İki dillilik ve çok dillilik üzerine yapılan araştırmalara ilişkin kaynakça denemesi

Yıl 2022, Sayı: 31, 605 - 634, 21.12.2022

Mustafa Kaya Ramazan Palas Furkan Can

https://doi.org/10.29000/rumelide.1222073

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmanın amacı iki dillilik veya çok dillilik üzerine yapılan bilimsel çalışmaları (tez, makale) belirlemek, bu eserlerin tür ve yıllara göre dağılımlarını tespit etmek, alan araştırmacılarına iki dillilik ve çok dillilik kaynakçasını sunmaktır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi kullanılmıştır. Çalışmanın amacı doğrultusunda Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi veri tabanı, dergipark veri tabanı ve diğer indeksler taranarak elde edilen dokümanların analizinde “betimsel analiz” kullanılmıştır. Araştırma sonucunda iki dillilik üzerine 1923’ten 2022 yılına kadar (2022 yılı dahil değil) 280 adet çalışmanın yapıldığı tespit edilmiştir. Bu çalışmalardan %55’inin makale (f=159), %37’sinin yüksek lisans tezi (f=98) ve %8’inin ise doktora tezi (f=23) olduğu bulgulanmıştır. Çok dillilik üzerine 2022 yılına (2022 yılı dahil değil) kadar 79 adet çalışma yapıldığı görülmektedir. Bu çalışmalardan %54’ünün makale (f=43), %36’sının yüksek lisans tezi (f=28) ve %10’unun da doktora tezi (f=8) olarak yapıldığı tespit edilmiştir. İki dillilikle ve çok dillilikle ilgili yapılan bilimsel çalışmaların yıllara göre dağılımı incelendiğinde iki dillilikle ilgili alan yazında ulaşılan ilk çalışmanın 1988 yılında yapılan bir yüksek lisans tezi olduğu tespit edilmiştir. 1988-2000 yılları arasında iki dillilik ile ilgili alan yazında toplam 11 çalışma (f=11), 2001-2003 yılları arasında toplam 5 çalışma (f=5), 2004-2006 yılları arasında toplam 9 çalışma (f=9) yapıldığı bulgulanmıştır. 2007-2009 yılları arasında toplam 14 çalışma (f=14) yapılırken 2010-2012 yılları arasında ise toplam 23 çalışmanın (f=23) yapıldığı görülmektedir. 2013-2021 yılları arasında iki dillilikle ilgili 218 çalışmanın yapıldığı tespit edilmiştir. Çok dillilik ile ilgili yapılan çalışmalar incelendiğinde bu alandan yapılan ilk çalışmanın 1997 yılında yapılan bir yüksek lisans tezi olduğu tespit edilmiştir. 1997-2000 yılları arasında çok dillilik ile ilgili alan yazında toplam 2 çalışma (f=2), 2001-2003 yılları arasında toplam 4 çalışma (f=4), 2004-2006 yılları arasında toplam 1 çalışma (f=1) yapıldığı tespit edilmiştir. 2007-2009 yılları arasında toplam 4 çalışma (f=4) yapılırken 2010-2012 yılları arasında da toplam 2 çalışma (f=2) yapılmıştır. 2013 yılından itibaren çok dillilik üzerine yapılan akademik çalışmalarda önceki yıllara göre daha fazla artışın olduğunu söylemek mümkündür. 2013-2021 yılları arasında çok dillilik üzerine 66 çalışma yapıldığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İki dilli, çok dilli, kaynakça

References experiment on research on bilingular and multilinguality

Öz

The aim of this research is to determine the scientific studies (thesis, articles) on bilingualism or multilingualism, to determine the distribution of these works according to genres and years, and to present the bilingual and multilingual bibliography to field researchers. Document analysis, one of the qualitative research methods, was used in the research. In line with the purpose of the study, "descriptive analysis" was used in the analysis of the documents obtained by scanning the National Thesis Center database of the Council of Higher Education, Dergipark database and other indexes. As a result of the research, it was determined that 280 studies were conducted on bilingualism from 1923 to 2022 (not including the year 2022). It was found that 55% of these studies were articles (f=159), 37% were master's thesis (f=98) and 8% were doctoral thesis (f=23). It is seen that 79 studies have been carried out on multilingualism until 2022 (not including the year 2022). It was determined that 54% of these studies were written as articles (f=43), 36% as master's thesis (f=28) and 10% as doctoral thesis (f=8). When the distribution of scientific studies on bilingualism and multilingualism is examined by years, it has been determined that the first study in the literature on bilingualism was a master's thesis made in 1988. It has been found that a total of 11 studies (f=11) were conducted between 1988 and 2000 in the literature on bilingualism, a total of 5 studies (f=5) between 2001-2003, and a total of 9 studies (f=9) between 2004-2006. While a total of 14 studies (f=14) were conducted between 2007 and 2009, a total of 23 studies (f=23) were conducted between 2010-2012. It has been determined that 218 studies on bilingualism were conducted between 2013-2021. When the studies on multilingualism were examined, it was determined that the first study in this field was a master's thesis made in 1997. It has been determined that a total of 2 studies (f=2) were carried out in the literature on multilingualism between 1987-2000, a total of 4 studies (f=4) between 2001-2003, and a total of 1 study (f=1) between 2004-2006. . While a total of 4 studies (f=4) were conducted between 2007-2009, a total of 2 studies (f=2) were conducted between 2010-2012. It is possible to say that since 2013, there has been a greater increase in academic studies on multilingualism compared to previous years. It was determined that 66 studies on multilingualism were carried out between 2013-2021.

Anahtar Kelimeler

İki dilli, çok dilli, kaynakça

Kaynakça

• Aksan, D. (2020). Her yönüyle dil, ana çizgileriyle dil. Ankara: TDK Yayınları.
• Aktaş, Ş., Gündüz, O. (2021). Yazılı ve sözlü anlatım (28. Baskı). Ankara: Akçağ Yayıncılık.
• Aksu, M. (2021). Fransa'da ilköğretim okullarındaki iki dilli Türk öğrencilerin konuşma kaygısı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Ateşal, Z. (2017). İki dilliliğin sebepleri. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (8), 43-52.
• Avcı, M. ve Kurudayıoğlu, M. (2022). Türkçede iki dillilik çalışmalarının bibliyometrik analizi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 10(1), 252-265.
• Başkan, Ö. (1967). Lengüistik metodu. İstanbul: Çağlayan Kitabevi.
• Bloomfield, L. (1933). Language. New York: H. Holt and Company.
• Bulut, M., Orhan, S., Kırbaş, A. (2012). Okuma eğitimi üzerine bir kaynakça denemesi. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1, 19-36
• Cengiz, K. (2009). Hatay’da iki dillilikten kaynaklanan dil karışması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6, 190-208.
• Çiftci, S. (2021). Okul öncesi eğitim programındaki etkinliklerin iki dilli çocukların Türkçe dil gelişimine etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Çiftci, Ö.; Demirci, R. (2018). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimiyle ilgili bir kaynakça denemesi. Turkish Studies, 13 (28), 265-339.
• Diebold, A. R. (1961). Incipient bilingualism. Linguistic Society of America, 37(1), 97-112.
• Eker, S. (2013). Çağdaş Türk dili. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Erdem, İ. (2009). Yabancılara Türkçe öğretimiyle ilgili bir kaynakça denemesi. Turkish Studies, 4 (3), 888-937.
• Ergin, M. (1976). Türk dili dersleri- I. İstanbul: MEB Yayınları.
• Erol, T. (2021). İki dilli Türk çocuklarına Türkçe öğretimi. A. Karabulut ve M. Tunagür (Ed.). İki dillilikte bellek ve biliş içinde (s. 81-105). Ankara: Akademisyen Kitabevi.
• European Commission. (2007). Final report: High level group on multilingualism. Luxembourg: European Communities. Retrieved from http://ec.europa.eu/education/ policies/lang/doc/multireport_en.pdf
• Göçer, A.; Tabak, G.; Coşkun, A. (2012). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi kaynakçası. Türklük Bilimi Araştırmaları, 32, 73-126.
• Grosjean, F. L, P. (2013) The psycholinguistics of bilingualism. UK: Wiley-Blackwell.
• Güneş, F. (2021). Türkçe öğretimi (11.Baskı). İstanbul: Pegem yayınları.
• Haugen, E. (1953). The norwegian langauge in america: a study in bilingual beaviour. Philadelphia: Penn., University of Pennsylvania Press.
• Kara, Ö. T. ve Şıhanlıoğlu, Ö. (2021). İki dilli Türk çocuklarına Türkçe öğretimi. A. Karabulut ve M. Tunagür (Ed.). İki dillilik, çok dillilik ve türleri içinde (s. 31-55). Ankara: Akademisyen Kitabevi.
• Kardaş, M. N., Çetinkaya, V. & Kaya, M. (2018). 2005-2017 yılları arasında dinleme eğitimi üzerine yapılmış akademik çalışmaların eğilimleri üzerine bir araştırma. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (1), 21-32.
• Kardaş, H. ve Kaya, M. (2022). İki dilli öğrencilerin Türkçe dinleme tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Harran Maarif Dergisi, 7 (1), 69-92.
• Kavcar, C., Oğuzkan, F., Aksoy, Ö. (2015). Yazılı ve sözlü anlatım. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kaya, M. ve Erol, T. (2021). İki dilli Türk çocuklarına Türkçe öğretimi. A. Karabulut ve M. Tunagür (Ed.). Türkçe ve Türk kültürü dersi öğretim programları (2009 ve 2018 öğretim programları) içinde (s. 205-228). Ankara: Akademisyen Kitabevi.
• Kaya, M. ve Kardaş, M. N. (2020). İki dilli öğrencilerin Türkçe konuşma kaygıları üzerinde rol oynama etkinliklerinin etkisi. Çukurova Araştırmaları, 6(1), 126-140.
• Koç. N. (1996). Yeni dil bilgisi. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Lewandowski, T. (1984). Linguistisches wörterbuch 1-2-3, Quelle und Meyer Verlag, Heidelberg.
• Li, W. (2008). Research perspectives on bilingualism and multilingualism. In W. Li & M. Moyer (Eds.), The blackwell handbook of research methods on bilingualism and multilingualism (pp. 3–17). Oxford, UK: Blackwell.
• Milambiling, J. (2011). Bringing one language to another: Multilingualism as a resource in the language classroom. English Teaching Forum, 1, 18-35.
• Oruç, Ş. (2016). Ana dili, ikinci dil, iki dillilik, yabancı dil. The Journal of Social Science Studies, 279-290.
• Saydı, T. (2013). Avrupa Birliği vizyonuyla ikidillilik, çokdillilik ve eğitimi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (28), 269- 283.
• Süverdem, F. B. ve Ertek, B. (2020). İki dillilik ve iki kültürlülük: Göç, kimlik ve aidiyet. The Journal of International Lingual Social and Educational Sciences, 6(2), 183-207.
• Şahin, A., Kardaş M.N., Görmez E. (2017). Akvaryum tekniğinin iki dilli 7. sınıf öğrencilerinin Türkçe konuşma becerilerine etkisi. International Journal of Language Academy, 5 (3), 366-390.
• Tulu, Y. (2009). Ana dili Türkçe olan ve ana dili Türkçe olmayan 4-7 yaş çocukların dil düzeylerine etki eden faktörlerin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Tunagür, M. (2021). İki dilli Türk çocuklarına Türkçe öğretimi. A. Karabulut ve M. Tunagür (Ed.). İki dillilere yönelik eğitimin temel kavramları içinde (s. 13-30). Ankara: Akademisyen Kitabevi