Bernhard Schlink’in “Okuyucu” (Der Vorleser) romanında kolektif suç, anımsama ve sorgulama

Yıl 2022, Sayı: 30, 814 - 824, 21.10.2022

Gonca Kişmir

https://doi.org/10.29000/rumelide.1192684

Öz

Bu çalışmada II. Dünya Savaşı sonrası Alman yazınının ikinci kuşak yazarlarından biri olan Bernhard Schlink’in, "Okuyucu" (Der Vorleser, 1995) adlı romanında Nazi geçmişinin ve Yahudi soykırımının kuşaklararası nasıl anımsandığı/sorgulandığı incelenmiştir. Metinde II. Dünya Savaşı sonrasında on beş yaşındaki Michael ile otuz altı yaşındaki Hanna arasındaki travmatik aşk öyküsünün arka planında, Nasyonal Sosyalizm dönemindeki yaşanmışlıklar, savaş kuşağı dolayımında özellikle ikinci ve üçüncü kuşağın anımsamaları ile irdelenmiştir. Retrospektif bir anlatımla savaş dönemi ve sonrasının sorgulandığı romanda, tarihi gerçek ve kurmaca unsurlar aracılığıyla Alman yakın tarihinin bir parçası olan kolektif suç kavramı ele alınır. Bu çalışmada, bir kadın-erkek ilişkisinden yola çıkılarak, kolektif bellekte yer alan anı nesnelerinin edebiyat düzleminde nasıl kurgulandığı ve neye işaret ettikleri savaş ve savaş sonrası kuşağı örneği ile açıklanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bernhard Schlink, Okuyucu, Bellek, Anımsama Edebiyatı, Kolektif Suç

Collective crime, reminiscence and ınterrogation in Bernhard Schlink's novel "The Reader" (Der Vorleser)

Öz

The present study has examined how the Nazi past and the Holocaust were remembered/questioned in the novel "The Reader" (Der Vorleser, 1995) by Bernhard Schlink, one of the second generation writers of German literature after World War II. In the text, the life experiences in the period of National Socialism movement were examined through the war generations, especially with the reminiscences of the second and third generations,in the background of the traumatic love story between the fifteen years old Michael and the thirty six years old Hanna. In the novel, in which the war period and aftermath are questioned with a retrospective narrative, the concept of collective crime, which is a part of German recent history, is discussed through real and fictional elements. In this study, it is explained that how the objects of memory in the collective reminiscence are fictionalized and symbolized in literature from the example of relationships of a man and a woman of war generation.

Anahtar Kelimeler

Bernhard Schlink, The Reader, Memory, Literature of Reminiscence, Collective Crime

Kaynakça

• Agazzi, E. (2005). Erinnerte und rekonstruierte Geschichte. Drei Generationen deutscher Schriftsteller und die Fragen der Vergangenheit, Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht.
• Assmann, A; Frevert, U. (1999). Geschichtsvergessenheit, Geschichtsversessenheit. Von Umgang mit deutschen Vergangenheit nach 1945. Stuttgart: Deutsche Verlags- Anstalt GmbH.
• Assmann, A. (2006). Der lange Schatten der Vergangenheit. Erinnerungskultur und Geschichtspolitik, München: Verlag C.H. Beck.
• Assmann, J. (2015). Kültürel Bellek. Eski Yüksek Kültürlerde Yazı, Hatırlama ve Politik Kimlik, (A. Tekin, Çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınevi.
• Braun, M. (2008). Wem gehört die Geschichte? Tanja Dückers, Uwe Timm, Günter Grass und der Streit um die Erinnerung in der deutschen Gegenwartsliteratur, (s.100-118). In: Erhard H. Schütz, Wolfgang
• Hartwig(Hrsg.) Keiner kommt davon. Zeitgeschichte in der Literatur nach 1945, Göttingen: Vandenhoeck& Ruprecht.
• Brockhaus Enzyklopädie (1992). Mannheim: F. A. Brockhaus Mannheim,Band 17.
• Dreike, B.M. (2002). Was wäre denn die Gerechtigkeit? Zur Rechtsskepsis in Bernhard Schlinks der Vorleser, German Life and Letters, 55/1, 117- 129.
• Egbers, M. (2009). Interpretationen Deutsch. Bernhard Schlink, Der Vorleser, München: Stark Verlagsgesellschaft mbH & Co.
• Fuchs, A. (2006). From ‘Vergangenheitsbewältigung’ to Generational Memory Contests in Günter Grass, Monika Maron and Uwe Timm, German Life and Letters, 59/2, 169-186
• Garbe, J. (2002). Deutsche Geschichte in deutschen Geschichten der neunziger Jahre, Würzburg: Königshausen& Neumann.
• Huyssen, A. (1995). Twilight memories. Marking Time in a Culture of Amnesia, New York: Routledge.
• Koselleck, R. (2002). Formen und Traditionen des negativen Gedӓchtnisses, (s.21-32) In: Volkhard Knigge und Norbert Frei (Hrsg.) Verbrechen erinnern: Die Auseinandersetzung mit Holocaust und Völkermord.
• München: Verlag C.H. Beck.
• Osten, M. (2004). Das geraubte Gedächtnis, Insel Verlag, ; aktaran Sayın Ş. (2006). Edebiyat ve Bellek, (Prof. Dr. Nilüfer Kuruyazıcığolu) Bellek, Mekân, İmge (s.37-41), İstanbul: Multilingual.
• Pethes, N.; Ruchatz, J. (2001). Gedӓcthnis und Erinnerung. Ein interdisziplinӓres Lexikon. Hamburg: im Rowohlt Taschenbuch Verlag GmbH.
• Schlant, H. (2002). Malen nach Zahlen? Bernhard Schlinks Der Vorleser und die Unfähigkeit zu trauern’, German Life and Letters, 3/2002, 296-311.
• Schlink, B. (2011). Gedanken über das Schreiben. Heidelberger Poetivorleseungen. Zürich: Diogenes Verlag AG.
• Schlink, B. (2012). Geçmişe İlişkin Suç ve Bugünkü Hukuk, (R.Ergün, Çev.), Reyda Ergün, Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Schlink, B. (2014). Okuyucu, (C. Enver, Çev.), İstanbul: İletişim Yayıncılık.
• Schmitz,T.(1996). Die Stute von Majdanek, Süddeutsche Zeitung, Magazin Nr.50/ 1996, S.17-26
• Wertgen, W. (2001). Vergangenheitsbewältigung, Interpretation Und Verantwortung: Ein Ethischer Beitrag Zu Ihrer Theoretischen Grundlegung. Paderborn: Brill Schoningh Verlag
• http://www.mz-web.de/kultur/bernhard-schlink--ich-denke-einfach-gern--5627094. (Erişim tarihi: 09 Kasım 2016).
• https://www.deutschlandfunkkultur.de/bernhard-schlink-olga-schlink-eine-ehrung-fuer-starke-frauen-100.html. (Erişim tarihi: 11 Ekim 2022).
• http://www.spiegel.de/spiegel/print/d-15502682.html, “Ich lebe in Geschichten”. (Erişim tarihi: 25 Aralık 2016).
• https://www.spiegel.de/politik/auf-dem-eis-a-f1afd295-0002-0001-0000-000019120366. (Erişim tarihi: 27 Kasım 2021,).
• https://www.faz.net/aktuell/politik/staat-und-recht/schwieriger-weg-zur-gesetzlichen-regelung-der-sterbehilfe-17305410-p2.html. (Erişim Tarihi: 11 Mayıs 2021)