Korona, Korona Virüsü, Kovid-19, Pandemi, Virüs sözcüklerinin tanımı, kökeni ve yazımı

Yıl 2021, Sayı: 25, 231 - 249, 21.12.2021

Ebubekir Eraslan

https://doi.org/10.29000/rumelide.1036513

Cited By: 2

Öz

Tüm dünyayı 2020 yılı içerisinde tamamen etkisi altına alan, şu an için altı milyona yakın insanın ölümüne neden olan küresel salgın yüzünden, dünyadaki tüm dillerde olduğu gibi Türkçeye de yepyeni sözcükler, yapılar ve yazımlar gelmiştir. Korona, korona virüsü, kovid-19, pandemi, virüs gibi sözcükler bunlar içerisinde en önde gelenleri olarak neredeyse iki senedir hayatımızın ve de dilimizin içerisinde yaşamaktadır. Dünya genelini etkileyen böyle bir büyük salgının neredeyse bir asırdır görülmemesi, hızlıca tüm dünyaya yayılması, ülkelerin çok hızlı bir şekilde kısıtlamalara gitmek mecburiyetinde kalmaları vb. sebeplerle söz konusu sözcükler konuşulamadan, tartışılamadan dilleri etkiledi ve etkilemeye devam etmektedir. Türkiye’de korona, korona virüsü, kovid 19, pandemi, virüs gibi kelimelere bakıldığında bu sözcüklerin tanımlarının net bir şekilde yapılamadığı, kökenlerine dair farklı farklı görüşlerin olduğu, yazımları konusunda hâlâ bir birlikteliğin sağlanamadığı anlaşılmaktadır. Tüm bunların tespit edilerek bilimsel çıktılarının bir an evvel ortaya çıkarılması, yanlışların doğrulanması, eksikliklerin giderilmesi, doğruların da yaygınlaştırılması gerekmektedir. Bunun için başta Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı olmak üzere, Türk Dil Kurumu, Sivil Toplum Kuruluşları, Yazılı ve Görsel Basın ve toplumun tüm kesimlerine düşen büyük sorumluluklar bulunmaktadır. Tüm bu kurum ve kuruluşlarla, fertlerin bağımlı ve bağımsız olarak yapacakları faaliyetlerle daha kalıcı çözümlere ulaşılabileceği gerçeği apaçık bir şekilde ortadadır.

Anahtar Kelimeler

Korona, Korona Virüsü, Kovid-19, Pandemi, Virüs

Definition, origin and spelling of the words Corona, Coronavirus, Covid-19, Pandemic, Virus

Öz

Due to the global epidemic, which completely affected the whole world in 2020 and caused the death of nearly six million people, brand new words, structures and spellings came to Turkish as in all languages in the world. Words such as corona, corona virus, covid-19, pandemic, virus have been in our lives and our language for almost two years as the leading ones among these. Such a mojor epidemic affecting the world has not been seen for almost a century, spreading rapidly all over the world, countries have to go to restrictions very quickly, etc. For these reasons, the terms in question have affected and continues to affect languages without being spoken or discussed. When we look at words such as corona, corona virus, covid-19, pandemic, virus in Turkey, it is seen that the definitions of these words cannot be made clearly, there are different opinions about their origins, and there is still no unity in their spelling. It is necessary to determine all of these and put the scientific outcomes as soon as possible, to verify the mistakes, to eliminate the deficiencies and to spread the truths. For this, there are great responsibilities falling on the Ministry of Health of the Republic of Turkey, the Turkish Language Institution, Non-Governmental Organizations, the Written and Visual Media and all segments of the society. The fact that more permanent solutions can be achieved with the actions of individuals, dependent and independent, with all these institutions and organizations, stands before us clearly.

Anahtar Kelimeler

Corona, Coronavirus, Covid 19, Pandemic, Virus

Kaynakça

• Acartürk, E. B. (2020). Açıklamalı Yürek Bilimi Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK.
• Artin Hindoğlu (1831). Dictionnaire Abrégé Français-Turc Hazine-I Lügat. Vienne: F. Beck.
• Chambers, W. R. (1874). Chambers’s Etymological Dictionary Of The English Language. J. Donald (Ed). London-Edinburg: W&R Chambers.
• Çürük, Y. (2017). Türkçede Birleşik Sözcükler (Isimler). Yayımlanmamış Doktora Tezi. T.C.Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Derleme sözlüğü (Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü) (t.y.). Erişim: 13.02.2021-23.03.2021 tarihlerinde https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişilmiştir.
• Dökmeci, İ. ve Dökmeci H. (2010). Türkçe ve Yabancı Tıp Terimleri Sözlüğü. (2. Baskı). İstanbul: Nobel Tıp Kitapevleri.
• Eker, S. (2013). Çağdaş Türk Dili. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Ergin, M. (2007). Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Bayrak Basım.
• Güler S. ve Yaşar A. (2009). Kimya Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK.
• Güler, Ç. (2012). Latince Tıp Terimleri Sözlüğü, Ankara: Palme Yayıncılık.
• Hemşirelik Terimleri Çalışma Grubu (2015). Hemşirelik Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK.
• İlaç ve Eczacılık Terimleri Çalışma Grubu (2015). İlaç ve Eczacılık Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK.
• İnternet Arama Motoru (Bing). Erişim: 03.04,.2021 tarihinde https://www.bing.com/ adresinden erişilmiştir.
• İnternet Arama Motoru (Google). Erişim: 03.04,.2021 tarihinde www.google.com.tr adresinden erişilmiştir.
• İnternet Arama Motoru (Yandex). Erişim: 03.04,.2021 tarihinde https://yandex.com.tr/ adresinden erişilmiştir.
• Kabaağaç, S. ve Alova, E (1995). Latince Türkçe Sözlük. İstanbul: Sosyal Yayınları.
• Karaağaç, G. (2013). Dil Bilim Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Karol, S. vd., (2010). Biyoloji Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK.
• Kartallıoğlu, Y. (2015). Söz Kitabı Türkçe-İtalyanca Sözlük. Ankara: TDK.
• Korkmaz, Z. (2007a). Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK.
• Korkmaz, Z. (2017b). Türkiye Türkçesi Grameri Şekil Bilgisi. Ankara: TDK.
• Mankalyalı, M. Z (2013). Rumence-Türkçe Sözlük. Ankara: TDK.
• Özkan, M., Tören, H. ve Esin, O. (2006). Yüksek Öğretimde Türk Dili Yazılı Ve Sözlü Anlatım. (2. Baskı). İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Parlatır, İ. ve Şahin, H. (2011). Türk Dili Sözlü Ve Yazılı Anlatım Türleri Ile Anlatım Teknikleri. (2. Baskı). Bursa: Ekin.
• Paylan, K. (2015). Türkçede Kelime Türetme Yollarına Genel Bir Bakış. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, T.C. Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Sosyal Medya Platformu (Facebook). Erişim: 05.04.2021 tarihinde https://www.facebook.com/, adresinden erişilmiştir.
• Sosyal Medya Platformu (İnstagram). Erişim: 05.04.2021 tarihinde https://www.instagram.com/?hl=tr, adresinde erişilmiştir.
• Sağlam, N. vd. (2007). Su Ürünleri Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK.
• Şenel, M. (2009). Kes-Kopyala-Yapıştır; Yeni Kelime Türet. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten, 57(2009/1), 99-109.
• Şeylan, A. (2014). Üniversiteler için Türkçe Eleştirel Okuma Ve Yazma. (2. Baskı). İstanbul.
• Yabancı Sözlere Karşılıklar Kılavuzu. (t.y.) Erişim: 13.02.2021 tarihinde https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişilmiştir.
• Türk Dili Tetkik Cemiyeti (1934). Osmanlıcadan Türkçeye Söz Karşılıkları Tarama Dergisi. (cilt 1). Ankara: TDTC.
• Türk Dil Kurumu (t.y.). Yazım kılavuzu. Erişim: 13.03.2021 tarihinde https://www.tdk.gov.tr/kategori/icerik/yazim-kurallari/ adresinden erişilmiştir.
• Türk Dil Kurumu (t.y.). Erişim: 13.02.2021 tarihinde https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişilmiştir.
• Üstünova, M., Aydın H., Berberoğlu, G., Üstünova, K., Akkök, M., Akgün, N. (2009). İş Yeri Adlarında
• Türkçenin Kullanımı. Turkish Studies-International 190 Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 4(8), 395-411.
• Veteriner Hekimliği Terimleri Sözlüğü Çalışma Grubu (2017). Veteriner Hekimliği Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK.
• Yelten, M. (2010) Fakülteler ve Yüksekokullar Için Türk Dili Ve Anlatım Bilgileri. İstanbul: Doğu Kütüphanesi.
• Zülfikar, H. (1991a). Terim Sorunları ve Terim Yapma Yolları. Ankara: TDK.
• Zülfikar, H. (2015b). Söz Varlığı, Yazım ve Anlatım Açısından Türkçedeki Gelişmeler. Ankara: TDK.
• Zülfikar, H. (2020c). Gündemi Meşgul Eden Sağlık Terimleri. Türk Dili Dergisi, 69(821), 10-16.