Ortaokul öğrencilerinin sosyobilimsel konulara ilişkin tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi

Yıl 2022, Sayı: 31, 318 - 327, 21.12.2022

Tuğba Gökçe Yıldırım Ufuk Töman

https://doi.org/10.29000/rumelide.1221651

Cited By: 1

Öz

Ortaokul öğrencilerinin sosyobilimsel konuların okuryazarlığına yönelik tutumlarının ortaya çıkarılması, eleştirel düşünme ve karar verme becerileri ile sosyobilimsel konulara yönelik tutumları arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla yapılan bu çalışmada nicel verilerin toplandığı ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Öğrencilerin sosyobilimsel konuların okuryazarlığına yönelik tutumlarını ortaya çıkarmak amaçlı sosyobilimsel konulara yönelik tutum ölçeği (SKYTÖ) kullanılmıştır. Veri analizinde betimsel ve kestirimsel istatistik yöntemlerinden yararlanılmıştır. Çoklu doğrusal regresyon analizi sonuçlarına göre eleştirel düşünme eğilimleri yüksek ve karar verme becerilerine güvenen öğrencilerin sosyobilimsel konulara karşı sergiledikleri tutum da yüksektir. Karar verme, analitik düşünme, argümantasyon ve eleştirel düşünme becerisi yüksek olan öğrencilerin sosyobilimsel konular gibi ikilem içeren konularda kendilerini daha iyi ifade edebildikleri ve çözüm odaklı düşünebildikleri görülmektedir. Sonuç olarak sosyobilimsel konulara karşı olumlu tutum geliştirmede karar verme becerisi ve eleştirel düşünme eğiliminin önemli iki faktör olduğu tespit edilmiştir. Farklı örneklem grubu ve veri toplama araçlarıyla bu çalışma değişik boyutlarda gerçekleştirilebilir. Öğrencilerin sosyobilimsel konularda karar verirken hangi faktörlerden etkilendikleri nitel bir çalışma ile ortaya çıkarılabilir. Sınıf ortamında sosyobilimsel konulara daha fazla yer verilmesi ve öğretim programına bu konular ile ilgili daha fazla kazanım eklenmesi öğrencilerin karar verme becerisini ve eleştirel düşünme eğilimlerini artırmada faydalı olacaktır. Bununla birlikte sosyobilimsel konular kavramının ortaokul öğrencileri tarafından tam olarak anlaşılmaması çalışmada bir sınırlılık olmuştur. Bu sebeple bu alanda ortaokul öğrencileri ile yapılacak olan çalışmalarda sosyobilimsel konular kavramı öğrencilere açık ve net bir şekilde ifade edilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Sosyobilimsel konuların okuryazarlığı, ortaokul öğrencileri, eleştirel düşünme, karar verme becerisi, Literacy of socioscientific ıssues, secondary school students, critical thinking, decision making skills

Investigation of secondary school students' attitudes towards socioscientific ıssues in terms of different variables

Öz

In this study, which was conducted to reveal the attitudes of secondary school students towards socioscientific issues, to determine the relationship between their critical thinking and decision-making skills and their attitudes towards socioscientific issues, a relational survey model was used in which quantitative data were collected. In order to reveal students' attitudes towards socioscientific issues, the attitude scale towards socioscientific issues (ASTSI) was used. Descriptive and predictive statistical methods were used in data analysis. According to the results of multiple linear regression analysis, students who have high critical thinking dispositions and confident in their decision-making skills have a high attitude towards socioscientific issues. It has been revealed that students with high decision-making, analytical thinking, argumentation and critical thinking skills can express themselves better on dilemmas such as socio-scientific issues and can think solution-oriented. As a result, it has been determined that decision making skills and critical thinking disposition are two important factors in developing a positive attitude towards Socioscientific Issues. This study can be carried out in different dimensions with different sample groups and data collection tools. It can be revealed by a qualitative study which factors are affected by students while making decisions on socioscientific issues. Giving more place to socioscientific issues in the classroom environment and adding more acquisitions related to these topics to the curriculum will be beneficial in increasing students' decision-making skills and critical thinking dispositions. However, the fact that the concept of socioscientific issues is not fully understood by secondary school students has been a limitation of the study. For this reason, in the studies to be carried out with secondary school students in this field, the concept of socioscientific ıssues should be expressed clearly.

Anahtar Kelimeler

Literacy of socioscientific ıssues, secondary school students, critical thinking, decision making skills

Kaynakça

• Ayvacı, H. Ş., Bülbül, S., & Türker, K. (2019). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sosyobilimsel konular hakkındaki tutumlarının sınıf düzeyine göre incelenmesi. Ondokuz Mayis Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(2), 17-30. https://doi.10.7822/omuefd.525453.
• Babacan, M. (2017). Sosyobilimsel konulardaki etkinliklerin yedinci sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerine etkisi. (Yüksek lisans tezi). Niğde, Ömer Halisdemir Üniversitesi
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (13. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Chang, H. S., & Lee, H. J. (2010). College students’ decision-making tendencies in the context of socioscientific issues (SSI). Journal of the Korean Association for Science Education, 30(7), 887-900. https://doi.org/0.14697/jkase.2010.30.7.887.
• Choi, K., Lee, H., Shin, N., & Kim, S. W. (2011). Re-conceptualization of scientific literacy in South Korea fort the 21st century. Journal of research in science teaching, 48(6), 670-697. https://doi;10.1002/tea.20424.
• Çaycı, B. ve Atalay, N. (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının sosyobilimsel konular hakkındaki görüşlerinin ve tutumlarının farklı değişkenlere göre incelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Eğitim Dergisi, 2(2), 35-45.
• Çolakkadıoğlu, O. (2003). Ergenlerde Karar Verme Ölçeği’nin (Adolescent Decision Making Questionnaire) uyarlama çalışması (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezinden alınmıştır (Tez No:125660)
• Dawson, V. M. (2011). A case study of the impact of introducing socio-scientific issues into a reproduction unit in a catholic girls’ school. In Socio-scientific Issues in the Classroom. 313-345. Springer, Dordrecht.
• Durmaz, H. & Seçkin Karaca, H. (2020). Sosyobilimsel konulara dayalı fen eğitiminin 7. sınıf öğrencilerinin sosyobilimsel konulara bakış açıları, bilimsel ve yansıtıcı düşünme becerileri üzerine etkisi. Anadolu University Journal of Education Faculty, 4(1), 21-49. doi: 10.34056/aujef.607651.
• Eastwood, J. L., Sadler, T. D., Zeidler, D. L., Lewis, A., Amiri, L. & Applebaum, S. (2012). Contextualizing nature of science instruction in socioscientific issues. International Journal of Science Education, 34(15), 2289-2315. https://doi.org/10.1080/09500693.2012.667582.
• Erkol, M., & Gül, Ş. (2020). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sosyobilimsel konulara yönelik tutumları. Pesa Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(1), https: //doi.org/ 10. 2 5272/j.2149-8385.2020.6.1.02.
• Ertaş, H. (2012). Okul dışı etkinliklerle desteklenen eleştirel düşünme öğretiminin eleştirel düşünme eğilimine ve fizik dersine yönelik tutuma etkisi (Tez No. 305894) [Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi- Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi
• Evren, A., & Kaptan, F. (2014). Fen eğitiminde sosyobilimsel durum temelli öğretim ve önemi. VI. Uluslararası Eğitim Araştırmaları, 5(8), 389-402.
• Facione, P. A., (1990). The California Critical Thinking Skills Test: College Level Technical Report. California Academic Press, ERIC Doc. No: TM 015818).
• Field, A. (2005). Discovering Statistics Using SPSS (2nd ed.). Thousand Oaks, California: Sage.
• Gürbüzkol, R., & Bakırcı, H. (2020). Fen bilimleri öğretmenlerinin sosyobilimsel konular hakkındaki tutum ve görüşlerinin belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 870-893. https://doi.org/10.33711/yyuefd.751857.
• Güven, D., & Muğaloğlu, E. Z. (2020). Kuramdan Uygulamaya Sosyobilimsel Konular. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler. Ankara: 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık Ltd.
• Köse, A., (2002). Psikolojik danışma ve rehberlik birinci sınıf öğrencilerinin cinsiyet ve algılanan sosyo-ekonomik düzey açısından psikolojik ihtiyaçları ve karar verme stratejilerinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezinden alınmıştır (Tez No:117486).
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2013). Fen bilimleri dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 3,4,5,6,7 ve 8. Sınıflar). Talim Terbiye Kurulu.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 3,4,5,6,7 ve 8. Sınıflar). Talim Terbiye Kurulu.
• Nelson, G. D. (1984). Assessment of Health Decision Making Skills of Adolescents. US Department of Education, Washington.
• Sadler, T. D. & Zeidler, D. L. (2004). The morality of socioscientific ıssues construal and resolution of genetic engineering dilemmas. Science Education, 88(1), 4-27. https://doi.org/10.1002/sce.10101.
• Sürmeli, H. (2008). Üniversite öğrencilerinin biyoteknoloji ve genetik mühendisliği çalışmaları ile ilgili tutum, bilgi ve biyoetik görüşlerinin değerlendirilmesi (Doktora Tezi). Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezinden alınmıştır. (Tez No:226375).
• Topçu, M.S. (2015). Sosyobilimsel Konular ve Öğretimi (4. Baskı). Ankara: Pegem Akademi. DOI 10.14527/9786053 1 80203.
• Topçu, MS, & Sadler, TD (2010). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sosyobilimsel konular hakkında resmi olmayan akıl yürütmeleri: Konu bağlamının etkisi. Uluslararası Bilim Eğitimi Dergisi, 32 (18), 2475-2495. https://doi.org/10.1080/09500690903524779.
• Töman, U., & Yarımkaya, D. (2018). 7. sınıf ışık konusunun öğretiminde akran öğretimi tekniği kullanımının öğrencilerin başarı düzeyleri üzerindeki etkisi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 499-514. https://doi.org/10.17218/hititsosbil.418586
• Varal, E., Belge Can, H. (2020). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Sosyobilimsel Konular Bağlamında Pedagojik Alan Bilgilerinin İncelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(10), 21-42.
• Yahaya, J. M., Zain, A. M. N. & Karpudewan, M. (2012). Understanding socioscientific issues in a low literate society for the achievement of the millennium development goals. World Academy of Science, Engineering and Technology International Journal of Humanities and Social Sciences 6(12), 123-126. https://doi.org/10.5281/zenodo.1085956.
• Yalçın, G. (2018). Sosyobilimsel biyoloji konularının fen bilgisi öğretmen adaylarının yazılı argümantasyon becerilerine etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezinden alınmıştır. (Tez No: 514964).
• Yenilmez Türkoğlu, A. & Karışan, D. (2021). Sosyobilimsel Konular. Ankara: Eğiten Kitap
• Zeidler, D. L. (2002). Tangled up in views: Beliefs in the nature of science and responses to socioscientific dilemmas. Science Education, 86(3), 343-367. https://doi.org/10.1002/sce.10025