Toplum Çevirmenliği alanında Türkiye’de yapılan bilimsel çalışmalar: analiz ve değerlendirme

Yıl 2020, Sayı: 19, 780 - 802, 21.06.2020

Filiz Şan Seda Koçlu

https://doi.org/10.29000/rumelide.752813

Cited By: 5

Öz

Toplum Çevirmenliği çeviribilim alanında son zamanlarda sıkça gündeme gelen konulardan birisidir. Sahada toplum çevirmenlerine duyulan ihtiyacın artmasıyla, bilimsel araştırmalarda da bu konu farklı açılardan ele alınmaktadır. Bilimsel araştırmaların temel amaç ve çıktılarından birisinin bilime ve söz konusu alana katkı sağlamak olduğu düşüncesiyle hareket edildiğinde, konuyla ilgili yapılmış olan önceki çalışmaların bilinmesinin gerekliliği de ortaya çıkmaktadır. Buna göre araştırma yapılacak konuda ne zaman, hangi yöntemle, ne tür araştırmalar yapılmış ve nasıl sonuçlara varılmış olduğunu bilmek önemlidir. Literatür taraması olarak adlandırılan bu ön çalışma, alana hakimiyet kazandırırken, aynı zamanda yapılacak olan yeni araştırmanın özgünlüğünü de açıklamayı mümkün kılmaktadır. Bundan hareketle bir alanda var olan çalışmalara hakimiyet, aynı alanda yapılacak bilimsel bir araştırmanın ön koşulu olarak görülebilir. Alana hakimiyetin kazanılmasında ise bibliyografyaların önemi oldukça fazladır, çünkü bibliyografyalar bir alanda yapılmış çalışmaların tamamını kayıt altında tutmaktadır. Söz konusu anlayış, bu çalışmanın hareket noktasını oluşturmaktadır. Bu çalışmanın amacı toplum çevirmenliği alanında gerçekleştirilmiş bilimsel çalışmalara bir üst bakış sunarak, bu sayede başka araştırmalara zemin hazırlamaktır. Söz konusu amaç doğrultusunda toplum çevirmenliği konusundaki bakış açısı aktarılacak ve özellikle yerel koşullardan etkilenmesi nedeniyle toplum çevirmenliği konusunda Türkiye’de ne zaman, nasıl, hangi konularda bilimsel yayın yapıldığı sorularının yanıtı aranacaktır. Kaynakça tarama yöntemiyle tespit edilen yayınlardan hareketle, Toplum Çevirmenliği Bibliyografyası oluşturulacak, toplum çevirmenliğinin alanları dikkate alınarak sınıflandırılacak ve çeşitli parametreler çerçevesinde irdelenerek, değerlendirilecektir. Bu sayede toplum çevirmenliği araştırmalarının Türkiye’deki durumu konusunda bir üst bakış sunulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Toplum çevirmenliği, bibliyografya, çeviribilim araştırmaları, toplum çevirmenliği alanları

Scientific studies in community interpreting in Turkey: analysis and evaluation

Öz

Community interpreting is one of the topics frequently studied in translation studies in recent years. Community interpreting has been studied from different perspectives in scientific studies as the need for community interpreting practice has increased in the field. Considering the fact that one of the main objectives and outcomes of the scientific studies is to contribute to the science and the study area in question, the importance of analysing the previous studies becomes apparent. It is important to know the previous studies, their subjects, their publication year, their research methods and findings. This preparatory work, known as literature review, makes it possible for researchers to obtain a general view of the study field while at the same time also makes it possible to explain the originality of the study to be conducted. Thus, obtaining a general view of previously conducted studies can be considered as the prerequisite for a scientific study to be conducted in the same scientific area. Bibliographies have great importance in gaining that general view of the scientific field, as they give the record of all the studies conducted in a specific field. Thus, this study originates from this understanding. This study aims to provide an overview of the scientific studies conducted in the community interpreting field, and thus to provide a basis for further studies. The study will explain the perspectives in the community interpreting field and will analyze the studies on community interpreting conducted in Turkey, affected by the local conditions, in terms of their publication dates and their topics. A community interpreting bibliography will be created based on the studies found with the literature review method. The studies will be classified in view of the sub-fields of community interpreting, and they will be analyzed and assessed within the framework of various parameters. Thus an overview of community interpreting studies in Turkey will be presented.

Anahtar Kelimeler

Community interpreting, bibliography, translation studies, sub-fields of community interpreting

Kaynakça

• Acar, E. N. (2017). Halk Sağlığı ile ilgili Metinlerin Çevirisi . İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çeviribilim Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Acaroğlu, T. (1961). Bibliografta nedir? Türk Kütüphaneciliği Dergisi, 10(3-4).
• Afette Rehber Çevirmenlik: http://www.ceviridernegi.org/arc.html Erişim Tarihi: 24.11.2019
• Aksoy, F. (2007). A comparative study: Translation of legal terminology in English, French and Turkish texts . Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Akyol, F. (2011). A comparative analysis of Newmark's and Vinay & Darbelnet's methods used in medical translation within the framework of Skopos Theory . Atılım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mütercim Tercümanlık Anabilim Dalı, Çeviri Bilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Anamur, H. (2013). Başlangıçtan bugüne Fransızcadan Türkçeye yapılmış çeviriler ile: Fransız düşünürler, yazarlar, sanatçılar üzerine Türkçe yayınları içeren bir kaynakça denemesi, Gündoğan Yayınları.
• Balkul, H. İ ve Ersoy H. (2016). Çeviribilim Alanındaki Lisansüstü Tezler Üzerine Betimleyici Bir Çalışma. International Journal Of Languages’ Education and Teaching. Vol 4(2), s. 151-163.
• Bogenç D. E. (2003) Yazın Alanında Fransızca’dan Türkçe’ye Çevrilmiş Eserler Üzerine Bir Bibliyografya Çalışması. Yıldız Teknik Üniversitesi Yayınları
• Bulut, A. ve Kahraman, R. (2003) “Voluntary Relief Interpreters as Agents of Intercultural Communication: Ethical Considerations” 10th Translation Targets Conference 11-13 Eylül 2003 Charles Üniversitesi, Prag.
• Bulut, A. ve Şan, F. (2019) “Uluslararası Yardımlaşmada Çeviri Hizmetleri: Afette Rehber Çevirmenlik”, 3. Uluslararası Doğal Afetler ve Afet Yönetimi Sempozyumu, (yayınlanmamış sunum) 25-26 Ekim 2019 Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
• Can, M.Z ve Balkul, H.İ ve Gümüş A.F. ve Çalık O. (2018) Türkiye’deki Akademik Çeviri Camiasının Makale Düzeyindeki Çalışmalarının Yayın Mecrasının Araştırılması Ve Değerlendirilmesi. Filolojide Güncel Araştırmalar Çalışması, s. 150-167, Gece Kitaplığı Yayınları
• Çevirmen Meslek Standardı: https://www.myk.gov.tr/images/articles/editor/2013/300113/CEVIRMEN_Seviye_6_UMS.pdf Erişim Tarihi 12.11.2019
• Demirakın, N. (1999). Methods used in the translation of legal documents . Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Doğan, A. (1995). Simultane Tıp Çevirisi Eğitiminde Bellek Destekleyici Anahtar Sözcük Yönteminin Etkililik Derecesi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Doğan, A. (2004). Mahkeme Çevirmenliği. Hacettepe Üniversitesi Uygulamalı Çeviribilim Dergisi (14), 1-24.
• Doğan, A. (2010a). “Afetlerde Çevirmenlik Hizmetleri” HAMER Acil ve Afet Durumlarında Sağlık Sağlık Yönetimi Semineri (yayınlanmamış sunum), 10 Haziran 2010. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Doğan, A. (2010b). “Türkiye’de Acil Durum ve Afet Çevirmenliği: Geçmişten Bugüne”, Community Interpreting in Turkey, (yayınlanmamış sunum) 22-23 Kasım 2010, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul.
• Doğan, A. (2015). Mahkeme Çevirmenliği Alanı ve Eğitimi . Genç Tercümanlar Çalıştayı . içinde Ankara
• Duraner, J. E. (2015). Mapping network in legal translation market in Turkey: Analysis of actors from sociological perspective. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mütercim Tercümanlık Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Filatova, Ş. (2017). Becoming a medical translator: Who are the experts? . İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çeviribilim ABD, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Gümüş, V. Y. (2006). The importance of extralinguistic factors in the translation of legal texts . Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• İnsan Hakları Evrensel Beyannamenin (Türkçe): http://www.unicef.org.tr/files/bilgimerkezi/doc/insan%20haklari%20evrensel%20beyannemesi.pdf Erişim Tarihi: 05.11.2019
• Kaçan, A. (2017). Level of Equivalence In The Translation of British and Turkish Legal Texts . Atılım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çeviribilim Anabilim Dalı, Çeviri Bilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Kader, B. (2011) İtalyancadan Türkçeye Çevrilen Eserler Bibliyografyası 1839-2011, Beta Yayınları
• Kahraman, R. (2003). Afette Rehber Çevirmenlik. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çeviri Anabilim Dalı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Kahraman, R. (2010). Göç ve Çeviri: İltica Başvurularında Sözlü Çeviri Uygulamaları ve Toplum Çevirmeninin Rolü. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çeviribilim Anabilim Dalı. Yayınlanmamış Doktora Tezi .
• Kızılay Toplum Merkezleri –Toplum Çevirmeni Eğitim Programı: https://www.academia.edu/37799893/K%C4%B1z%C4%B1lay_Toplum_%C3%87evirmenli%C4%9Fi_E%C4%9Fitim_Projesi_Program%C4%B1_Gaziantep_3_4_Kas%C4%B1m_2018 Erişim Tarihi: 06.12.2019
• Kocabıyık, B. (2006). The Methods used in Syntactic and Lexical Levels in the Translation of Documents of the European Union. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Koçlu, S. (2019). Göç ve Çeviri İlişkisi Bağlamında Toplum Çevirmenliğine Üst Bakış: Sakarya Örneği. Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çeviribilim ABD, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Kurultay T. ve Bulut A. (2012). Toplum Çevirmenliğine Yeniden Bakışta Afette Rehber Çevirmenlik (ARÇ). İstanbul Üniversitesi Çeviribilim Dergisi(6), 75-102.
• Mikkelson, H. (1996). The Professionalization of Community Interpreting, Murial M. JeromeO’Keffe içinde, Global Vision, Proceeding of the 37th Annual Conference of the American Translators Association, American Translators Association, 77-89.
• Mikkelson, H. (2014). Evolution of Public Service Interpreting Training in the U.S. International Journal(1), 9-22.
• Milli Kütüphane: http://www.mkutup.gov.tr/tr/Sayfalar/Hizmetlerimiz/Yayinlarimiz.aspx Erişim Tarihi: 02.12.2019
• Mutlu, S. (2012). Hukuk çevirilerinde ortaya çıkan çeviri sorunlarının boşanma davaları örneğinde incelenmesi. . Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çeviribilim Anabilim Dalı, Çeviri Bilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. .
• Odacıoğlu, M. (2011). The translation of medical texts: A case study on Arthur C. Guyton and John E. Hall's textbook of medical physiology. Hacettepe Üniversites, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çeviribilim Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. .
• Orhan, E. (2017). Methods used in the Turkish Translation of Legal Terminology in the Judgments of the European Court of Human Rights . Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mütercim Tercümanlık ABD, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Özdoğan, M. (2009). Contribution of translation activity on the development of medicine through historical perspective from Hippocratic Era to the 15th century . Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mütercim Tercümanlık (İngilizce) BD, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. .
• Özkaya, E. (2015). Konferans Çevirmenliğinde Normlar Işığında Tarafsızlık Kavramı. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çeviribilim Anabilim Dalı, Çeviri Bilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Özkeser, O. (2004). Plazma nitrürlemede kullanılmak üzere alçaltıcı tip çevirici tasarımı ve gerçekleştirilmesi . İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Elektrik Mühendisliği Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Parlak, B. (2011). Bir Çeviri Eserler Bibliyografyası Işığında Türkçede İtalyan Kültürü, Beta Yayıncılık.
• Perez İ. ve C. W. (2004 ). Wilson Interpreter-mediated police interviews- Working as a professional team. B. E.-L. Cecilia Wadensjö içinde, The Critical Link 4 (s. 79-93). John Benjamins Publishing.
• Pöchhacker, F. (1999). Getting Organized: The Evolution of Community Interpreting. Interpreting (Cilt 1, s. 125-140). içinde John Benjamins Publishing Company.
• Pöllabauer, S. (2004). Interpreting in asylum hearings: Issues of saving face . B. E.-L. Cecilia Wadensjö içinde, The Critical Link 4 (s. 39-52). John Benjamins Publishing Company.
• Ross, J. M. (2015). Sağlık Alanında Amatör Sözlü Çevirmenlik . Genç Tercümanlar Çalıştayı . içinde Ankara .
• Rillof P. ve L. B. (2015). Getting organized to beat Babel in multilingual service encounters: The European Network for Public Service Interpreting and Translation (ENPSIT). The International Journal for Translation & Interpreting Research, 3(7), 186-197.
• Sağlık Çevirmenliği alanında örnek uygulama: https://www.gesundheitnordhessen.de/index.php?parent=1152 Erişim Tarihi: 05.12.2019
• Saka, H. (2005). Effect of phraseological field knowledge in the course and on the output of simultaneous medical interpreting. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Sakarya Adliyesi 2019 Bilirkişi Listesi: http://www.sakarya.adalet.gov.tr/duyurular/2019tercumankesin.pdf Erişim Tarihi: 01.12.2019
• Slapp, M. A. (2004). Community Interpreting in Deutschland: Gegemwaertige Situation und Perspektivem für die Zukunft. Münih: Martin Meidenbauer Verlagsbuchhandlung.
• Şan F. ve Koçlu S. (2018). Sakarya’daki Mültecilerin İletişim Sorunlarının Belirlenmesi ve Toplum Çevirmenliğine Olan İhtiyaç. International Journal of Language Academy, 4(6), 1-16.
• Şan F. ve Koçlu S. (2019). Toplum Çevirmenliği Odağında Türkiye’de Yapılan Lisansüstü Tezlere Betimleyici Bir Üst Bakış. Can Z. ve Şan F. içinde, Çeviribilimde Güncel Çalışmalar I., 232-255.
• Toplum Çevirmeni Ulusal Yeterlilik Taslak Metni: http://cdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=cevirmen-yeterlilikleri---toplum-cevirmeni---yayinlanan-taslak-15.12.2018.pdf Erişim Tarihi: 12.11.2019
• Uyanık, G. B. (2015). Spor Çevirmenliğinde Durumların ve Görevlerin Tanımlanması . İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çeviribilim ABD, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Yeşilkaya, Z. (2017). Çeviri uygulamalarında koşut metinlerin işlevi: Hukuk metinleri temelli bir inceleme. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çeviribilim Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• YÖK Tez Merkezi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ Erişim Tarihi: 05.12.2019