Hâlid Su‘ûd Ez-Zeyd, hayatı, edebi kişiliği ve eserleri

Yıl 2020, Sayı: Ö7, 521 - 533, 21.10.2020

Leyla Yakupoğlu Boran

https://doi.org/10.29000/rumelide.808768

Öz

Hem yazar ve şair hem de araştırmacı ve tarihçi kimliğine sahip olan Hâlid Su‘ûd ez-Zeyd, Kuveyt Devleti’nin edebî ve kültürel alanda kalkınmasına hizmet eden en önemli şahsiyetlerden biridir. Modern Kuveyt toplumun tesisinde ve bu sürecin işleyişinde etkin ve önemli bir rol oynayan ez-Zeyd gerek kültürel gerekse edebî alanda pek çok faaliyet gerçekleştirmiştir. Bunlardan en önemlisi ve ilki Râbıtatu’l-udebâi’l-Kuveytiyyîn (Kuveytli Edebiyatçılar Derneği)’in kuruluşunda öncü isimlerden biri olmasıdır. Râbıtatu’l-udebâ tarafından çıkartılan el-Beyânu’l-Kuveytiyye adlı derginin yazı işleri müdürlüğü görevini de üstlenmiştir. Ayrıca derneğin düzenlemiş olduğu çok sayıda kültür ve edebiyat toplantısına öncülük ve ev sahipliği yapmış, bu toplantılarda sunmuş olduğu bildirilerle edebiyatın gelişimine önemli katkılar sağlamıştır. Genel anlamda Arap edebiyatı, özellikle de Kuveyt edebiyatı alanında yapmış olduğu çalışmalarla birçok ödüle layık görülmüştür. ez-Zeyd, şair kimliğiyle Kuveyt’te ve Arap dünyasında yaşanan siyasî sorunlara da sessiz kalmamış; I. Körfez Savaşı, Filistin meselesi, Yemen, Cezayir, Mısır ve Suriye’nin siyasi durumlarına dair düşüncelerini ve hissettiklerini çeşitli şiirlerinde dile getirmiştir. Yazar kimliğiyle Hâlid Su‘ûd ez-Zeyd’in mensûr eserlerine bakıldığında ise üslubunun sade ve akıcı olduğu, karşısındakini eğitme amacı güderek bir öğretmen edasıyla yazılarını kaleme aldığı görülmektedir. Bu çalışmada da Arap Körfezi’nin özellikle edebi ve kültürel alanda kalkınması için zamanının şartlarını zorlayarak çalışan ve çok yönlü bir şahsiyet olan Hâlid Su‘ûd ez-Zeyd’in edebi hayatı, eserlerinden referanslar gösterilerek ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Hâlid Su‘ûd ez-Zeyd, Kuveyt, modern edebiyat, şiir, nesir

Khalid Saud Al-Zaid: The life, literary personality and the works

Öz

Khalid Saud al-Zaid is one of the most important writer, poet, and literature historian of Kuwait who played an important role to improve of Kuwaiti literature and culture. He also is considered as a pioneer of modern term in Kuwait. In addition to this, he was one of the founders of Association of Writers in Kuwait which helped development of modern Kuwaiti literature. When Association of Writers in Kuwait started to publish to al-Majalah al-Bayan al-Kuwaiti al-Zaid claimed responsibility of its chief-editorship and directed literary activities in Kuwait. He won a lot of awards thanks to his Works about modern Kuwaiti literature as ‘The Best Arab Writer’ with his book named Udaba al-Kuwait fi Karnain in 1982, ‘The Best Book’ thanks to his book named ‘Fahd al-Duwairy: Sheikh al-Qassaseen in Kuwait’ etc. As a poet, al-Zaid composed his poems about patriotism, problems of Arab nations such as Palestin, Yemen, Egypt, Syria and Algeria. Also, divine love and human love form his poem’s issues. While mentioning about divine love, it is possible to see impression of Islamic mysticism in his poems. As a writer, his wording is unsophisticated and fluent. He wrote his books and articles by the aim of teaching people. In his books which are about problems of literature and culture, al-Zaid follows a method occurring from observation, documentation and analysis. In this article, it will be mentioned about Kuwaiti writer and poet Khalid Saud al-Zaid and his literary life by referring to his poets and books. Thus, Kuwait’s modern term intellectual will be tried to be introduced to literature readers, researchers and academicians.

Anahtar Kelimeler

Khalid Saud al-Zaid, Kuwait, modern literature, poet, prose

خالد سعود الزيد؛ حياته، شخصيته الأدبية، وأعماله

Öz

يعد خالد سعود الزيد أحد أهم الشخصيات التي أسهمت في نهضة دولة الكويت في المجالَين الأدبي والثقافي. فقد نال مكانة مهمة في الأدب الكويتي الحديث كواحد من أكثر الأسماء نشاطًا. لقد عيّن خالد سعود الزيد الذي كان أحد الأعضاء المؤسسين لرابطة الأدباء الكويتيين التي لعبت دورا مهما في تشكيل الحياة الأدبية في الكويت. كما شغل منصب مدير تحرير مجلة البيان الكويتية التي أصدرتها (رابطة الأدباء). نال العديد من الجوائز عن أعماله في مجال الأدب الحديث كـ (أفضل كاتب عربي) في ١٩٨٢وذلك عن كتابه (أدباء الكويت في قرنين) كما حصل على جائزة (أفضل كتاب) عن كتابه (فهد الدويري شيخ القصاصين الكويتيين). لم يلتزم الشاعر بالصمت حيال القضايا السياسية في الكويت والعالم العربي، وعبّر عن أفكاره ومشاعره المتعلقة بحرب الخليج والقضية الفلسطينية والأوضاع السياسية في اليمن والجزائر ومصر وسوريا في قصائد مختلفة. ويبدو في أشعاره أنه تناول الموضوعات المتعلقة بالحب الإنساني والروحي والصوفي بشكل مكثف. إذا نظرنا إلى أعمال خالد سعود الزيد النثرية يتبين لنا أن أسلوبه واضح وسلس، فهو يكتب بأسلوب تعليمي يهدف من خلاله إلى تعليم قارئه ويستخدم في معظم أعماله المشاهدةَ والتوثيقَ والتحليل بشكل منهجي. خالد سعود الزيد الذي عاش حياة زاخرة بالإنتاج وترك عشرات من الأعمال القيمة، توفي في الكويت في عام 2001. في هذه المقالة سيتمّ تناوُل خالد سعود الزيد كاتبا وشاعرا، والتطرق إلى حياته الأدبية مع الإشارة إلى أشعاره ومؤلفاته. ذلك، القارئ والباحث ومتخصص الأدب سوف يتمّ بهذه الوسيلة البحثية على التوغل في الحياة الأدبية للشاعر الكويتي.

Anahtar Kelimeler

تعليم اللغة, العربية للناطقين بغيرها, التعليم عن بعد, التفاعل الشفوي, تقييم التعليم, التصميم التعليمي, تقنيات تعليم اللغة

Kaynakça

• Atvân, H., (1996), "Fî likâ’ me‘a Hâlid Su‘ûd ez-Zeyd-Hivâr", el-Beyânu’l-Kuveytiyye, Vol. 306, Kuwait: Râbıtatu’l-udebâi’l-Kuveytiyyîn, pp.67-72.
• Cuneydî Muhammed, Ş.- Habîb F. F., (2014), Talâ’i‘u’l-kuttâbi’l-kıssati’l-kasîra, Kuwait: Dâru’s-Sabâh li’n-neşr ve’t-tevzî.
• el-Haddâd, A. Y., (2012), "el-Bidâyâtu’ş-şi‘riyye li’ş-şâir Hâlid Su‘ûd ez-Zeyd", el-Beyânu’l-Kuveytiyye, Vol. 507, Kuwait: Râbıtatu’l-udebâi’l-Kuveytiyyîn pp.29-30.
• Halef, F., (1995), "el-Emsâlu’l-âmmiyye fi’l-Kuveyt", Dirâsât Kuveytiyye, Kuwait: Vizâratu’l-a‘lâm matba‘atu hukûmeti’l-Kuveyt, pp.72-75.
• Halef, F., (1995), "Abdullah Sinân: Muğanni’ş-şebâb", Dirâsât Kuveytiyye, pp.231-241......................
• Hızr, H., (2004), "Şurfe mutille alâ Seyf kâzime: Makâlât ve dirâsât edebiyye li’r-râhil Hâlid Su‘ûd ez-Zeyd", el-Beyânu’l-Kuveytiyye, Vol. 402, Kuwait: Râbıtatu’l-udebâi’l-Kuveytiyyîn, Kuwait: Vizâratu’l-a‘lâm matba‘atu hukûmeti’l-Kuveyt,pp.78-86.
• Îsâ, F., (1979), "er-Romansiyyetu’s-sûfiyye fî şi‘ri Hâlid Su‘ûd ez-Zeyd", el-Beyânu’l-Kuveytiyye, Vol. 282, Kuwait: Râbıtatu’l-udebâi’l-Kuveytiyyîn, pp. 91-103.
• Muhammed, I.A., (----), Beyne’l-kadîm ve’l-cedîd/Dirâsât fi’l-edeb ve’n-nakd, Egypt: Mektebetu’ş-şebâb.
• en-Nedevî, Ş. A. H., (2012), Ishâmâtu’l-Kuveyt fi’s-sekâfeti’l-Arabiyye (1950-2000), Kuwait: Merkezu’lbuhûs ve’d-dirâsâti’l-Kuveytiyye.
• er-Reyyân, H., (1993), "Fihrisu’l-mahtûtâti’l-Arabiyyeti’l-asliyye fî mektebeti Hâlid Su‘ûd ez-Zeyd", Âfâku’s-sekâfe ve’t-turâs, Vol, 1, Abu Dhabi: Juma al-Majid Centre for culture and heritage, pp. 58-61.
• er-Rumeydî, S. T., (2012), "Hâlid Su‘ûd ez-Zeyd: Râidu’l-emsâli’l-Kuveytiyye", el-Beyânu’l-Kuveyt, Vol. 507, Kuwait: Râbıtatu’l-udebâi’l-Kuveytiyyîn, pp. 54-55.
• Sâlih, L. M., (1996), Udebâ ve Edîbâtu’l-Kuveyt, Kuwait: Râbıtatu’l-udebâi’l-Kuveytiyyîn........................
• Sermînî, M. B., (2008), "Hâlid Su‘ûd ez-Zeyd el-feylesof fî mihrâbi’t-tasavvuf", el-Beyânu’l-Kuveytiyye, Vol. 459, Kuwait: Râbıtatu’l-udebâi’l-Kuveytiyyîn, pp.40-53.
• eş-Şattî, S., (2004), "Me‘a Hâlid Su‘ûd ez-Zeyd, Kırâ’a mucâvira li-rıhle îmâniyyefi’l-hayât ve’ş-şi‘r", el-Beyânu’l-Kuveytiyye, Vol. 402, Kuwait: Râbıtatu’l-udebâi’l-Kuveytiyyîn, pp.20-30.
• ez-Zeyd, H. S., (1966), "el-Hubbu’l-hazîn", Mecelletu’l-Arabî, Vol. 97, pp.76-79.................
• ez-Zeyd, H. S., (1980), Hâlid el-Ferec hayâtuhu ve âsâruhu, Kuwait: Şeriketu’r-rebî‘ân li’n-neşr ve’t-tevzî...................
• ez-Zeyd, H. S., (1982), Kasas yetîme fi’l-mecellâti’l-Kuveytiyye (1929-1955), Kuwait: Şeriketu’r-rebî‘ân li’n-neşr ve’t-tevzî.
• ez-Zeyd, H. S., (1983), Mesrahiyyât yetîme fi’s-sahâfeti’l-Kuveytiyye, Kuwait: Şeriketu’r-rebî‘ân li’n-neşr ve’t-tevzî.
• ez-Zeyd, H. S., (1983), Siyer ve Terâcim Halîciyye fi’l-mecellâti’l-Kuveytiyye, Kuwait: Şeriketu’r-rebî‘ân li’n-neşr ve’t-tevzî.
• ez-Zeyd, H. S., (1989), Dîvân Hâlid el-Ferec: el-Cuz’u’l-evvel ve’s-sânî (takdîm ve tahkîk)...................
• https://www.pressreader.com/kuwait/arab-times/20170801/282570198186340 (Online:22.02.2020).
• https://www.almoajam.org/lists/inner/2312 (Online:22.02.2020)...................
• https://www.almoajam.org/lists/inner/2312 (Online:22.02.2020)....................