Retelling as a translational practice: ‘The Hogarth Shakespeare’ project

Yıl 2019, - RumeliDE 2019.Ö5 - II. Rumeli [Dil, Edebiyat, Çeviri] Sempozyumu Bildirileri, 377 - 386, 21.08.2019

Gülsüm Canlı

https://doi.org/10.29000/rumelide.606220

Öz

The purpose of this study is to question the
concepts of ‘retelling’ and ‘rewriter’ over William Shakespeare’s plays retold
as novels and their Turkish translations. The questioning is based on ‘The
Hogarth Shakespeare’ project initiated by The Hogarth Press in October, 2015.
As the year 2016 marked the 400^th anniversary of Shakespeare’s
death, the publishing house aims to retell Shakespeare’s plays as novels
written by acclaimed and best-selling novelists of today and to translate these
novels in 2o countries including Turkey. So far, seven plays have been retold
within the scope of the project and four of these retellings have been
translated into Turkish. The translations have been presented to Turkish
readers by Doğan Kitap as a series named ‘Shakespeare Yeniden’ (Shakespeare
Once Again). The writers of these retellings are called ‘yeniden yazan’
(rewriters) on the list prepared for the launch of the series. Although the act
of writing a novel out of a play is described as ‘retelling’ in the source
culture, and the actors of this process are called ‘rewriters’ in the target
culture, the novels are accepted as original works by both cultures. However,
considering the fact that the plays written centuries ago function as the
source texts for the novels, it is possible to ask whether these novels can be
seen as translations. Within the scope of intertextuality, translation is
claimed to be “repeatable”, “plural” and “a different interpretation of the
original” (Sakellariou, 2014: 7). Based on this claim, it is also possible to
ask whether retelling a play in the form of a novel can be an act of
translating. Finally, in search of answers for the questions, the intertextual
relation between the source and the target texts of the retelling process will
be explained within the scope of translation studies. 

Anahtar Kelimeler

Retelling, rewriter, intertextuality, Shakespeare

Bir çeviri eylemi olarak yeniden anlatım: ‘The Hogarth Shakespeare’ projesi

Öz

Bu çalışmanın amacı, William Shakespeare’in
oyunlarının roman türünde yeniden anlatılması ve ortaya çıkan eserlerin
Türkçeye çevrilmesi üzerinden ‘yeniden anlatım’ ve ‘yeniden yazan’ kavramlarını
sorgulamaktır. Sorgulamanın inceleme nesnesi Hogarth Press tarafından Ekim 2015
itibarıyla hayata geçirilen ‘The Hogarth Shakespeare’ projesidir. 2016 yılının
William Shakespeare’in 400. ölüm yıl dönümü olması nedeniyle başlatılan proje
kapsamında, Shakespeare’in oyunlarının günümüzün çok satan, tanınmış yazarları
tarafından roman türünde yeniden anlatılması ve bu romanların Türkiye dahil 20
ülkede çevrilmesi planlanmıştır. Başlangıç tarihinden itibaren, proje için yedi
oyun roman türünde yeniden anlatılmış, bunlardan dördü Türkçeye
kazandırılmıştır. Türkçeye çevrilen romanlar, Doğan Kitap tarafından
‘Shakespeare Yeniden’ adlı bir seriyle okura sunulmuştur. Çevrilen bu
romanların yazarlarına, serinin tanıtımı için hazırlanan listede ‘yeniden
yazan’ denilmektedir. Tiyatro oyunundan roman üretme eyleminin kaynak dizgede
‘yeniden anlatım’ ve bu sürecin eyleyenlerinin erek dizgede ‘yeniden yazan’ şeklinde
ifade edilmesine rağmen, romanlar her iki dizgede de telif eser olarak kabul
görmüştür. Ancak yüzyıllar önce yazılan oyunların romanlara kaynaklık ettiği
göz önüne alındığında, telif olduğu düşünülen bu romanların bir çeviri gibi
değerlendirilip değerlendirilemeyeceği sorusu akla gelmektedir. Ayrıca
metinlerarasılık kavramı üzerinden yorumlandığında, çevirinin
“tekrarlanabilir”, “çoğul” ve “özgünün farklı bir yorumu” olduğu iddia
edilmektedir (Sakellariou, 2014: 7). Bu iddiadan hareketle, bir oyunu roman
türünde yeniden anlatmanın bir çeviri eylemi olup olamayacağı da tartışmaya
açılacaktır. Son olarak, tartışmaya açılan sorulara cevap aranırken bahsi geçen
yeniden anlatım sürecine dahil edilen kaynak ve erek metinler arasındaki
ilişkisellik, çeviribilim bağlamında anlamlandırılmaya çalışılacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Yeniden anlatım, yeniden yazan, metinlerarasılık, Shakespeare

Kaynakça

• Amorim, Lauro Maia. (2003). Translation and Adaptation: Differences, Intercrossings and Conflicts in Ana Maria Machado’s Translation of Alice in Wonderland By Lewis Carroll. Caternos de Traducao, Cilt 1, Sayı 11, 193-209. Asal, Raşel Rakella. (2019). Yazmak Yeniden Yazmaktır: Tracy Chevalier’in Yeni Çocuk Romanı. Roman Kahramanları, 37, 163-172. Atwood, Margaret. (2016). Hagseed. New York/London: Hogarth. Atwood, Margaret. (2017). Cadı Tohumu. Çev. Canan Sılay. İstanbul: Doğan Kitap. Chevalier, Tracy. (2017). New Boy. New York/London: Hogarth. Derrida, Jacques. (1976). Of Grammatology. Çev. Gayatri Chakravorty Spivak. Baltimore: Johns Hopkins University Press. Erdoğan, Altay Ömer. Dunbar: Azmin Yolu Kalbe Uzanmazsa; Shakespeare Yeniden, Kral Lear Yine!. Roman Kahramanları, 37, 142-150. Jacobson, Howard. (2016). Shylock is My Name. New York/London: Hogarth. Karadağ, Ayşe Banu. (2019). Çeviriyi ve Çeviribilimi Çeviribilim Aracılığıyla Yeniden Düşünmek. II. Uluslararası Rumeli [Dil, Edebiyat, Çeviri] Sempozyumu, 12-13.04.2019, Kırklareli Üniversitesi, Kırklareli/Türkiye. Lewis, Anthony R.. (2007). Language and Translation: Contesting Conventions. In Translation – Reflections, Refractions, Transformations, Ed. Paul St. Pierre, 27-37. New York: Benjamins. Milton, John. (2010). Adaptation. Handbook of Translation Studies. Amsterdam: John Benjamins. Nesbo, Jo. (2018). Macbeth. New York/London: Hogarth. Nesbo, Jo. (2018). Macbeth. Çev. Can Yapalak. İstanbul: Doğan Kitap. Pala-Mull, Çiğdem. (2019). Hırçın Kız’dan Sirke Kız’a Kadının Özgürleşmesi mi Evcilleşmesi mi?. Roman Kahramanları, 37, 125-131. Schiff, James A.. (1998). Contemporary Retellings: A Thousand Acres as the Latest Lear. Critique: Studies in Contemporary Fiction, Cilt 39, Sayı 4, 367-381. Doi: 10.1080/00111619809599542. Sakellariou, Panagiotis. (2014). The Appropriation of the Concept of Intertextuality for Translation-Theoretic Purposes. Translation Studies. 37-41. Soyşekerci, Hülya. (2019). Kış Masalı’ndan Zaman Boşluğu’na. Roman Kahramanları, 37, 151-162. St. Aubyn, Edward. (2017). Dunbar. New York/London: Hogarth. St. Pierre, Paul. (2007). In Translation – Reflections, Refractions, Transformations. Amsterdam: John Benjamins. Tellioğlu, Banu. (2019). Özgünün Kökeni ve Çeviride Telif Hakları. Çeviribilimde Araştırmalar, Ed. Seda Taş, 123-148. İstanbul: Hiperlink. Toury, Gideon. (1986). Translation. A Cultural-Semiotic Perspective. Encyclopedic Dictionary of Semiotics, Ed. Thomas A. Sebeok, 1111-1124. Berlin: Walter de Gruyter. Tyler, Anne. (2016). Vinegar Girl. New York/London: Hogarth. Tyler, Anne. (2018). Sirke Kız. Çev. Sinem Bozkurt. İstanbul: Doğan Kitap. Van Wyke, Ben. (2010). Ethics and Translation. Handbook of Translation Studies, Ed. Yves Gambier & Luc Van Doorslaer, 111-115. Amsterdam: John Benjamins. Venuti, Lawrence. (1998). The Scandals of Translation: Towards an Ethics of Difference. New York: Routledge. Winterson, Jeanette. (2015). The Gap of Time. New York/London: Hogarth. Winterson, Jeanette. (2017). Zaman Boşluğu. Çev. Yeşim Seber. İstanbul: Doğan Kitap. Yağcıoğlu, Semiramis. (2019). Shakespeare Yeniden. Roman Kahramanları, 37, 123- 124. Yağcıoğlu, Semiramis. (2019). Shakespeare’in Büyülü Adasından Hapishane Duvarlarına: Atwood’un Cadı Tohumu. Roman Kahramanları, 37, 132-141.