Divan şiirini merkeze alan bir gazete: Nâbî

Yıl 2020, Sayı: 21, 341 - 358, 21.12.2020

Abdulhakim Tuğluk

https://doi.org/10.29000/rumelide.843651

Öz

31 Mart vakası sonrasında yayın hayatına başlayan Nâbî, toplamda on iki sayı halinde çıkmış bir gazetedir. 1909 yılının Mayıs ayında yayın hayatına başlayan gazetenin imtiyaz sahibi Mehmed Süreyyâ, başyazarı ise Ali Şâdî’dir. Her ne kadar gazete olarak yayın hayatına başlasa da, içeriğine bakıldığında Nâbî’nin daha çok bir mecmua niteliği taşıdığı anlaşılmaktadır. Nitekim muhtevanın büyük bir kısmı sanat ve edebiyatla ilgili olup siyasî içerik ve gündelik haberler yok denecek kadar azdır. Adını Klasik Türk şiirinin en önemli temsilcilerinden Nâbî’den alan gazete, ismine uygun olarak edebî içeriğin büyük bir kısmını Divan şiirine ayırmıştır. Bu doğrultuda başta Hayretî olmak üzere farklı şairlerin gazellerine yer veren Nâbî, az da olsa yeni tarz şiirlere de yer ayırmıştır. Öte yandan mizaha da önem veren gazete, hemen her sayısında bu yönde bir içeriğe yer vermiştir. Bir roman tefrikasına da yer ayıran gazete, ayrıca Arap ve Fars şairlerinden tercüme beyitlere de pek çok nüshasında yer vermiştir. Kitap tanıtımı, ahlâk, felsefe ve çocuk terbiyesi de gazetenin ihmal etmediği konular arasındadır. Gazetede tenkit yazılarına da önem verilmiş, pek çok şiirin altına gazetenin değerlendirmelerini içeren yazılar ilave edilmiştir. Bu makalede, Nâbî gazetesi hakkında biçim ve içerik yönünden detaylı bir inceleme yapılmış ve gazetenin sistematik indeksi araştırmacıların istifadesine sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Gazete, Divan şiiri, Nâbî, 31 Mart Vakası

A newspaper focusing on Divan poetry: Nâbî

Öz

Nabi, which started to be published after the March 31 incident, is a newspaper published in twelve issues in total. First published in May 1909, the newspaper was concessionaire, Mehmed Süreyya, and its chief author was Ali Şadi. Although Nabi started to be published as a newspaper, it is understood that Nabi is more like a magazine when its content is examined. Indeed, the content is largely about art and literature, and political news and daily events are almost non-existent. Taking its name from Nâbî, one of the most important representatives of Classical Turkish poetry, the newspaper devoted a large part of its literary content to Divan poetry. In this direction, Nâbî included ghazals of different poets, especially Hayretî, and gave a place to a small number of new poems. On the other hand, the newspaper, which attaches importance to humor, has included content in this direction in almost every issue. The newspaper, which also includes a novel feuilleton, has also been included in many copies of couplets translated from Arab and Persian poets. Subjects such as book introduction, morals, philosophy and child education are also among the subjects that the newspaper cares. Criticism articles were also given importance in the newspaper, and articles containing the evaluation of the newspaper were added under many poems. In this article, a detailed examination has been made about the Nâbî newspaper in terms of form and content and the systematic index of the newspaper is presented to the use of researchers.

Anahtar Kelimeler

Newspaper, Divan poet, Nâbî, 31 March Incident

Kaynakça

• Aksakal, A. (2019). “Ali Şadi”, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ali-sadi erişim tarihi: 30.10.2020.
• Ali Şâdî (1326). Sirişk-i Mâtem. İstanbul: Osmânlı Meziyyet-i İktisâdiyye Matbaası. BOA, DH.MKT., 1289-90.
• Budak, A. (2014). Osmanlı Modernleşmesi Gazetecilik ve Edebiyat. İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları.
• Çavuşoğlu M., Tanyeri, A. (1981). Hayretî Dîvan. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Çıkla, S. (2009). “Tanzimat’tan Günümüze Gazete-Edebiyat İlişkisi.” Türkbilig. (18): 34-63.
• İnal, İ. (2013). Son Asır Türk Şairleri. Cilt V. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Korkmaz, M. (2019). “Ali Haydar Emir Alpagut: Hayatı ve Eserleri.” Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları. (35): 57-77.
• Kurnaz, C. (1989). “Ahmet Talat Onay, Hayatı, Eserleri, Şiirleri.” Türk Kültürü Araştırmaları Halil Fikret Alasya’ya Armağan. XXVI (2): 185-213.
• Nâbî (2019). Hayriyye. haz. Mahmut Kaplan, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları (e-kitap).
• Nâbî, 9 Mayıs 1325/22 Mayıs 1909, no. 1.
• Nâbî, 16 Mayıs 1325/29 Mayıs 1909, no. 2.
• Nâbî, 23 Mayıs 1325/5 Haziran 1909, no. 3.
• Nâbî, 30 Mayıs 1325/12 Haziran 1909, no. 4.
• Nâbî, 6 Haziran 1325/19 Haziran 1909, no. 5.
• Nâbî, 13 Haziran 1325/26 Haziran 1909, no. 6.
• Nâbî, 20 Haziran 1325/3 Temmuz 1909, no. 7.
• Nâbî, 27 Hazîran 1325/10 Temmuz 1909, no. 8.
• Nâbî, 4 Temmuz 1325/17 Temmuz 1909, no. 9.
• Nâbî, 10 Temmuz 1325/23 Temmuz 1909, no. 10.
• Nâbî, 16 Temmuz 1325/29 Temmuz 1909, no. 11.
• Nâbî, 23 Temmuz 1325/5 Ağustos 1909, no. 12.
• Okçu, N. (2011). Şeyh Gâlib Dîvânı, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Şenel, C. (2011). “Tanzimat’tan Günümüze Felsefe Dergileri: Açıklamalı ve Seçme Bir Bibliyografya Denemesi.” Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 9 (17): 433-488.
• Uymaz, T. (2018). “Hüseyin Vassâf Bey’in Sefîne-i Evliyâsı’nda Mûsikîşinas Mutasavvıflar.” I. Uluslararası İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Kongresi, s. 1084-1101.
• Yıldız, O. (2002). “Ali Rıza Seyfi Seyfioğlu”. Türklük Bilimi Araştırmaları. (XII): 89-109.