Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde yöntem

Yıl 2020, Sayı: 18, 23 - 48, 21.03.2020

Gökçen Göçen

https://doi.org/10.29000/rumelide.705499

Cited By: 5

Öz

Bir yabancı dilin öğretimi söz konusu olduğunda dilin nasıl öğretileceği de söz konusu olmaktadır. Bu süreçte dil öğretim yöntemlerinden yararlanılmaktadır. Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde de dil öğretim yöntemlerini bilmek Türkçe öğretim sürecine olumlu etki yapacaktır. Bu süreçte, yöntemlerin hangi dil öğretim yaklaşımlarıyla ilgili olduğunu fark etmek, yöntem hakkında bilgi sahibi olmak yöntemlerin sınıf ortamına aktarılması için önemlidir. Bunlar, dil öğretim süreci içinde ne zaman, hangi yönteme başvurulacağı konusunda da bir dil öğretmenine yol gösteren özellikler arasındadır. Bununla birlikte, sınıf ortamında yapılacak uygulamalar için öğretmenlerin dil öğretim yöntemlerindeki öğretmen ve öğrenci rollerinin neler olduğunu anlaması ve dil öğretim yöntemlerinin olumlu ve olumsuz taraflarının farkında olması bir gerekliliktir. Bu önem ve gerekle, Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminin etkililiğini arttırmak adına, dil öğretim yöntemlerindeki öğretmen-öğrenci rollerini ve yöntemlerin olumlu-olumsuz özelliklerini ortaya koymayı amaçlayan bu çalışma, literatür çalışmasına dayalı bir derleme çalışmasıdır. Literatür çalışması doğrultusunda dil öğretiminde kullanılan yöntemlerdeki öğretmen-öğrenci rolleri ve yöntemlerin olumlu-olumsuz özellikleri derlenmiştir. Bu çalışmada, yöntemlerdeki öğretmen-öğrenci rollerinin ve yöntemlerin olumlu-olumsuz özelliklerinin açıklamaları ve örnekleri bir bütün hâlinde sunulmuştur. Böylece, bir dil öğretmenine hangi yöntemi, ne zaman, niçin seçmesi gerektiğiyle ilgili bir bakış açısı da sunulmuş olmuştur. Bu çalışmanın, öğretim sürecini etkili bir hâle getirmede, Türkçeyi yabancı dil olarak öğretenlere yardımcı olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Dil öğretimi, Türkçe eğitimi, Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi, dil öğretim yöntemleri

Methodology in teaching Turkish as a foreign language

Öz

The practice of teaching a foreign language is concerned with the ways languages are taught. This means language teaching methods are exploited in this process. Having the knowledge of language teaching methods will benefit one’s practices of teaching Turkish as a foreign language (TFL). In order to transfer methodological knowledge to classroom environment, it is important to have learnt about methods and to recognize the approaches that the methods are related to. These are among the elements that lead a language teacher in terms of “which method to apply” and “when to apply them”. In addition, teachers need to understand the roles of themselves and learners in language teaching methods and be aware of positive and/or negative aspects of them so that in-class applications will be effective. To this end, this study aims to reveal teacher-learner roles in language teaching methods and positive and/or negative aspects of them. This is a compilation study based on literature review. In accordance with literature review, teacher-learner roles in language teaching methods and positive and/or negative aspects of them were compiled. The study presents teacher-learner roles in language teaching methods and positive and/or negative aspects of them as a whole. Therefore, this study provides language teachers with some ideas on which methods to use as well as when and why to use them. It is intended that this study will be of benefit to teachers of TFL to better improve TFL practices.

Anahtar Kelimeler

Language teaching, Teaching Turkish, Teaching Turkish as a foreign language, Language teaching methods

Kaynakça

• Abu-Melhim, A. (2009). Re-evaluating the effectiveness of the audio-lingual method in teaching English to speakers of other languages. International Forum of Teaching and Studies, 5(2), 39-45.
• Akpınar Dellal, N., & Akbay Pişkin, M. (2015). Yabancı dil öğreten eğitimcilerin telkin yöntemine ilişkin algı ve görüşleri. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(3), 37-50.
• Aktaş, T. (2005). Yabancı dil öğretiminde iletişimsel yeti. Journal of Language and Linguistic Studies 12, 89-100.
• Altun Demir, N. (2015). Yöntem sonrası pedagoji: Yöntemlerin özgünlüğü, uygulanabilirliği, olabilirliği. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 13(50), 9-23.
• Alver, M. (2019). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde esas alınan ilkeler ile kullanılan yöntem ve teknikler. İ. Erdem, B. Doğan ve H. Altunkaya (Ed.), Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi (13-42). Ankara: Pegem Akademi.
• Arnold, J., & Fonseca, C. (2004). Multiple ıntelligence theory and foreign language learning: A brain-based perspective. International Journal of English Studies, 4(1), 119-136.
• Aykaç, N. (2015). Yabancı dil olarak türkçe öğretiminin genel tarihçesi ve bu alanda kullanılan yöntemler. Turkish StudiesInternational Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(3), 161-173.
• Barın, E. (2004). Yabancılara türkçe öğretiminde ilkeler. Türkiyat Araştırmaları(1), 19-30.
• Batdı, V. (2013). İşbirlikli öğrenmenin yabancı dil öğretimindeki önemine ilişkin öğretmen görüşleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 158-165.
• Bekleyen, N. (2015). Dil öğretiminin tarihsel gelişimi. N. Bekleyen (Ed.), Dil Öğretimi (s. 3-21). Ankara: Pegem Yayınları.
• Benson, S. D. (2016). Task-based language teaching: An empirical study of task transfer. Language Teaching Research, 20(3), 341-365.
• Bölükbaş, F. (2013a). İşitsel-dilsel yöntem (Audio-lingual method). M. Durmuş, & A. Okur (Ed.), Yabancılara Türkçe Öğretimi El Kitabı (s. 61-65). İstanbul: Grafiker Yayınları.
• Bölükbaş, F. (2013b). Grupla dil öğretim yöntemi (Community language learning). M. Durmuş, & A. Okur (Ed.), Yabancılara Türkçe Öğretimi El Kitabı (s. 67-71). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Bölükbaş, F. (2013c). Dil öğretiminde işbirlikli öğrenme (Cooperative learning). M. Durmuş, & A. Okur (Ed.), Yabancılara Türkçe Öğretimi El Kitabı (s. 73-78). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Brinton, D., Snow, M., & Wesche, M. (1989). Content-based second language ınstruction. New York: Newbury House.
• Brown, H. D. (2007). Principles of language learning and teaching. White Plains, NY: Pearson, Longman.
• Büyükikiz, K. K. (2013a). Doğal yaklaşım (Natural approach). M. Durmuş, & A. Okur (Ed.), Yabancılara Türkçe Öğretimi El Kitabı (s. 87-89). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Büyükikiz, K. K. (2013c). İçerik odaklı öğretim (Content-based instruction). M. Durmuş, & A. Okur (Ed.), Yabancılara Türkçe Öğretimi El Kitabı (s. 125-128). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Calp, M. (2017). Yabancılara Türkçe öğretiminde alternatif bir yöntem: İşitsel-dilsel yöntem. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 5(4), 611-633.
• Celce-Murcia, M. (1991). Language and communication: A time for equilibrium and integration. J. E. Alatis içinde, Georgetown University round table on language and linguistics (s. 223–237). Washington, DC: Georgetown University Press.
• Celce-Murcia, M. (2001). Teaching English as a second or foreign language. Boston, Massachusetts: Heinle & Heinle Publishers.
• Chen, J. Q., Moran, S., & Gardner, H. (2009). Multiple intelligences theory around the World. San Francisco, CA: Jossey-Bass Publishers.
• Ciubancan, M. (2013). From task-supported teaching to task-based learning. Euromentor Journal, 4(1), 56-65.
• Córdoba Zúñiga, E. (2016). Implementing task-based language teaching to integrate language skills in an efl program at a Colombian university. Profile Issues in Teachers’ Professional Development, 18(2), 13-27.
• Çangal, Ö. (2012). Yabancılara Türkçe öğretiminde kültür taşıyıcısı olarak türküler. Gazi Üniversitesi Türkçe Araştırmaları Akademik Öğrenci Dergisi, 2(2), 9-20.
• Demir, A., & Açık, F. (2011). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kültürlerarası yaklaşım ve seçilecek metinlerde bulunması gereken özellikler. TÜBAR, XXX, 51-72.
• Demircan, Ö. (2013). Yabancıdil öğretim yöntemleri. İstanbul: Der Yayınları.
• Demirel, Ö. (2012). Yabancı dil öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Derman, S., & Köksal, O. (2013). Yabancılara Türkçe öğretiminde çoklu zekâ (Multiple intelligences) Uygulamaları. M. Durmuş, & A. Okur (Ed.), Yabancılara Türkçe Öğretimi El Kitabı (s. 135-142). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Dilidüzgün, Ş. (2015). Eylem odaklı yaklaşım bağlamında yabancı dil olarak türkçe öğretiminde yazma etkinlikleri. Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 1(2), 16-34.
• Durmuş, M. (2013a). Dil öğretiminin erken dönemleri ve dil bilgisi-çeviri yöntemi (Grammar-translation method). M. Durmuş, & A. Okur (Ed.), Yabancılara Türkçe Öğretimi El Kitabı (s. 49-54). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Durmuş, M. (2013b). Doğrudan yöntem (Direct method) ve Berlitz okullarındaki uygulamalar. M. Durmuş, & A. Okur (Ed.), Yabancılara Türkçe Öğretimi El Kitabı (s. 55-60). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Ekawati, A. D. (2017). The effect of TPR and audio-lingual method in teaching vocabulary viewed from students’ IQ. Journal of ELT Research, 2(1), 55-67.
• Enginarlar, H. (1983). Yabancı dil öğretiminde çeşitli yaklaşımlar ve işlevsel kavramsal yaklaşım. Ortaöğretim Kurumlarında Yabancı Dil Öğretimi ve Sorunları (s. 45-68). içinde Türk Eğitim Derneği Yayınları.
• Erdem, M. D., Gün, M., & Sever, P. (2015). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde yöntem seçimi ve alternatif yöntemler. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(11), 549-566.
• Gardner, H. (1999). Intelligence reframed. New York: Basic Books. Göçer, A. (2017a). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde iletişimsel yöntemin özellikleri, kullanımı ve işlevleri. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 5(4), 1-16.
• Göçer, A. (2017b). Görev temelli öğrenme yönteminin türkçenin ikinci dil olarak öğretiminde kullanımı, özellikleri ve işlevleri. International Journal of Language Academy, 5(2), 313-328.
• Güçlü, B., Arslan, M., & Üstünyer, İ. (2017). Teaching vocabulary in turkish language for foreigners at beginner level using suggestopedia. International Journal of Research in Social Sciences, 7(11).
• Gün, M. (2013a). İletişimsel yöntem (Communicative method). M. Durmuş, & A. Okur (Ed.), Yabancılara Türkçe Öğretimi El Kitabı (s. 111-114). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Gün, M. (2013b). Görsel-işitsel yöntem (Audio-visual method). M. Durmuş, & A. Okur (Ed.), Yabancılara Türkçe Öğretimi El Kitabı (s. 115-117). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Güneş, F. (2013a). Türkçe öğretimi yaklaşımlar ve modeller. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Gür, H. (1995). Yabancı dil öğretiminde yöntem sorunu. Dil Dergisi, 28, 30-38. Gür, H., & Gür, A. K. (1995). Dil öğretim yöntemleri (3): 1. İşitsel-görsel yöntem, 2. Bilişsel yöntem, 3. Seçmeci yöntem. Dil Degisi(35), 72-79.
• Güzel, A., & Barın, E. (2013). Yabancı dil olarak türkçe öğretimi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Haley, M. H. (2004). Learner-centered instruction and the theory of multiple intelligences with second language learners. Teachers College Record, 106(1), 163-180.
• Hao, Y. (2017). EFL teaching methods. Journal of Language Teaching and Research, 8(4), 742-749.
• Işık, A. (2008). Yabancı dil eğitimimizdeki yanlışlar nereden kaynaklanıyor? Journal of Language and Linguistic Studies, 4(2), 15-26.
• İşcan, A. (2011). yabancılara türkçe öğretiminde Suggestopedia’nın (Telkin yöntemi) kullanımı. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, terature and History of Turkish or Turkic, 6(1), 1317-1322.
• İşcan, A. (2017). The use of Eclectic Method in teaching turkish to foreign students. Journal of Education and Practice, 8(7), 149-153.
• Johnson, D. W., Johnson, R. T., & Holubec, E. J. (1993). Circles of learning. Edina, MN: Interaction Book Company.
• Kırkgöz, Y. (2015). Görev temelli yöntem (Task-based method). N. Bekleyen (Ed.), Dil Öğretimi (s. 231-244). Ankara: Pegem Akademi.
• Kocaman, A. (1983). Yabancı dil öğretiminde yeni yönelimler. Ortaöğretim Kurumlarında Yabancı Dil Öğretimi ve Sorunları (s. 1-11). içinde Türk Eğitim Derneği Yayınları.
• Kurt, M. (2010). Türkçenin yabancılara öğretimi. Düşünce Dünyasında Türkiz, 117-124.
• Larsen-Freeman, D. (2011). Tecniques and principles in language teaching. Oxford University Press.
• Li, W. (2012). An Eclectic Method of college English teaching. Journal of Language Teaching and Research, 3(1), 166-171.
• Liang, X., Mohan, B. H., & Early, M. (1998). Issues of cooperative learning in ESL classes: A literature review. TESL Canada Journal, 15(2), 13-23.
• Liu, Q., & Shi, J. (2007). An analysis of language teaching approaches and methods - Effectiveness and weakness. US-China Education Review, 4(1), 69-71.
• Long, M. H. (2007). Texts, tasks, and the advanced learner. M. H. Long (Ed.), Problems in SLA (s. 119–138). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
• McKenzie, W. (2002). Multiple intelligences and instructional technology: A manual for every mind. Eugene, OR: International Society for Technology in Education.
• Melanlıoğlu, D. (2013a). Kültürler arası iletişim odaklı yaklaşım (Intercultural communication approach). M. Durmuş, & A. Okur (Ed.), Yabancılara Türkçe Öğretimi El Kitabı (s. 129-134). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Melanlıoğlu, D. (2013b). Eklektik (Seçmeci) yöntem (Eclectic method). M. Durmuş, & A. Okur (Ed.), Yabancılara Türkçe Öğretimi El Kitabı (s. 119-120). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Melanlıoğlu, D. (2013c). Sessiz yol (The silent way). M. Durmuş, & A. Okur (Ed.), Yabancılara Türkçe Öğretimi El Kitabı (s. 83-86). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Memiş, M. R., & Erdem, M. D. (2013). Yabancı dil öğretiminde kullanılan yöntemler, kullanım özellikleri ve eleştiriler. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(9), 297-318.
• Nunan, D. (2011). Task-based language teaching. Beijing: Foreign Language teaching and Research Press.
• Olsen, R. W.-B., & Kagan, S. (1992). About cooperative learning. C. Kessler (Ed.), Cooperative language learning: A teacher's resource book (s. 1-30). Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
• Paker, T. (2015). İletişimsel dil öğretim yöntemi (Communicative language teaching method). N. Bekleyen (Ed.), Dil Öğretimi (s. 187-210). Ankara: Pegem Akademi.
• Richards, J. C., & Rodgers, T. S. (2002). Approaches and methods in language teaching. Cambridge University Press.
• Samuda, V., & Bygate, M. (2008). Tasks in second language learning. New York: Palgrave Macmillan.
• Sebüktekin, H. (1973). Yabancı dil öğretiminde yöntem. Boğaziçi Üniversitesi Dergisi, Humaniter Bilimler-Humanities, 1, 95-100.
• Shuang, L., & Xin, M. (2011). A comparative study of the features of the direct method and the communicative approach. International Conference on Computational and Information Sciences, 1068-1071.
• Slavin, R. E. (1995). Cooperative learning: Theory, research, and practice. Boston: Allyn & Bacon.
• Şenel, M. (2015). Dilbilgisi çeviri yöntemi (Grammar-translation method). N. Bekleyen (Ed.), Dil Öğretimi (s. 23-39). Ankara: Pegem Akademi.
• Tosun, C. (2006). Yabancı dil öğretim ve öğreniminde eski ve yeni yöntemlere yeni bir bakış. Çukurova Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, Journal of Arts and Sciences 5, 79-88.
• Uysal, B. (2019). Yabancı dil öğretimi yaklaşımları. Ü. Şen (Ed.), Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi (24-40). Ankara: Pegem Akademi.
• Uzuntaş, A. ve Yıldız, C. (2017). Dil öğretiminde yaklaşımlar, yöntemler, strateji ve teknikler. H. Develi, C. Yıldız, M. Balcı, İ. Gültekin ve D. Melanlıoğlu (Ed.), Uygulamalı Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi El Kitabı (205-240). İstanbul: Kesit Yayınları.
• Widodo, H. P. (2005). Teaching children using a total physical response (TPR) method: Rethinking. Bahasa Dan Seni, 33(2), 235-248.
• Willis, D., & Willis, J. (2012). Doing task-based teaching. Oxford, UK: Oxford University Press.
• Yaprak, Z. (2015). İçerik temelli öğretim / İçerik ve dil bütünleştirmeli öğrenme. N. Bekleyen (Ed.), Dil Öğretimi (s. 211-229). Ankara: Pegem Akademi.
• Yaylı, D., & Yaylı, D. (2011). Yabancı dil öğretimi yaklaşımları ve yöntemleri. D. Yaylı, & Y. Bayyurt (Ed.), Yabancılara Türkçe Öğretimi Politika Yöntem ve Beceriler (s. 7-28). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Yılmaz, F., & Kocaoğlu, İ. (2017). Yabancılara Türkçe öğretiminde görev temelli yaklaşımı kullanmaya yönelik etkinlikler. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 5(3), 234-248.
• Yorulmaz, M. (2009). Göreve dayalı öğretim yönteminin türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde dinleme becerisinde kullanılmasının avantajları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Young, R. (2000). The silent way. M. Byram (Ed.), Routledge Encyclopedia of Language Teaching and Learning (s. 546-548). London: Routledge.