Suriyeli öğrencilere yönelik Türkçe öğretiminde materyal kullanımı

Yıl 2020, Sayı: 19, 1 - 19, 21.06.2020

Nurşat Biçer Sezgin Demir

https://doi.org/10.29000/rumelide.751949

Öz

Türkiye’de yaşayan Suriyeli öğrencilerin eğitim ve öğretimlerini devam ettirebilmelerinde oldukça önemli olan Türkçe derslerinin etkili ve kalıcı olmasında materyaller büyük rol üstlenirler. Kullanılan materyallerin öğrenciye uygunluğu, pratikliği, çoklu öğrenmeye uygunluğu, kültür aktarımını sağlaması, temel dil becerilerini geliştirmesi beklenmektedir. Beklenen bu niteliklerin sağlanmasında da öğretmen önemlidir. Bu çalışmada Suriyeli öğrencilere Türkçe öğreten öğretmenlerin materyal hazırlama, geliştirme ve kullanma durumlarına ilişkin görüşlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda öğretmenlerden görüş alınarak materyallerin Türkçe öğretimine yansımaları ortaya konmuştur. Çalışmada nitel araştırma desenlerinden olgubilim kullanılmıştır. Çalışma, amaçlı örneklem yöntemiyle belirlenen Kilis ilinde Suriyelilere Türkçe öğreten 11 öğretmenle yürütülmüştür. Veri toplamak için yarı-yapılandırılmış görüşme yöntemiyle gerçekleştirilen görüşmeler ses kayıt cihazıyla kaydedilmiş, bilgisayar ortamında yazılı hâle getirilmiştir. Verileri analizinde içerik analiziyle betimsel analiz birlikte kullanılmış, yapılan analizin güvenilirliği için iki kodlayıcı veriler üzerinde çalışmıştır. Çalışmanın sonuçları değerlendirildiğinde öğrencinin ve öğretmenin olumlu düşüncelerine karşılık süreçte önemli eksikliklerinin olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türkçe öğretimi, materyal, Suriyeli, mülteci, iki dillilik

Use of materials in Turkish teaching for Syrıan students

Öz

Materials are playing a major role in Turkish courses for Syrian students refugees in Turkey to continue their education and training. It is expected that the materials used will develop basic language skills so that student adaptability, practicality, suitability for multiple learning, culture transference. Teacher factor is also involved in ensuring these qualities expected from the self. In this study, it was aimed to determine the opinions of the teachers teaching Turkish to the Syrian students about their material preparation, development and use situations. For this purpose, the opinions of the teachers were taken into consideration and the reflections of the materials in Turkish teaching were determined. This research was prepared and carried out according to a phenomenological approach, which is concerned with qualitative patterns. The study was carried out in Kilis with 11 teachers teaching Turkish to Syria. A purposeful sampling method was used for the selection of these teachers. Semi-structured interview method was used to collect data from the teachers and interviews were recorded with voice recorder. This collected data has been written on the computer. Content analysis and descriptive analysis were used together to analyze this data. As a result of the work, teachers and students attach importance to materials; but it has been determined that various problems have been experienced in the process.

Anahtar Kelimeler

Teaching Turkish, material, Syrian, refugee, bilingualism

Kaynakça

• Akpınar Dellal N. ve Seyhan Yücel M. (2015). Yabancı dil öğretmenlerinin derslerinde materyal kullanımına ilişkin tutum ve görüşleri. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(2), 1051-1066. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7950.
• Altıparmak, H. M. ve Özcan, Ş. (2016). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde temel yaşam alanlarından hareketle bilgisayar destekli bir kaynak önerisi: Görsel senaryo. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(34), 68-77.
• Artuç, S. (2013). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde bilişimden yararlanma: paragraf çalışmaları. International Journal of Language Education and Teaching, 1, 80-91.
• Baki, Y. ve Karakuş, N. (2012). Türkçe öğretiminde öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Barın, E. (2004). Yabancılara Türkçe öğretiminde ilkeler. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD), 1, 19-30.
• Bektaş, F., Nalçacı, A. ve Ercoşkun, H. (2009). Sınıf öğretmeni adaylarının “öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme/tasarımı” dersinin kazanımlarına ilişkin görüşleri. Kuramsal Eğitimbilim, 2(2), 19-31.
• Biçer, N. (2016). An evaluation of pre-service Turkish teachers’ skills and knowledge regarding preparation of worksheets to teaching Turkish to foreigners. Educational Research and Reviews, 11(5), 164-173. http://dx.doi.org/10.5897/ERR2015.2549.
• Biçer, N. ve Kılıç, B. S. (2017). Suriyeli öğrencilere Türkçe öğretmek için kullanılan ders kitaplarının öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(4), 649-663. http://dx.doi.org/10.16916/aded.329809.
• Bilgin, N. (2014). Sosyal bilimlerde içerik analizi: teknikler ve örnek çalışmalar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Creswell, J. W. (2016a). Araştırma deseni: nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları. Çev., Ed., Selçuk Beşir Demir. Ankara: Eğiten Kitap.
• Creswell, J. W. (2016b). Nitel araştırma yöntemleri: beş yaklaşıma göre nitel araştırma yöntemleri. Çev., Ed., Mesut Bütün ve Selçuk Beşir Demir. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Creswell, J. W. ve Plano Clark V. L. (2015). Karma yöntem araştırmaları: tasarımı ve yürütülmesi. Çev., Ed., Yüksel Dede ve Selçuk Beşir Demir. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Demir, T. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde materyal yetkinliği –ders kitapları. Dil Dergisi, 166(1), 43-52.
• Demirel, Ö. (1990). Yabancı dil öğretimi, ilkeler, yöntemler, teknikler. Ankara: USEM Yayınları.
• Doğan, Y. (2014). Yabancılara Türkçe kelime öğretiminde market broşürlerinden yararlanma. Journal of Language and Linguistic Studies, 10(1), 89-98.
• Duman, G. B. (2013). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde materyal geliştirme ve materyallerin etkin kullanımı. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(2), 1-8.
• Dursun, F. (2006). Öğretim sürecinde araç kullanımı. İlköğretmen Dergisi, 1, 8-9.
• Fries, C. C. (1959). Preparation of teaching materials, practical grammars, and dictionaries, especially for foreign languages. Proceedings of the Eighth International Congress of Linguists. Oslo University Press, 738-746.1.
• Fuller, G. E. (2001). Yabancı dil nasıl öğrenilir? İstanbul: Avesta Basın Yayın.
• Hacıömeroğlu, M. S. (2007). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenenler için kiplik öğretimi üzerine materyal geliştirme. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Halis, İ. (2001). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. Konya: Mikro Yayınları.
• Heinich, R., Molenda, M. ve Russell, J. D. (1993). Instructional media and the new technologies of ınstruction (4th. Ed.). NY: Macmillan Publishing Company, England.
• Ilgar, M. (2013). Yabancı Dil Olarak Türkçe öğretiminde e-öğrenim yoluyla kelime öğretimi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Kanğ, S. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe kelime öğretiminde eğitim teknolojilerini kullanma. Dede Korkut Dergisi, 7, 73-84.
• Karamustafaoğlu, O. (2006). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin öğretim materyallerini kullanma düzeyleri: Amasya ili örneği. AÜ. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 90-101.
• Karamustafaoğlu, O., Çakır, R. ve Topuz, F. (2012). Fen öğretiminde öğretmenlerin derslerinde materyal ve teknoloji kullanımına yönelik tutumlarının incelenmesi. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Niğde: Niğde Üniversitesi.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kaya, Z. (2006). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. Ankara: Pegem Yayınları.
• Kılınç, H. H. ve Yenen, E. T. (2015). Yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılan ders kitaplarına ilişkin öğretim elemanlarının görüşleri. International Journal of Language Academy, 3(4), 429-441. http://dx.doi.org/10.18033/ijla.288.
• Korkmaz, M. (2018). İmam hatip meslek dersleri öğretmenlerinin materyal geliştirme durumları. Bilimname, 1, 175-216. http://dx.doi.org/10.28949/bilimname.380607.
• Kurtdede F. N. (2008). İlköğretimde araç gereç kullanımına ilişkin öğretmen görüşleri. Kuramsal Eğitimbilim, 1(1), 48-61.
• Mete, F. ve Gürsoy, Ü. (2013). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde öğretmen yeterliklerine ilişkin görüşler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 343-356.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (2016). Genişletilmiş bir kaynak kitap: nitel veri analizi. Çev., Sadegül Akbaba Altun ve Ali Ersoy. Ankara: Pegem Akademi.
• Namlu, A. G. (1998). Öğretmenlerin eğitimde teknoloji yönelik tutumları. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1-2), 184-200.
• Önal, H. vd. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının etkinlik yaptırma ve materyal kullanımına yatkınlıkları. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 11-19.
• Özdemir, C. (2013). Yabancılara Türkçe öğretiminde ders malzemelerinin önemi ve işlevsel ders malzemelerinin nitelikleri. Turkish Studies, 8(1), 2049-2056. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.4495.
• Özer, Ö. ve Tunca, N. (2014). Öğretmen adaylarının materyal hazırlama ve kullanmaya yönelik görüşleri. RessJournal, 1(3), 214-229.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. Çev., Mesut Bütün ve Selçuk Beşir Demir. Ankara: Pegem Akademi.
• Sönmez, V. ve Alacapınar, F. G. (2016). Sosyal bilimlerde ölçme aracı hazırlama. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sülükçü, Y. (2011). Yabancılara Türkçe Öğretiminde (Temel Seviye A1) bilgisayar destekli materyal geliştirme ve bunun öğrenci başarısına etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Şad, N. ve Arıbaş, S. (2008). Kuramına dayalı materyal ve etkinlik kullanma düzeyleri (Malatya ili örneği). İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 169–187.
• Şahin, S. ve Gençtürk, E. (2007). Coğrafya eğitimi ve bilgi iletişim teknolojileri. Ed., Servet Karabağ. Kuram ve Uygulamada Coğrafya Eğitimi. Ankara: Gazi Kitapevi.
• Şen, Ü. (2015). Yurt dışında yaşayan Türk çocuklarına Türkçe öğretimi ve materyal tasarımı (Belçika örneği). Ankara: Edge Akademi Yayınları.
• Şengül, K. (2015). Öğretim elemanlarının yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılan materyallere ilişkin görüşleri. Researcher: Social Science Studies, 3(2), 14-25. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7134.
• Tarakcıoğlu, A. Ö. (2012). Yabancı dil öğretiminde materyal geliştirme, uyarlama ve kullanımının önemi. Ed., Arif Sarıçoban ve Zekiye Müge Tavil. Yabancı Dil Öğretiminde Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı (1–18). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Taşköprü, G. (2017). Yabancı dil olarak Türkçe sınıflarında konuşma becerisini geliştirmeye yönelik materyal hazırlama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Tor, H., ve Erden, O. (2004). İlköğretim öğrencilerinin bilgi teknolojilerinden yararlanma düzeyleri üzerine bir araştırma. Turkish Online Journal of Educational Technology, 3(1), 120-130.
• Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24, 543-559.
• Yalın, H. İ. (2003). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. Ankara: Nobel Yayınları.
• Yanpar Yelken, T. (2009). Öğretmen Adaylarının portfolyoları üzerinde grup olarak yaratıcılık temelli materyal geliştirmenin etkileri. Eğitim ve Bilim, 34(153), 83-98.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yılmaz, F. ve Talas, Y. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde materyal olarak animasyon kullanımı ve önemi. IJLET, 3(1), 114-127.