Çevirmen eğitiminde edimbilimsel farkındalık

Yıl 2022, Sayı: 27, 907 - 930, 21.04.2022

Yusuf Polat

https://doi.org/10.29000/rumelide.1106179

Öz

Eylem araştırması yönteminin kullanıldığı araştırmada 44, 29 ve 7 kişiden oluşan üç farklı örneklem topluluğundan veriler elde edilmiştir. Veriler 16 soruluk bir ankete ek olarak çeviri yapılarak veri girişi yapılan veri tabanı ve e-posta yoluyla gönderilen formlar aracılığıyla toplanmıştır. 44 öğrenciden oluşan ve tüm sınıflardan öğrencilerin yer aldığı ilk örneklem topluluğundan elde edilen veriler öğrencilerin kuramsal bilgiye nasıl yaklaştıklarını ortaya koymak üzere değerlendirilmiştir. Karşılıklı Konuşma Çevirisi dersini almış 29 ve almamış 7 öğrencinin oluşturduğu deney ve kontrol gruplarından elde edilen veriler ise çeviri uygulaması sırasında kuramsal bilgi almış olanların çeviri tercihlerinde buna bağlı olarak bir değişiklik olup olmadığını görmek üzere yorumlanmıştır. Araştırma verileri çevirmen eğitimi alan öğrencilerin, kuramsal bilgi çeviri edimi ile ilişkilendirilerek kendilerine sunulduğunda bu bilgiyi önemli bulduklarını göstermektedir. Fakat katılımcıların çeviri edimini, belli sözcüklerin ve tümcelerin yerine diğer bir dildeki sözcük ve tümcelerin konduğu bir edim olarak görmeye devam ettikleri anlaşılmaktadır. Kontrol grubundaki katılımcıların bütünüyle biçim bağımlı çeviriyi tercih etmiş olmaları, buna karşılık deney grubundaki katılımcılar arasında dolaylı çeviri tercihlerinin görece fazla olması edimbilimsel farkındalık eğitiminin öğrencileri biçim bağımlı çeviri tercihinden uzaklaştırabileceğini düşündüren bir veri olarak değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

çevirmen eğitimi, edimbilimsel farkındalık, biçim bağımlı çeviri, bağlam çevirisi

Pragmatic awareness in translator training

Öz

In the study in which the action research method was used, data were collected from three different sample groups consisting of 44, 29 and 7 people. The data were collected through a database and forms sent via e-mail, in addition to a 16-question questionnaire. The data obtained from the first sample group consisting of 44 students and students from all classes were evaluated to reveal how students approach theoretical knowledge. The data obtained from the experimental and control groups formed by 29 and 7 students who did not take the Dialogue Translation course were interpreted to see whether there was a change in the translation preferences of those who received theoretical knowledge during the translation application. Research data show that students find this information important when presented to them by associating them with the act of translation. However, it is understood that the participants continue to see the translation act as an act in which certain words and sentences are replaced by words and sentences in another language. The fact that the participants in the control group completely preferred the form-dependent translation, while the indirect translation preferences among the participants in the experimental group were relatively high, is considered to be a datum that suggests that pragmatic awareness training can distract students from the form-dependent translation preference.

Anahtar Kelimeler

translator training, pragmatic awareness, form-dependent translation, translation of context

Kaynakça

• Austin, J. L. (1970). Quand dire, c'est faire. (Çeviren: G. Lane)Paris: Éditions du Seuil.
• Austin, J. L. (2009). Söylemek ve Yapmak. (Çeviren: L. Aysever)İstanbul: Metis Yayıncılık.
• Aysever, L. (1994). Anlam Sorunu ve John R. Searle'ün Çözümü. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Entitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Bracops, M. (2005). Introduction à la pragmatique : les théories fondatrices : acte de language, pragmatique cognitive, pragmatique intégrée. De Boeck Université.
• Chomsky, N. (2001). Dil ve Zihin. (Çeviren: A. Kocaman) Ankara: Ayraç Yayınevi.
• Cicurel, F., Pedoya, E., & Porquier, R. (1991). Communiquer en français, actes de parole et pratiques de conversation. Paris: Les Éditions Didier.
• Grice, P. (1989). Studies in the Way of Words. Harvard University Press.
• House, J. (2008). Using Translation to Improve Pragmatic Competence. E. A. Soler, & A. Martínez-Flor içinde, Investigationg Pragmatics in Foreign Language Learning, Teaching and Testing (s. 135-152). Bristol, Buffalo, Toronto: Multilingual Matters.
• Hymes, D. H. (1991). Vers la compétence de communication. (Çeviren: T. F. Meugler) Paris: Les Éditions Didier.
• Jakobson, R. (1963). Essais de linguistique générale 1. Paris: Les Éditions Didier.
• Jung, J.-Y. (2002). Issues in Acquisitional Pragmatics. Eylül 2019 tarihinde https://academiccommons.columbia.edu: https://www.google.com.tr/search?sxsrf=ACYBGNQ_kidiSwWfTvSkUBeiaAZWiCsyiw%3A1568563168204&source=hp&ei=4F9-XbyNCsrQmwWmy4FQ&q=JUNG%2C+Ji- Young+%282002%29.+Issues+in+Acquisitional+Pragmatics.+Teachers+College%2C+Columbia+University+Working+Papers+in+TESOL+ adresinden alındı
• Kasar, S. Ö. (2009). Introduction à la linguistique pour futurs traducteurs. İstanbul: Multilingual.
• Lertola, J., & Mariotti, C. (2017, July). Reverse Dubbing and Subtitling: Raising Pragmatic Awareness in Italian English as a Second Language (ESL) Learners. The Journal of Specialised Translation(28), 103-121.
• Polat, Y., & Özavcı Yapıcı, G. (2020). Farklı Programlarda Fransızca Öğrenenlerin Çeviri Edimlerine Karşılaştırmalı Bir Bakış Denemesi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 174-193.
• Portine, H. (2001). Des actes de langage à l'activité langagière et cognitive. Le français dans le monde(Théories linguistiques et enseignement du français aux non-francophones), 91-105.
• Saussure, F. (1998). Genel Dilbilim Dersleri. (Çeviren: B. Vardar) İstanbul: Multilingual.
• Searle, J. R. (2005). Bilinç ve Dil. (Çevirenler: M. Macit ve C. Özpilavcı) İstanbul: Litera Yayıncılık.
• Searle, J. R. (2006). Zihin Dil Toplum. (A. Tural, Dü.) İstanbul: Litera Yayıncılık.
• Valdeón, R. A. (2015). The (ab)use of taboo lexis in audiovisual translation: Raising awareness of pragmatic variation in English-Spanish. Intercultural Pragmatics(12(3)), 363-385.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin.