Dijital okuryazarlık becerisi ve ana dili eğitimi çerçevesinde dijital okuryazarlığa ilişkin öğrenci ve akademisyen algıları

Yıl 2022, Sayı: 27, 163 - 183, 21.04.2022

Göknur Günay Mehtap Özden

https://doi.org/10.29000/rumelide.1104172

Cited By: 5

Öz

Bu çalışmanın amacı 21. yüzyıl okuryazarlık türlerinden biri olan dijital okuryazarlığın, Türkçe Eğitimi Bölümünde okuyan lisans ve lisansüstü öğrenciler ile akademisyenler tarafından nasıl algılandığının anlaşılmasıdır. Öncelikle araştırmada, yeni okuryazarlık araştırmalarının çerçevesi çizilerek dijital okuryazarlıkla ilgili literatürde saptanan boyutlar ele alınmıştır. Ana dili ve dijital okuryazarlık ilişkisine değinildikten sonra araştırmanın yöntem ve bulgularına yer verilmiştir. Araştırma sorusu, Türkçe Eğitimi bölümlerinde okuyan lisans ve lisansüstü öğrencileri ile akademisyenlerin dijital okuryazarlık konusuna bakış açıları nedir ve bu konudaki öz yeterlikleri nasıldır, olarak belirlenmiştir. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden olgubilim kullanılmıştır. Veriler görüşme yöntemiyle toplanmış ve betimsel analiz anlayışına göre analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular neticesinde; lisans öğrencilerinin konuyu daha çok internetten okuma ve yazma işi olarak gördükleri, dijital okuryazarlığı Türkçe dersi bağlamından daha çok eğitim teknolojisi içeriği olarak ele aldıkları; lisansüstü seviyede öğrenim gören öğrencilerin konuyu okuryazarlık temelinde, bilgiye erişebilme onu paylaşabilme yönüyle gördükleri, sosyal medya kullanımıyla ve de ayrıca medya okuryazarlığı alanıyla ilişkilendirdikleri; akademisyenlerin dijital okuryazarlığın sınırlarının ve dersleri bağlamında çerçevesinin muğlak olduğunu düşündükleri, uzaktan eğitimle dijital okuryazarlığı birbirine çok yakın algıladıkları, fonksiyonel becerilerde bir kısmının kendilerini yetersiz hissettikleri gibi birtakım sonuçlara ulaşılmıştır. Teknolojiyle insanların yaşantılarının ve düşünce şekillerinin anbean değişikliğe uğradığı düşünüldüğünde ana dili derslerinde dijital okuryazarlığın çerçevesinin çizilerek bu becerinin kazandırılabilmesi için bu konudaki çalışmaların artırılması ve hız kazanması gerektiği sonuçlarına varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ana dili, dijital okuryazarlık, okuryazarlık, teknoloji, düşünce

Digital literacy skills and perceptions of students and scholars in the context of native language education.

Öz

The aim of this study it is to understand how digital literacy, which is one of the 21st century literacy types, is perceived by the students (undergraduate and graduate) and academicians studying in the Department of Turkish Education. First of all, in the research, the dimensions determined in the literature related to digital literacy were discussed by drawing the framework of new literacy researches. After mentioning the relationship between mother tongue and digital literacy, the methods and findings of the research are given. The research question was determined as what are the perspectives of undergraduate and graduate students and academicians studying in Turkish Education departments on digital literacy and how are their self-efficacy in this subject. Phenomenology, one of the qualitative research designs, was used in the study. The data were collected by interview method and analyzed according to the descriptive analysis approach. As a result of the findings obtained undergraduate students see the subject more as reading and writing from the internet, they deal with digital literacy in terms of educational technology content rather than the context of Turkish lesson; students studying at the graduate level associate the subject with literacy, accessing information, sharing it, using social media and also with the field of media literacy; Some conclusions have been reached such as that academics think that the boundaries of digital literacy and its framework in the context of its lessons are ambiguous, that they perceive distance education and digital literacy very close to each other, and that some of them feel inadequate in functional skills. Considering that people's lives and ways of thinking are changed moment by moment with technology, it has been concluded that the framework of digital literacy in mother tongue lessons should be drawn and studies on this issue should be increased and accelerated in order to acquire this skill.

Anahtar Kelimeler

Native language, digital literacy, literacy, technology, thought

Kaynakça

• Aires, L. (2015). Literacias digitais: Texto orientador, Curso de Formação Para a Docencia Online, Universidade Aberta.
• https://repositorioaberto.uab.pt/bitstream/10400.2/6017/1/Literacias%20Digitais_Texto Orientador_VF.pdf
• Ananiadou, K. & Claro, M.(2009). 21st Century Skills and Competences for New Millennium Learners in OECD Countries. Organisation for Economic Co-operation and Development.
• Bawden, D. (2008). Origin and concepts of digital literacy. In C. Lankshear,& M. Knobel (Eds.), Digital literacies: Concepts, policies, and practices(pp. 17-32). Peter Lang
• Belshaw, D. A. J. (2012). What is 'digital literacy'? : a pragmatic investigation, https://ethos.bl.uk/OrderDetails.do?uin=uk.bl.ethos.548838 Erişim Tarihi: 27.11.2021
• Bortree, D. S. (2005). Presentation of self on the Web: An ethnographic study of teenage girls’ weblogs. Education, Communication & Information, 5, 25-39.
• Büyüköztürk, Ş. vd.(2019), Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Pegem Akademi: Ankara.
• Cummins, M., Becker, S.A., Alexander, B. (2016). NMC horizon project strategic brief on digital literacy, Learning and Tecnologic Library, Erişim Tarihi:10.02.2021, https://www.learntechlib.org/p/173858/
• Eshet- Alkalai, Y. and Amichai-Hamburger, Y. (2004). “Experiments in Digital Literacy”, Cyberpsychology & Behavıor , 7 (4).
• Gee, J. P. (1996). Social Linguistics and Literacies: Ideology in Discourses. London: Taylor & Francis.
• Gee, J.P. (2007). Social linguistic and literacies: ideology and discourses 3rd edition, https://doi.org/10.4324/9780203944806, Erişim tarihi: 12.10.2021
• Gee, J. P. (2004). New times and new literacies: Themes for a changing world. In A. F. Ball & S. W. Freeman (Eds.), Bakhtinian Perspectives on Language, Literacy, and Learning (pp. 279-306). Cambridge, UK: Cambridge University Press.
• Güneş, F. (2019). Okuryazarlık yaklaşımları, Sınırsız Eğitim ve Araştırma Dergisi, 4 (3), https://doi.org/10.29250/sead.634908
• Güneş, F. (2013). “Türkçede metin öğretimi yerine metinle öğrenme”, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Türkçenin Eğitimi Öğretimi, özel sayı yıl: 6 sayı: 11.
• Güneş, F. (2000). Okuma Yazma Öğretimi ve Beyin Teknolojisi, Ocak Yayınları 2. baskı, İstanbul.
• Güneş, F. (2012). Bologna süreci ile yükseköğretimde öngörülen beceri ve yetkinlikler, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi/Journal of Higher Education and Science, DOI: 10.5961/jhes.2012.026 Hague, C., and Payton, S. (2011). “Digital literacy across the curriculum”, Curriculum Leadership, 9(10).
• Hobbs, R. (2010). Digital and Media Literacy: A Plan of Action, https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED523244.pdf Erişim Tarihi: 27.11.2021
• Honan, E. (2008). “Barriers to teachers using digital textsin literacy classrooms”, UKLA Published by Blackwell Publishing, Oxford. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1111/j.1467-9345.2008.00480.x Erişim Tarihi: 27.11.2021
• Jeressa S. and Boffone, T. (2021). Booktok 101: tiktok, digital literacies, and out-of-school reading practices, Journal of Adolescent & Adult Literacy Vol. 65 No. 3 pp. 219–226 doi: 10.1002/jaal.119.
• Jewitt, C. (2008). Multimodality and literacy in school classrooms. Review of Research in Education, 32, 241- 267.
• Joint Information Systems Committee (JISC) (2014) “Developing digital literacies”, https://www.jisc.ac.uk/guides/developing-digital-literacies erişim tarihi: 22.05.2019
• Kellner, D. (2001). “New Technologies- New Literacies: Reconstructing Education for the new millennium”, International Journal of Technology and Design Education, 11.
• Knobel, M., & Lankshear, C. (2006). Digital literacy and digital literacies: Policy, pedagogy and research considerations for education. Nordic Journal of digital literacy, 1(1), 12-24.
• Lanham, R. (1995), Digital literacy, Scientific American, 273 (3).
• Lankshear, C. and Knobel, M. (2006), “New literacies: concept and practices”, available at: www.geocities.com/newliteracies/Chapter3.pdf (accessed 2 August 2006).
• Lave, J., & Wenger, E. (1991). Situated learning: Legitimate Peripheral Participation. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
• Lankshear, C., & Knobel, M. (Eds.). (2008). Digital literacies: Concepts, policies, and practices. Peter Lang.
• Luke, A. (1998). Getting over method: Literacy teaching as work in “new times”. Language Arts, 75, 305-313. New London Group. (1996). A pedagogy of multiliteracies: Designing social futures. Harvard Educational Review, 66, 60-92.
• Martin, A. & Grudziecki, J. (2006).DigEuLit: Concepts and tools for digital literacy development. Innovation in Teaching and Learning in Information and Computer Sciences, 5(4), 249-267. https://doi.org/10.11120/ital.2006.05040249
• McLuhan, M. (2014). Gutenberg Galaksisi: Tipografik İnsan Oluşumu (çev. Gül Çağalı Güven), Yapı Kredi Yayınları: İstanbul.
• Monteiro, A. R. & Leite, C. (2021). Digital literacies in higher education: skills, uses, opportunities and obstacles to digital transformation, RED. Revista de Educación a Distancia. Núm. 65, Vol. 21. Artíc. 6, DOI: https://doi.org/10.6018/red.438721
• New London Group. (1996). A pedagogy of multiliteracies: Designing social futures. Harvard Educational Review, 66, 60-92.
• Nichols, T. P., & Stornaiuolo, A. (2019). Assembling “Digital Literacies”: Contingent Pasts, Possible Futures. Media and Communication, 7 (2), 14-24. http://dx.doi.org/10.17645/mac.v7i2.1946
• Özdemir, O. (2019). Dijital okuryazarlık, Nobel Akademik Yayıncılık. https://88.255.218.197/xmlui/bitstream/handle/20.500.12436/2723/Dijital%20Okuryazarl%C4%B1k.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Özden, M. (2018). “Digital literacy perceptions of the students in the department of computer technologies teaching and Turkish language teaching”, International Journal of Progressive Education, 14 (4).
• Piaget, J. (1952). Educationist Jean Piaget, Erişim Adresi: https://pre-primary.smtthane.in/pdf/activities-20-21/Educationist-Jean-Piaget-By-Akshataa-Atul-Kasturey.pdf
• Rychen, D. S. & Hersch, S. L. (Eds) (2003). Key Competencies for a Successful Life and a WellFunctioning Society. Cambridge, MA: Hogrefe & Huber.
• Sang, Y. (2017). Expanded Territories of “Literacy”: New Literacies and Multiliteracies, Journal of Education and Practice, Vol.8, No.8, 2017.
• Semali, L. M. (2001) Defining new literacies in curricular practice, ELSHALIF volume 5, number 4.
• Stordy, P. (2015). Taxonomy of literacies, Journal of Documentation, Vol. 71 No. 3, 2015 pp. 456-476, Emerald Group Publishing Limited 0022-0418 DOI 10.1108/JD-10-2013-0128
• Ulu, H. ve Avşar Tuncay, A. (2017) Öğretmen adaylarının çok katmanlı okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi, Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 12/25, p. 763-778 DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12303
• UNICEF (2019). Digital literacy for children: exploring definitions and frameworks, https://www.unicef.org/globalinsight/media/1271/file/%20UNICEF-Global-Insight-digital-literacy-scoping-paper-2020.pdf, Erişim Tarihi: 10.11.2021.
• Vollmer, S. L. E. (2021). New Teachers, New Literacies: Examining Teacher Candidates’ Understandings, Beliefs, And Implementation of Digital and Multimodal Literacies, Yayınlanmamış Doktora Tezi, University of Oklahoma. Erişim Adresi: https://shareok.org/bitstream/handle/11244/329542/2021_Vollmer_Staci_Dissertation.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara.