Hitler türü propagandanın afişlerde kullanımı üzerine göstergebilimsel analiz

Yıl 2021, Sayı: 25, 415 - 428, 21.12.2021

Huri Deniz Karcı

https://doi.org/10.29000/rumelide.1039111

Öz

Propaganda, belirli bir konu, görüş veya fikre yönelik ikna çabalarında ikna sınırlarını zorlayan bir alan olarak karşımıza çıkmaktadır. En yaygın biçimde görülen konu bakımından propaganda siyasal propaganda olarak gösterilebilmektedir. Hitler türü siyasal propaganda en sık başvurulan propaganda türlerindendir. Bu çalışma, Hitler türü siyasal propagandanın bir iletişim aracı olarak afişlerde ne şekilde uygulandığını betimlemek amacındadır. Sembolik iletişimi güçlü şekilde kullanan bu propaganda türü göstergebilimsel analiz yöntemiyle incelenmiştir. İki adet Hitler propaganda afişi, göstergebilim öncülerinden Roland Barthes’ ın düz anlam ve yan anlam yaklaşımı baz alınarak deşifre edilmiştir. Afişlerde, göstergelerin taşıdıkları anlamların yanı sıra propaganda kurallarına ne şekilde uyulduğu da sorgulanmıştır. Hitler türü propaganda, geçmişten bugüne farklı mecralarda çeşitli göstergebilimsel, içerik ve söylem analizlerine konu olmuştur. Görsel açıdan etkisi yüksek iletişim mecralarından biri olan afişlerde Hitler türü propaganda incelenerek Roland Barthes’ın ortaya koyduğu anlamsal analize tabi tutulmuştur. Bu anlamsal çözümlemenin alana katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hitler türü propaganda, göstergebilim, düz anlam, yan anlam

A semiological analysis on the use of Hitler propaganda in posters

Öz

Propaganda occurs as a field which enforces persuasion limits in persuasion efforts towards a certain issue, view or idea. The most common propaganda type in terms of topic could be political propaganda. Hitler propaganda is one of the most frequently applied propaganda types. The study aims to define in what way Hitler propaganda is applied in posters as a communication medium. This type of propaganda, which employs symbolic communication vigorously, was analyzed through semiotics. Two posters of Hitler propaganda was deciphered depending on Roland Barthes’s – one of the pioneers in semiotics- denotation and connotation approach. Apart from the meanings carried on the signs, how was obeyed propaganda rules in posters was questioned. The analysis of Hitler propaganda, which has been practised in different areas from past to present, is thought to contribute to the field in terms of a detailed analysis in posters as an artistic medium.

Anahtar Kelimeler

Hitler propaganda, semiotics, denotation, connotation

Kaynakça

• Alyakut, Ö. (2017). Postmodern toplumda değişen evler: yeni yaşam tarzı vadeden ev reklamlarının göstergebilimsel incelemesi. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 44, 244-263.
• Barthes, R. (1993). Göstergebilimsel Serüven. (Çev. Rifat, M. ve Rifat, S.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Barthes, R. (2004). Mythologies. (Eds: July Rivkin ve Michale Ryan). Literary Theory: An Anthology. (2ns Edition). Blackwell Publishing.
• Bektaş, A. (2002). Siyasal Propaganda. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Brown, J.A.C. (1992). Siyasal Propaganda. (Çev. Yazar, Y.). İstanbul: Ağaç Yayıncılık.
• Domenach, J.M. (1995). Politika ve Propaganda. (Çev. Yücel, T.). İstanbul: Varlık Yayınları.
• Eke, E. (2008). Siyasal propaganda araçlarının seçmen davranışı üzerindeki etkisi: ısparta örnek olayı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
• Guiraud. P. (1990). Göstergebilim. Ankara: İmge Kitabevi.
• Hitler, A. (2011),.Kavgam. İstanbul: Mola Kitap
• Kalender, A. (2005). Siyasal İletisim. Çizgi Kitabevi.
• Kongar, E. (2021). http://www.kongar.org/makaleler/mak_na.php
• Lerner, D. (2000). Propagandada Etkinlik: Şartlar ve Değerlendirme. (Çev: Oskay, Ü. Kitle Haberleşmesi Teorilerine Giriş. Der: Oskay, Ü.). İstanbul: Der Yayınları.
• Mazıcı, E. T. (2018). Adlf Hitler’in korku çekiciliği bağlamında kamu spotu reklamlarında kullanımı. Erciyes İletişim Dergisi, 5 (3), 290-306.
• Özsoy, O. (1998). Propaganda ve Kamuoyu Olusturma. İstanbul: Alfa Kitabevi.
• Rifat. M. (1998). XX. Yüzyılda Dilbilim ve Göstergebilim Kuramları: 1. Tarihçe ve Eleştirel Düşüncüler. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Saussure. F. (1983). Course in General Linguistics. (Ed. Bally, C. ve Sechehaye, A.). (Çev. Harris, R.). Illionis: Open Court. (özgün çalışma 1916)
• Saussure. F. (2004). Course in general linguistics.(Eds: July Rivkin ve Michale Ryan). Literary Theory: An Anthology. (2ns Edition). Blackwell Publishing.
• Teker. U. (2003). Grafik Tasarım ve Reklam. İzmir: Dokuz Eylül Yayıncılık.
• Yılmaz, H. (2007). Michel Foucault’nun biyo-iktidar kavramı çerçevesinde nazi dönemi propaganda belgelerinin analizi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon.