L. N. Tolstoy’un dinî- ahlaki felsefesinde kötülüğe karşı koymama ilkesi: Diriliş romanı örneğiyle

Yıl 2023, Sayı: 32, 1491 - 1504, 21.02.2023

Sevgi Ilıca

https://doi.org/10.29000/rumelide.1252900

Cited By: 2

Öz

Rus yazar Lev Nikolayeviç Tolstoy 1870’li yıllarda derin bir ruhsal kriz yaşar. Yazar o güne dek yaşamış olduğu hayatı, dini, ahlakı ve varoluşu sorgular. Bu süreçte, başta İncil olmak üzere, neredeyse tüm dinî kaynakları ve felsefi klasikleri okumaya gayret eden Tolstoy, Rus Ortodoks Kilisesi’nin dini yanlış yorumladığını ileri sürer. Bu yıllarla birlikte yazdığı eser ve yazılarında kiliseye karşı çıkan görüşlerini açıkça ortaya koyar. Yazar kiliseyi hedef alan cüretkâr eleştirileri neticesinde aforoz edilir. Buna rağmen, Tolstoy ısrarlı bir biçimde düşüncelerini ifade etmeye devam eder. Tolstoy’un, Matta, Yuhanna ve Luka İncillerine atıf yaparak geliştirdiği dinî-ahlaki görüşlerinin en önemlilerinden biri, kötülüğe karşı koymama ya da kötülüğe karşı kötülükle karşı koymama ilkesidir. Yazara göre, İncil’de açıkça belirtilen bu ilke kilise tarafından yok sayılmaktadır. Tolstoy, insanın başına ne gelirse gelsin, deneyimlediği tüm kötülüklere karşı edilgen davranarak yargılama eylemini Tanrıya bırakması gerektiğini savunur. Sağ yanağınıza bir tokat atana öbür yanağınızı da çevirin telkinine dayanan bu görüş bağlamında yazar, ceza hukukuna, idama ve savaşa karşı çıkar. Yazar 1899 yılında yayımlanan romanı Diriliş (Воскресение) ile ülkesindeki yozlaşmış ahlaki değerleri, toplumsal adaletsizliği ve dinin yanlış yorumlanmasını gözler önüne serer. Özellikle 1880 yılından itibaren eserlerinde manevi temalara ağırlık veren Tolstoy’un dinî-ahlaki görüşlerinin irdelenmesi, yazarın eserlerinin tahlilinde önem arz eder. Bu bağlamda, bu çalışmada Tolstoy’un din, inanç ve ahlak çerçevesinde ileri sürdüğü görüşleri ile kötülüğe karşı koymama ilkesi aktarılır ve sözü geçen düşünceler ekseninde Diriliş romanı analiz edilir. Eklektik, biyografik ve betimleyici yöntemler kullanılarak, yazarın dinî-felsefi görüşlerinin Diriliş romanı örneğiyle ortaya koyulması amaçlanır. Sonuç olarak, bu eserde insanın ruhsal dirilişinin ancak diğerlerinin yaptığı kötülükleri affederek ve Tanrıdan gelen her şeyi kabul ederek mümkün olabileceği gösterilir.

Anahtar Kelimeler

L. N. Tolstoy, din, ahlak, iyilik, kötülük

The principle of nonresistance to Evil in L. N. Tolstoi’s Religious- moral philosophy: The case of the novel Resurrection

Öz

Russian writer Lev Nikolayevich Tolstoi overcomes a deep mental crisis in 1870s. The writer questions his life until that day, religion, morals and existence. Tolstoi, who tries to read the Bible in the first place, almost all the religious sources and philosophical classics within this period, asserts that the Russian Orthodox Church misinterprets the religious. Within these years, he openly passes his antichurch opinions in his works and writings. As a consequence of his daring critiques aimed at the church, the writer was excommunicated. Nevertheless, he clamorously persists to express his thoughts. One of the most important religious-moral ideas, developed by Tolstoi referring to Matthew, John and Luke Gospels, was the principle of nonresistance to evil or not returning evil for evil. According to the writer, this principle, explicitly mentioned in the Bible, is ignored. Tolstoi defends that we should not resist any evil we experience but give over the action of judgment to God. In the context of the opinion based on the teaching anyone slaps you on the right cheek, turn to them the other cheek also, the writer objects to penal law, death sentence and war. With the novel The Resurrection, published in 1899, the writer reveals degenerated moral values, social injustice, and misinterpreted religion of the society. Examining the religious-moral thoughts of Tolstoi, who has concentrated on moral themes in his works since 1880 year, is important in analyzing his works. Therefore, in this work the ideas of Tolstoi put forward within the frame of religion, belief and morals and the assertion of nonresistance to evil are conveyed and the novel The Resurrection is analyzed in the axis of the aforementioned thoughts. It is aimed to present the religious-philosophical opinions of the writer with the case of the novel The Resurrection, using the eclectic, biographic and descriptive methods. Consequently, in this work it is indicated that the mental resurrection of a human could be possible only if he forgives the others’ evils and he accepts everything coming from God.

Anahtar Kelimeler

L. N. Tolstoi, religion, moral, favour, evil

Kaynakça

• Çestov, L. (2007). Nietzche ve Tolstoy’da İyilik Fikri. (Çev. Işık Ergüden), İstanbul : Versus.
• Hook, S. (1922). “The philosophy of non-resistance”, The Open Court, 36, (No.1), 1-5.
• Karaca, B. (2019). Rus Edebiyatının Mihenk Taşları, Ankara: Hece Yayınları.
• Kaşoğlu, A. (1996), L.N.Tolstoy’un “Diriliş” ve R.N.Güntekin’in “Dudaktan Kalbe” Romanlarının Karşılaştırılması, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Batı Dilleri ve Edebiyatları Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
• Kropotkin, A. P. (2018). Rus Edebiyatında İdealler ve Gerçeklik. (Çev. Burak Ş. Çelik), Ankara: Hece Yayınları.
• Kutsal Kitap (Tevrat, Zebur, İncil). (2018). İstanbul: Yeni Yaşam Yayınları.
• Maslin, M. A. (2001). İstoriya russkoy filosofii, Moskova: Respublika.
• Moulin, D. (2018). Eğitici Tolstoy. (Çev. Özlem Akçay), Ankara : Hece Yayınları.
• Men, A. (2003). Russkaya religioznaya filosofiya. Lektsii, Moskova: Hram svyatıh bessrebrennikov Kosmı i Damiana v Şubine.
• Solovyev, Ye. A. (2018). Dünya Edebiyatında Bir Dahi Tolstoy Biyografik Roman. (Çev. Fatih Sarıkan), Ankara: Etkin Yayınevi.
• Stoloviç, L. N. (2005). İstoriya russkoy filosofii. Oçerki, Moskova: Respublika.
• Şklovskiy, V. (1963). Lev Tolstoy. Jizn zameçatelnıh lyudey, Moskova : Molodaya gvardiya.
• Tolstoy, L. N. (1936). Polnoye sobraniye soçineniy. Tom 32, Moskova: Gosudarstvennoye izdatelstvo hudojestvennoy literaturı.
• Tolstoy, L. N. (1956a). Polnoye sobraniye soçineniy. Tom 37, Moskova: Gosudarstvennoye izdatelstvo hudojestvennoy literaturı.
• Tolstoy, L. N. (1956b). Polnoye sobraniye soçineniy. Tom 45, Moskova: Gosudarstvennoye izdatelstvo hudojestvennoy literaturı.
• Tolstoy, L. N. (1957a). Polnoye sobraniye soçineniy. Tom 23, Moskova: Gosudarstvennoye izdatelstvo hudojestvennoy literaturı.
• Tolstoy, L. N. (1957b). Polnoye sobraniye soçineniy. Tom 28, Moskova: Gosudarstvennoye izdatelstvo hudojestvennoy literaturı.
• Troyat, H. (2004). Lev Tolstoy. (Çev. Z. Canan Özatalay, Işık Ergüden), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Web:https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/Fussilet-suresi/4252/34-35-ayet-tefsiri.Erişim Tarihi: 30.11.2022.
• Web: https://acikkuran.com/2/216. Erişim Tarihi: 30.11.2022.
• Zamaleyev, A. F. (2007). Russkaya religioznaya filosofiya XI-XX vv., Peterburg: İzdatelskiy dom S.Peterburgckogo universitet.
• Zuyeva, Ye. (2017). L. N. Tolstoy v vospominaniyah sovremennikov : v 2 t. Tom 2, Peterburg : Palmira.