Muallim Cevdet” ve “Son Sadrazamlar” ekseninde İbrahim Alâattin Gövsa-Osman Ergin- İbnülemin Mahmud Kemal İnal yazışması

Yıl 2023, Sayı: 34, 587 - 611, 22.06.2023

Hakan Behçet Sazyek

https://doi.org/10.29000/rumelide.1316211

Öz

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığında Oe.Yz.0001782 numarasıyla kayıtlı olan ondokuz sayfalık bir tomar-belge, İbnülemin Mahmud Kemal İnal ile İbrahim Alâattin Gövsa dostluğuna ilişkin fikir verirken o dönemdeki edebî faaliyet ve entelektüel ortam ile bu ortamdaki ilişkilere dair de bilgi vermektedir. Bu tomarda ondört mektup ve bir haşiye bulunmaktadır. İki gruba ayrılan mektuplardan ilk yedisi 20 Ekim 1937- 4 Haziran 1938 arasına aittir. Bunların dördü İbrahim Alâattin Gövsa’nın Osman Ergin’e; diğer üçü ise İbnülemin Mahmud Kemal İnal’ın Gövsa’ya yazdığı mektuplardır. 8-14 numaralı mektuplar ise 7 Aralık 1942 ve Ocak 1944 arasında, Gövsa ve İnal arasında iletilmiştir.İlk grubu oluşturan yedi mektubun odak noktası Muallim Cevdet’tir. Osman Ergin’in hazırladığı bir anma kitabı vesilesiyle mektuplara konu olan Muallim Cevdet, özel hayatına ve kişiliğine ait özellikleriyle de gündeme getirilir. İkinci gruptaki mektuplar ise, iki dost mektuplaşması şeklinde başlayıp iki biyografistin çekişmeli yazışmasına evrilmektedir. Bu mektuplarda Gövsa’nın Meşhur Adamlar ve İnal’ın Son Sadrazamlar adlı eserlerinin yazılış evresine ait önemli bilgiler bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mektup, İbrahim Alâattin Gövsa, İbnülemin Mahmud Kemal İnal, Muallim Cevdet, Osman Ergin

Kaynakça

• Aksoy, H. (2007). Nûri Bey, Bolâhenk. İslâm Ansiklopedisi (C.33, s.264). içinde TDV.
• Akün, Ö. F. (2000). İbnülemin Mahmud Kemal. İslâm Ansiklopedisi (C.21, s.249-262). içinde TDV.
• Aydar, H. (2020). Muavvizeteyn. İslâm Ansiklopedisi, (C.30, s.334-335). içinde TDV.
• Bayraktar, M.F. (1995), Baltacıoğlu, İsmayıl Hakkı. İslâm Ansiklopedisi, (C.5, s.36-38). içinde TDV.
• Bilkan, A.F. (1997). Nabî Divanı (C.2). İstanbul: MEB.
• Çetin, A. (1996). Gövsa, İbrahim Alâeddin, İslâm Ansiklopedisi (C.14, s.158-160). içinde TDV.
• Çetinkaya, Z. (1990). Halil Nihad Boztepe’nin Hayatı, Eserleri ve Fikirleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Konya.
• Enginün, İ. (2020) Cunbur, Fatma Müjgân. İslâm Ansiklopedisi (C.Ek.1, s.272-273) içinde TDV.
• Ergin, O. (1937). M.Cevdet’in Hayatı, Eserleri ve Kütüphanesi, İstanbul: Bozkurt Basımevi.
• Es, H.F. (1943). İbnülemin Mahmut Kemal. Yedigün (C.21, S.537, 21 Haziran 1943, s.11) içinde.
• Gürel, Z. (1995). İbrahim Alâettin Gövsa, Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Gürlek, D. (2017). İbnülemin Mahmud Kemal İnal- Cumhûriyet Devrinde Bir Osmanlı Efendisi, İstanbul: Kubbealtı.
• İbnülemin M.K. (1930) Son Asır Türk Şairleri (Cüz 1). İstanbul: Türk Tarih Encümeni.
• İbrahim A. (1934). İbnül’emin Mahmud Kemal. Meşhur Adamlar (C.2, 1934, s.768-769) içinde Yedi Gün.
• İbrahim A. (1933). Emin Paşa. Meşhur Adamlar, (C.1, 1933, s.400) içinde Yedi Gün.
• İnal, İ.M.K. (1999). Son Asır Türk Şairleri (C.I). Ankara: AKM.
• İnal, İ.M.K. (2002). Son Asır Türk Şairleri (C.IV). Ankara: AKM.
• Kalkışım, M. (1994). Şeyh Gālib Divanı. Ankara: Akçağ.
• Kolçak, S. (1968) İ.H.Baltacıoğlu-Eğitimin Felsefesini Yapan Pedagog, İzmir: Ege Üniversitesi.
• Mevlâna C.R. (1982). Rubailer. çev.: Abdülbaki Gölpınarlı. Ankara: Ajans-Türk.
• Onan, N.H. (1989). İzahlı Divan Şiiri Antolojisi. İstanbul: MEB.
• Ömer H. (2022). Dörtlükler-Rubailer, çev.: Sabahattin Eyüboğlu (33.b). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Sayar, G. (1995). Ergin, Osman Nuri. İslâm Ansiklopedisi (C.11, s.297-298) içinde TDV.
• Sevgi, A. (2003) Lâtifî, İslâm Ansiklopedisi (C.27, s.111-112) içinde TDV.
• Turan, L. (1998). Yenişehirli Avnî Bey Divanı’nın Tahlili. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
• Uzun, M.İ (1992) Boztepe, Halil Nihat. İslâm Ansiklopedisi, (C.6, s.322-323) içinde TDV.
• Vassaf, H. (2009). Bir Eski Zaman Efendisi İbnülemin Mahmud Kemâl- Kemâlü’l-Kemâl İstanbul: Dergâh.
• Yılmaz, M. (2015). Osman Nuri Ergin Hayatı ve Eserleri, İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi.