adlandırılmasına dair yapılan çalışmalarda tartışmalar,
metinlerin nasıl adlandırılacağı, metin ve ad arasındaki ilişki, metin
adlarının işlevleri gibi konuları ele almaktadır. Bahsi geçen konular, sadece
telif eserlerin adlandırılması ile sınırlı kalmamış, çeviri eserlerin
adlandırılması bağlamında da tartışılmıştır. Örneğin, “Titles and Translation”
başlıklı çalışmasında çevirilerin nasıl adlandırılacağına dair görüşlerini
paylaşan Maurizio Viezzi, çevirilerin adlandırılmasının masum olmadığını iddia
eder (2013: 383). Bu iddiadan hareketle, çalışma kapsamında, Sanctuary romanının Türkçeye yapılan
çevirilerine verilen adların gerekçeleri, metin içi ve metin dışı ögelerle
incelenecektir. 

Anahtar Kelimeler

Çeviri adlarının karşılaştırmalı çözümlemesi, edebî çeviri, Sanctuary

A descriptive study on the Turkish titles of William Faulkner’s Sanctuary

Öz

Turkish readers met Nobel Laureate, American
author William Faulkner (1897-1962) for the first time in 1950s. Considering the
fact that about twenty of Faulkner’s works have been translated so far, it is
now possible to say that Faulkner has gained an important place in today’s
Turkish literature. Among his translated works, the novel Sanctuary (1931) attracts more attention as the only Faulkner novel
with three Turkish translations. The novel was translated into Turkish for the
first time in 1961 as Kutsal Sığınak
by Ender Gürol. The following translations were rendered in 1967 as Lekeli Günler by Özay Sunar, and in 2007
as Tapınak by Necla Aytür.
Apparently, the title of the novel has been interpreted differently with each
translation. With a descriptive approach, this paper aims to analyze why
Faulkner’s novel Sanctuary (1931),
which has been translated into Turkish three times, has been translated with a
different title by each translator. There are various studies on the titles of
literary works which discuss issues such as how to determine the title of a
text, the relation between a text and its title, and the functions of titles.
Similar issues are discussed also within the scope of translated titles. For
example, in the article “Titles and Translation”, Maurizio Viezzi discusses how
to translate titles and claims that “title translation is not innocent” (2013:
383). Taking this claim into consideration, this study aims to analyze the
motives behind the translated titles of Sanctuary
via intra-textual and extra-textual materials. 

Anahtar Kelimeler

Comparative analysis of translated titles, literary translation, Sanctuary

Kaynakça

• Aytür, Necla. (2010). Kitaplar Arasında. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Besa, Josep. (1997). Title, Text, Meaning. Textual Practice, Cilt 11, Sayı 2, 323-330. doi: 10.1080/09502369708582281. Brown, Gillian & George Yule. (1983). Discourse Analysis. Cambridge: Cambridge University Press. Bobadilla-Pérez, Maria. (2007). Relevance and Complexities of Translating Titles of Literary and Filmic Works. Filología y Didáctica de la Lengua, (9), 117-124. Briffa, Charles & Rose Marie Caruana. (2009). Stylistic Creativity When Translating Titles. The Poetics and Linguistics Association (PALA) 2009 Conference, Roosevelt Academy, Middleburg: The Netherlands. Erişim 11 Ocak 2019, https://www.pala.ac.uk/uploads/2/5/1/0/25105678/briffa2009.pdf. Canlı, Gülsüm. (2018). Relocating Self-Translation from the Interlingual to Intralingual: Faulkner as a Self-Translauthor. TransLogos Translation Studies Journal, Cilt 1, Sayı 1, 41-63. Canlı, Gülsüm & Ayşe Banu Karadağ. (2018). Retranslations of Faulkner’s Sanctuary in Turkish Literature. Advances in Language and Literary Studies, Cilt 9, Sayı 3, 173-184. doi: 10.7575/aiac.alls.v.9n.3p.173. Doyle, Michael S.. (1989). Contemporary Spanish and Spanish American Fiction in English: Tropes of Fidelity in the Translation of Titles. Translation Review, Cilt 30, Sayı 1, 41-46. doi: 10.1080/07374836.1989.10523464. Faulkner, William. (1931). Sanctuary. New York: Random House. Faulkner, William. (1961). Kutsal Sığınak. Çev. Ender Gürol. İstanbul: Cem Yayınları. Faulkner, William. (1967). Lekeli Günler. Çev. Özay Sunar. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi. Faulkner, William. (2007). Tapınak. Çev. Necla Aytür. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Genette, Gérard. (1997). Paratexts: Thresholds of Interpretation. Cambridge: Cambridge University Press. Hornby, Albery Sydney. (1995). Oxford Advanced Learner’s Dictionary of Current English. Oxford: Oxford University Press. Irwin, John T.. (1992). Horace Benbow and the Myth of Narcissa. American Literature, Cilt 64, Sayı 3, 543-566. Landers, Clifford E.. (2001). Literary Translation: A Practical Guide. Clevedon: Multilingual Matters. Malraux, André. (1952). A Preface for Faulkner’s Sanctuary. Yale French Studies, (10), 92-94. McDonald, Hal. (1997). Faulkner’s Sanctuary. The Explicator, Cilt 55, Sayı 4, 222-223. Newmark, Peter. (1988). A Textbook of Translation. New York: Prentice Hall. Nord, Christiane. (1995). Text Functions in Translation: Texts and Headings as a Case in Point. Target, Cilt 7, Sayı 2, 261-284. doi: 10.1075/target.7.2.05nor. Öner, Senem. (2018). Namus: “Çeviri” Olarak Kadın. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt 8, Sayı 15, 110-118. Tahir-Gürçağlar, Şehnaz. (2002). What Texts Don’t Tell: The Uses of Paratexts in Translation Research. Crosscultural Transgressions: Research Models in Translation Studies, Ed. Theo Hermans, 44-60. London/New York: Routledge. Türk Dil Kurumu. (2011). Türkçe Sözlük (11. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Urgo, Joseph R.. (1983). Temple Drake’s Truthful Perjury: Rethinking Faulkner’s Sanctuary. American Literature, Cilt 55, Sayı 3, 435-444. Viezzi, Maurizio. (2013). Titles and Translation. Point of View as Challenge, Perspektivität als Herausforderung, Ed. Eronen, M. & M. Rodi-Risberg, VAKKI-Symposium XXXIII, 374-384. Vaasa: Finland.